JEROEN VAN BERGEIJK
"Een carnavaleske freak show", noemde The Chicago Sun Times de Amerikaanse variant van Big Brother, dat woensdag van start ging. Het publiek laat de kritiek geheel links liggen en kijkt massaal.

"Wow, that was intense", verklaart presentatrice Julie Chen na afloop van de eerste aflevering van Big Brother op de Amerikaanse televisiezender CBS. Maar als er één ding is waar de Amerikaanse televisiecritici het over eens zijn, dan is het dat Big Brother bepaald niet "intens" is. "Als de komende dagen net zo saai zijn als de première van gisteravond zullen de tien deelnemers serieuze psychologische begeleiding nodig hebben", grapte de New-Yorkse tabloid The Daily News. "Zo traag als stroop", meende USA Today, The Chicago Sun Times kopte "Big Bore" en The Washington Post hield het er op dat er voor de kandidaten die negentig dagen worden opgesloten "een lichtpuntje is. Ze hoeven gelukkig niet naar CBS te kijken."

Het kon ook haast niet anders. De mediahype rond het programma was - zelfs voor Amerikaanse begrippen - de laatste weken zo enorm dat de première wel tegen móest vallen. Van een Time- cover tot lijvige reportages in alle grote Amerikaanse kranten, van reclame op de stadsbussen van New York tot eindeloze grappen in The David Letterman Show, het uit Europa overgewaaide reality genre is deze zomer onmiskenbaar de dominante trend op de Amerikaanse televisie. Niet zonder een zekere mate van etnocentrisme spreekt men over de televisie van 'foreigners' en dat verklaart wellicht dat CNN Big Brother als "Danish" identificeert en Time over "the original German show" spreekt.

Het is natuurlijk ook zuur dat voor de eerste keer in de geschiedenis van de Amerikaanse televisie alle innovatieve programma's uit het buitenland komen: van de quizshow Who wants to be a millionaire (overgewaaid uit Engeland) tot het populairste programma van het moment Survivor (gebaseerd op het Zweedse Expedition: Robinson waarin 15 mensen op een onbewoond eiland moeten zien te overleven). De Amerikaanse versie van Big Brother is een exacte kopie van de Nederlandse. Het met Ikea-meubeltjes gevulde Big Brother-huis lijkt zo vanuit Almere naar Los Angeles te zijn geëxporteerd. En ook de casting vertoont duidelijke overeenkomsten. Zo zou mollige dakbedekker en vader van drie kinderen George zich wel eens tot een tweede Ruud kunnen ontwikkelen en heeft zelfverklaarde 'ladies man' William onmiskenbaar trekjes van Bart. Een opvallend verschil daarentegen is dat de kandidaten - geheel zoals het politiek correcte klimaat voorschrijft - uit verschillende raciale groepen afkomstig zijn. En natuurlijk mag ook de gehandicapte niet ontbreken in de vorm van de eenbenige Eddy. De meest verrassende keuze was misschien wel die voor Jordan, een 27- jarige vrouw die zichzelf omschrijft als "entertainer in a gentlemen's club". Samen met de patserig Joshua, die in de introductie-aflevering beloofde een voorraad condooms mee te nemen, zou dat nog wel eens vuurwerk kunnen gaan opleveren (hoopt men bij CBS?).

Het meest merkwaardige aan de hype rondom Big Brother is nog wel dat er nauwelijks sprake is van publieke verontwaardiging. Waar in Nederland psychologen hun ongerustheid uitspraken over de mogelijke schadelijke gevolgen voor de kandidaten, in Duitsland politici het programma probeerden te verbieden en men ook in Spanje sprak van een onaanvaardbaar sociologisch experiment, lijkt in de VS niemand zich druk te maken over de vermeende onethische aard van het programma.

Goed, The New York Post spreekt van "the latest worm in a compost-heap culture", The Chicago Sun Times doet Big Brother af als een "carnavaleske freakshow" en The Washington Post verzucht "waar moet het heen met de Europese cultuur", maar de critici klinken eerder vermoeid dan verontwaardigd. In de VS is men eerder bezorgd om het wel en wee van dieren, dan dat van mensen. Toen de kandidaten van Survivor op een onbewoond eiland probeerden te overleven door enkele ratten op te peuzelen, leverde dat boze reacties op van de vereniging The People for the Ethical Treatment of Animals.

Eigenlijk betreft de enige serieuze kritiek die Big Brother tot nu toe ten deel is gevallen de rol van presentatrice Julie Chen. Journalisten menen dat de geloofwaardigheid van Chen ernstig te lijden heeft nu ze naast haar reguliere baan als anchor van het nieuwsprogramma The Early Show ook schnabbelt bij Big Brother. Zulke vermenging van vermaak en nieuws wordt hier in de VS door het journaille niet op prijs gesteld. Maar zoals was te verwachten laat het publiek die kritiek geheel links liggen: de introductie-aflevering van Big Brother woensdag, werd door 22,5 miljoen Amerikanen bekeken, meer dan er gemiddeld naar de quizshow Who wants to be a Millionaire en Survivor kijken. Daarbij moet wel aantekend worden dat gedurende het programma veel mensen afhaakten, waarschijnlijk uit verveling, gaf de Washington Post als verklaring. Verwacht wordt dat de belangstelling uiteindelijk onder die voor Survivor zal zakken als Big Brother zijn dagelijkse gezicht toont: een half uur compilatie uit het Big Brother-huis.

( a d v e r t e n t i e s )