Wenen dreigt EU met referendum

Door onze correspondent KARIN JUSEK
WENEN, 5 JULI. De Oostenrijkse regering wil dit najaar een referendum houden over de diplomatieke sancties van de veertien overige EU-lidstaten. De Europese Unie beschouwt het dreigen met een referendum als een grote provocatie.

Het referendum gaat niet door als de commissie van wijzen die in opdracht van de veertien EU-landen de situatie in Oostenrijk moet onderzoeken eind september haar rapport klaar heeft en de sancties eind oktober zijn opgeheven.

Het overleg in de coalitieraad, waarin ook Jörg Haider (oud- FPÖ-leider en gouverneur in Karinthië) zitting heeft, duurde gisteren maar liefst zes uur. Uiteindelijk kwam de coalitie met een referendumvraag die is opgesplitst in zes onderdelen. Er kan slechts één keer met ja of nee worden geantwoord. Uitgangspunt van de tekst is dat de regering "met alle geëigende middelen" moet zien te bereiken dat de "onterechte sancties" worden opgeheven. De tekst wordt door kanselier Wolfgang Schüssel en Haider verschillend uitgelegd. Schüssel wijst het gebruik van een veto tegen de uitbreiding van de EU van de hand, Haider verklaart dat Oostenrijk "natuurlijk van het veto gebruik zal maken".

Haider, die ook nadat hij is opgestapt als partijleider achter de schermen nog steeds veel macht heeft binnen de FPÖ, zei in een interview met het zondagse boulevardblad Tglich Alles niet ongelukkig te zijn met de sancties. "Zolang ze van kracht zijn kunnen geen hervormingen worden doorgevoerd en zullen wij de uitbreiding van de EU tegenhouden. Het is de beste manier om Oostenrijk te beschermen. Wij zullen immers het meest last hebben van de uitbreiding." Tijdens een tv-interview voegde hij er nog aan toe dat Frankrijk spijt zal krijgen van zijn houding ten opzichte van Oostenrijk. Over de coalitiepartner zei Haider "Het is bekend dat de ÖVP draaierig is en altijd zachte knietjes krijgt. Maar nu zullen ze moeten meedoen want met onderdanigheid bereik je niets."

Schüssel zei maandag tijdens een bezoek aan Duitsland dat Oostenrijk de uitbreiding van de EU zeker niet zal tegenhouden omdat ze immers "in het belang van Oostenrijk is". Hij herhaalde dat gisteren. De formulering met " alle geschikte middelen" laat ook verschillende interpretaties toe. De ÖVP tilt niet zwaar aan het meningsverschilen en gaat er van uit dat het referendum niet nodig zal zijn omdat de commissie van wijzen Oostenrijk van alle blaam zal zuiveren en de sancties daarna opgeheven zullen worden. De oppositie in Oostenrijk wijst het referendum af.

Een referendum "zal anti-Europese emoties opwekken die Oostenrijk veel meer zullen schaden dan de sancties", zei de sociaal-democratische fractievoorzitter Alfred Gusenbauer. De leider van de Groenen, Alexander van der Bellen, vond het "uitermate betreurenswaardig dat de regering olie op het vuur giet juist op het moment dat de EU pogingen doet om de sancties te beeindigen".

Ook binnen de ÖVP bestaat angst voor het aanwakkeren van anti- Europese gevoelens. Albert Rohan, secretaris-generaal van Buitenlandse Zaken, verklaarde in Der Standard, niet alleen bang te zijn voor het aanwakkeren van anti-Europese gevoelens, maar ook dat bij de bevolking verwachtingen worden gewekt die niet vervuld zullen worden. Hij acht de kans klein dat de EU meteen na het referendum de sancties zal beëindigen.

Opmerkelijk is dat niemand aanstoot heeft genomen aan de formulering "onterechte sancties", hoewel niet alle Oostenrijkers de sancties onterecht vinden.

De letterlijke tekst van het referendum luidt:Dient de bondsregering met betrekking tot de aanstaande hervorming van het verdrag van de Europese Unie met alle geëigende middelen ervoor zorgen dat:

( a d v e r t e n t i e s )