Door een onzer redacteuren
SAINT NAZAIRE, 5 JULI. Op de winderige wegen in Bretagne deed de ploeg van Once gistermiddag zijn bijnaam alle eer aan. El Ave, genoemd naar de Spaanse equivalent van de Franse hogesnelheidstrein TGV, reed zeventig kilometer lang een voorbeeldige tijdrit en dankzij de snelste tijd veroverde kopman Laurent Jalabert de gele trui. Voor het laatst deed de 31-jarige Fransman dat in 1995. Hij reed toen twee dagen in het geel.

Ondanks de overtuigende zege maakte Once gisteren een dure fout. Op de 85 meter hoge brug bij Saint Nazaire over de monding van de Loire kon Once-renner Serrano het moordende tempo van zijn acht ploeggenoten niet meer bijhouden. Hij moest lossen maar verkreeg op onreglementaire wijze weer aansluiting. Een Once-auto hield de Spanjaard uit de wind, wat de ploeg na afloop van de vierde etappe op een tijdstraf kwam te staan van twintig seconden. Voor Tourfavoriet Armstrong bleef het verschil met Jalabert in het klassement daardoor beperkt tot 24 in plaats van 44 seconden.

Armstrong, die met zijn US Postal-ploeg als tweede eindigde, legde het gisteren bij harde wind weliswaar af tegen 'Jaja', maar hij nam een grotere afstand van zijn collega's die het hem in de bergen moeilijk kunnen maken en die een prolongatie van zijn Tourzege van vorig jaar in de weg kunnen staan. In het algemeen klassement moet Armstrong behalve Jalabert diens relatief onbekende ploeggenoot David Cañada voor zich dulden, op twaalf seconden. De Amerikaan had na afloop "mixed emotions". De eerzuchtige renner is alleen tevreden als hij wint, anderzijds was hij blij dat hij meer afstand had genomen van gevaarlijke klimrivalen en dat zijn ploeg nog niet zo vroeg in de Tour de gele trui moet verdedigen. "Nu moet Once de koers controleren."

Armstrongs voorsprong op Ullrich (Telekom) bedraagt nu 43 seconden, Zülle (Banesto) staat 3.55 minuten van de Amerikaan en Pantani (Mercatone Uno) kijkt tegen een achterstand van 5.22 aan. Virenque (Polti) staat nu al op 5.22 en Escartin (Kelme) zelfs op 5.52. Dankzij een vijfde plaats, op ruim twee minuten van Once, hield de ploeg van Rabobank de schade beperkt voor Michael Boogerd, als troef voor het klassement. De Nederlandse kopman bezet de 36ste plaats, op 3.13 minuut van Jalabert.

De Schot David Millar, die na zijn verrassende overwinning in de individuele tijdrit van zaterdag drie dagen lang in de gele trui reed, duikelde in het klassement naar de 24ste plaats, op bijna tweeënhalve minuut van Jalabert.

De overwinning van Once was geen verrassing. De ploeg telt een rijke verzameling aan tijdrijders, onder wie de oud-wereldkampioenen tijdrijden Jalabert en Olano. Once won ook de twee ploegentijdritten waaraan het dit jaar voorafgaand aan de Tour aan de start verscheen. Zowel in de Ronde van de Middellandse Zee, in het vroege voorjaar, en in de Ronde van Catalonië was de ploeg superieur.

Hoewel de tijd van de vijfde renner in de ploegentijdrit beslissend is, kwam gisteren de negen man tellende ploeg als één geheel over de streep. US Postal had er in Saint Nazaire nog zes over, Rabobank de benodigde vijf. De equipe van Farm Frites, 17de op 5.43 minuut van Once, offerde onderweg alleen sprinter McEwen.

"Elke dertig seconden deden we om beurten kopwerk", legde Jalabert na afloop uit, "en vervolgens hadden we steeds een paar minuten om uit te rusten." Vorig jaar boycotte Jalabert de Tour nog, uit protest tegen de manier waarop het peloton door de Franse Justitie in de door dopingschandalen beheerste Tour van '98 werd benaderd. Nadat een arts van Once dat jaar was aangehouden, trok Once zich terug.

Nu rijdt de in Zwitserland woonachtige Jalabert, die had gezworen nooit meer in Frankrijk te zullen fietsen, z'n negende Tour. Volgens Once- ploegleider Saiz is het z'n laatste kans op de eindzege.

Once had het parkoers van de ploegentijdrit bewust niet verkend, in tegenstelling tot de meeste van de andere ploegen waaronder US Postal. Waar Armstrong niet voor verrassingen wilde komen te staan op de lange rechte wegen tussen Nantes en Saint Nazaire probeerde ploegleider Saiz juist de spanning op te voeren bij zijn renners door ze van tevoren van het parkoers weg te houden. "Ik heb het parkoers zelf met de auto verkend en de strategische plaatsen opgeschreven", zei Saiz daags voor de ploegentijdrit. "Dat was genoeg."

De topploegen hadden bedrijven en universiteiten ingeschakeld om bij de ploegentijdrit zo goed mogelijk voor de dag te komen. Once had door de Universiteit van Europa in Madrid een studie laten verrichten naar de factoren die van invloed zijn bij de ploegentijdrit, US Postal benutte de kennis van General Motors in Detroit en Telekom gebruikte een geavanceerd produkt dat de weerstand van de banden met vijftien procent verminderd. Daarmee bereikte de ploeg van Godefroot het vooraf gestelde doel: finishen binnen een minuut van Armstrongs US Postal. Het verschil bedroeg niet meer dan veertig seconden.

( a d v e r t e n t i e s )