NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Ik zou niet op het onderwerp 'babytjes slachten' zijn teruggekomen als ik niet was gebeld door de familie die in een aflevering van de tweedelige NCRV-documentaireserie Verborgen moeders wordt beschuldigd van incest en viervoudige rituele moord. Zonder enige concrete aanwijzing of enig justitieel onderzoek. Het vermeende slachtoffer, inmiddels 36, had het zich pas vele jaren achteraf tijdens groepstherapie herinnerd. De incest, vijf zwangerschappen, vier babymoorden en de 'doorverkoop' van een baby hadden zich voor haar zestiende voorgedaan zonder dat iemand in haar dorp het had gemerkt. Geen zichtbaar dikke buiken, niets.

De omroep die zo geeft om "fatsoen" en "mensen in hun waarde laten" heeft drie broers, hun overleden vader en hun overleden opa in staat van beschuldiging gesteld zonder dat die zich kunnen verweren. De beschuldigende vrouw werd aangeduid met de voornaam 'Annemarie' maar iedereen in haar geboortedorp weet wie ze is. Haar broer Rob Kok woont nog vlakbij en wordt erop aangesproken. Sinds de uitzending "zie ik molentjes", zegt hij geëmotioneerd. Hij heeft een afspraak met de druk bezette advocaat Veraart en hij is een klacht aan het opstellen voor de Raad van de Journalistiek, maar omdat hij niet zo handig is met woorden als de NCRV, vordert het langzaam. Maar, is de redenering van de NCRV, alle daders ontkennen, dus wie zijn schuld ontkent, is uiteraard dader. Hun verweer hoefde niet in de documentaire. Tegen Koks lijfblad, de Enkhuizer Courant, zei de eindredacteur van het documentaireprogramma Dokument, Ger van Dongen, schouderophalend dat ze het in een christelijk milieu moeilijk hebben met het onderwerp incest. Christelijk, dat is naast de ontkenning ook bewijs dat het is gebeurd. De NCRV stelt haar website beschikbaar om de hetze voort te zetten. Daar wordt Annemarie gefeliciteerd door haar voormalige dorpsgenoten. Een vrouw is geschokt over wat er 200 meter van haar huis zou zijn gebeurd. "Hier in deze 'streek' is iedereen er werkelijk kapot van", schrijft ze. Ik ben benieuwd wanneer de eerste steen door de ruit vliegt.

Een week eerder had documentairemaker Thom Verheul in dezelfde NCRV- reeks een vrouw laten praten over incest en abortussen door haar vader die als dominee altijd tegen abortus preekte. Ook dat waren hervonden herinneringen. Haar gezicht kwam niet in beeld maar haar dorp was voor alle bewoners en voormalige gemeenteleden herkenbaar. De emeritus dominee kwam er pas achter toen hij zijn dochter zag in een sensationele aankondiging van de uitzending, weken tevoren. Zijn verweer werd niet opgenomen en gisteren heeft zijn advocaat stappen aangekondigd.

Incest komt veel voor, ook in het christelijke milieu maar bij jaren achteraf hervonden herinneringen staan grote wetenschappelijke vraagtekens. De psycholoog P.J. van Koppen heeft er waarschuwend advies over uitgebracht aan Justitie. Maar ondanks de officiële scepsis is er rond hervonden herinneringen een industrie van aroma-, kleurentherapie en holistische technieken ontstaan. Volgens de Werkgroep Fictieve Herinneringen zijn de problemen van Annemarie begonnen tijdens haar ziekte van Pfeiffer in 1990. Ze belandde bij een medium dat aan groepstherapie deed, waarop snel de eerste beschuldigingen volgden. Het verbaast me dat die andere kant van de zaak niet in de documentaire was opgenomen. In een journalistiek medium was het verhaal gesneuveld wegens gebrek aan bewijs en wederhoor. Netwerk zou, als ze het al hadden gedaan, de vrouwen en hun omgeving onherkenbaar hebben gemaakt en de stemmen hebben vervormd. Maar Dokument lijdt aan het euvel van veel andere documentaireprogramma's: ze gaan over gevoelens en beelden. Het is geen journalistiek. Zoals het vuurwerk in Enschede dat geen echte munitie was, dus wel in zeecontainers kon worden opgeborgen. Mij lijkt dat het belang van deze onwaarschijnlijke uitzendingen in geen verhouding staat tot de schade die potentieel onschuldigen lijden. NCRV, omroep van het onfatsoen.

( a d v e r t e n t i e s )