Informatie vlucht vooruit

Het legioen doorsnee beleggers is groter dan ooit, maar in financiële informatie heerst een tweedeling. Beurskoersen zijn gratis te volgen, maar andere belangwekkende gegevens blijven exclusief.

Door onze redacteur MENNO TAMMINGA

AMSTERDAM, 29 JUNI. Wie dicht de kenniskloof? Daan Doorsnee Belegger kan, via teletext en internet, beter dan ooit de actuele koersvorming van aandelen op de effectenbeurzen volgen. Zijn kosten om effecten te kopen en te verkopen zijn de afgelopen jaren ook dramatisch gedaald. Maar de informatie die ertoe doet, op basis waarvan doorsnee beleggers hun beslissingen nemen, lijkt nog steeds voor hen uit te vluchten. Ja, de basisinformatie, zoals cijfers over winst, omzet, personeelsaantallen, dat is wel geregeld. Die moeten bedrijven prompt publiceren, en dat gebeurt ook wel, al blijven er zonderlinge slakken op de weg.

Maar de informatie die financiële analisten op (als regel) besloten bijeenkomsten uit de mond van insiders van het bedrijf optekenen en mogen gebruiken voor hun (beste) klanten? Of de informatie die grote beleggers krijgen in knusse onderonsjes met de directie? Ongrijpbaar voor regelgevers.

Allemaal informatie die in handen is van de top van het bedrijf, de zogeheten insiders, die ook de belangen van de doorsnee beleggers moeten bewaken. Insiders die het legioen van 1,5 miljoen beleggende huishoudens graag aanmoedigen hun kapitaal juist in hun bedrijf te steken.

Maar hoeveel vertrouwen kun je houden als doorsnee belegger? De insiders bij internet-dienstenaanbieder World Online vonden het bij de beursgang van het bedrijf in maart niet nodig te vertellen dat oprichtster N. Brink drie maanden eerder tweederde van haar aandelen had verkocht op een koers van 6 dollar, dat is bijna evenveel euro. Bij de beursgang moest je 43 euro betalen. Nu is de koers 14 euro.

Nog een gevalletje ongelijke informatie: de Britse onderneming Invensys doet een bod op softwarebedrijf Baan, en heeft de boeken bekeken, maar een jaarverslag van Baan over 1999 plus goedkeurende verklaring van externe accountants is er niet. Gesteund door zijn eigen onderzoek, waaraan Baan medewerking heeft gegeven, heeft Invensys de waarde van Baan vastgesteld. Invensys koopt al aandelen van Baan op de beurs op. Dat mag, mits Invensys niet meer betaalt dan het bod: 2,85 euro.

En waarom meldt softwarebedrijf Baan zijn Nederlandse aandeelhouders dat de directie het te druk had met het leiden en overeind houden van het bedrijf om dat jaarverslag over 1999 met het fiat van de externe accountant al te produceren?

Maar Baan heeft ook een beursnotering in New York. Tegenover de Amerikaanse beurscommissie SEC zegt Baan iets heel anders: de accountants hebben ernstige twijfels over Baans continuïteit. En Baan was bang dat de bezorgde klanten nog bezorgder worden als de accountants hun twijfels aan het papier toevertrouwen. Over het bod van Invensys mogen aandeelhouders vanmorgen hun mening geven. De media zijn overigens niet welkom op de vergadering.

"Die accountant is natuurlijk ook bang", reageert een beursveteraan. Als het met Baan onverhoopt mis was gegaan en hij had wél een goedkeurende verklaring aan de cijfers gegeven, weten gedupeerde beleggers hem wel te vinden met hun schadeclaims.

Verschillende verklaringen geven, zoals Baan doet, mag dat? "Wat zij in Nederland zeggen is gewoon gelogen", reageert een kenner van mores en regels waaraan bestuurders van bedrijven zich dienen te houden. "Wie let daarop? De STE? De beurs?"

De "beurswaakhond" Stichting Toezicht Effectenverkeer (STE) laat weten dat zij op dit punt niet bevoegd is. Het is primair een zaak van de beurzenorganisatie AEX. "In het biedingsbericht van Invensys staat dat Baan in de VS ook informatie bij de SEC heeft gedeponeerd en dat je dat bij het bedrijf kunt opvragen, of via internet kunt bekijken, daarmee is voor ons de kous af", zegt een woordvoerder van AEX. Dat Baan verschillende verklaringen geeft voor het uitblijven van de jaarrekening "hoeft elkaar niet tegen te spreken". Bovendien heeft Baan beleggers volgens hem al eerder verteld over de twijfels bij de accountants.

Zegt P. de Vries, directeur van de Vereniging van Effectenbezitters: "Voor een markt waarop dagelijks miljarden guldens omgaan, hebben wij een ontoereikend systeem van regelgeving. Dat geldt bij beursintroducties, bij de informatie die bedrijven doorlopend moeten geven en bij fusies."

Toestemming voor het uitstel van het opmaken van een jaarrekening, zoals Baan vanochtend heeft gevraagd, is ongepast, vindt directeur P. de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters. Het is een van de onderwerpen die hij vanochtend op de (voor media gesloten) aandeelhoudersvergadering van Baan ging behandelen. Nu het Britse Invensys een bod heeft gedaan waarvoor geen alternatief op tafel ligt, is het volgens hem niet voorstelbaar dat de accountants langer zullen aarzelen over de continuïteit van Baan. "Nu moet je praten over niet goedgekeurde cijfers."

E. Sonneveldt, de woordvoerder van een groep beleggers die samen 19,6 procent van Baan zegt te vertegenwoordigen, roept aandeelhouders op hun aandelen tot en met 12 juli niet aan te melden. In een persbericht rept hij niet meer van een soort tegenbod, maar pleit hij voor een boekenonderzoek, zodat beleggers zich een eigen oordeel kunnen vormen over de juistheid van het bod.

( a d v e r t e n t i e s )