DE PIRATENNESTEN van de globalisering zijn de financiële centra waar het grote geld wordt witgewassen. Geld dat wordt verdiend met criminele activiteiten, van drugshandel tot mensensmokkel, dat als smeergeld wordt uitbetaald bij zakelijke transacties of dat domweg als vluchtkapitaal naar veilige oorden wordt overgeboekt.

Het heeft op massale schaal plaats en dat kan alleen maar omdat er talrijke financiële centra zijn die zich er op toeleggen om dirty (crimineel) en hot (kapitaalvlucht) geld te ontvangen zonder lastige vra gen naar de herkomst te stellen. Deze witwasparadijzen bestaan bij de gratie van hun bankgeheim en daarmee onttrekken ze zich moedwillig aan de fiscale en politiële opsporingsautoriteiten van andere landen.

De Financial Action Task Force (FATF), die is onderge bracht bij de OESO, de club van 26 geïndustrialiseerde lan den, heeft deze week een rapport uitgebracht waarin vijftien financiële centra worden aangemerkt die 'non-coöperatief' zijn als het gaat om internationale inspanningen om witwassen te bestrijden. De wetgeving en het toezicht op de financiële sector in deze landen bieden criminelen alle gelegenheid om hun geld veilig weg te sluizen. Op de lijst staan eilandstaatjes in de Grote Oceaan en het Caraïbische gebied, maar ook Panama, Rusland, Israel en Liechtenstein.

UITEENLOPENDE GEGEVENS spreken voor zichzelf. Liechtenstein, een vorstendom verscholen in de Alpen, heeft dankzij de toevloed van kapitaal het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking ter wereld. De Kaaiman Eilanden zijn het vijfde bankcentrum ter wereld. De kapitaalvlucht uit Rusland is groter dan de financiële steun die het Westen de afgelopen tien jaar heeft verstrekt. Op internet zijn talloze manieren te vinden om een bank te stichten op een obscuur eiland en er zijn zelfs financiële voortvluchtigen die hun eigen eiland kopen, de wetgeving aanpassen en zichzelf immuun maken voor vervolging.

Witwassen is een maatschappelijke en economische plaag. Niet alleen omdat de landen van herkomst van het geld de deviezen en belastinginkomsten missen, of omdat de landen van bestemming verstrikt raken in criminele netwerken. Die houden niet op bij de deur van de bank, maar infiltreren de economie en soms het politieke systeem. Het gemak waarmee transacties kunnen worden verricht, vormt een financiële prikkel voor criminaliteit. Tot welke uitwassen dat leidt, heeft de vondst van de 58 dode Chinese vluchtelingen deze week in Dover ten overvloede nog eens geïllustreerd.

Vorig jaar zomer kwam een schandaal in de openbaarheid waarbij gerespecteerde banken in New York betrokken waren bij het witwassen van tien miljard dollar vluchtkapitaal uit Rusland. Sindsdien zijn de Verenigde Staten, zowel het Congres als de regering, gebrand op een hardere aanpak van witwassen. In het geval van de Bank of New York zijn de betrokkenen veroordeeld en is het toezicht op het Amerikaanse bankwezen verscherpt. De Amerikanen eisen ook dat banken de identiteit uitzoeken van de klanten waarmee ze zaken doen in off shore centra. Larry Summers, de Amerikaanse minister van Financiën, noemde deze week het FATF- rapport "een belangrijke stap om de witwascapaciteit van drugshandelaren, terroristen, georganiseerde criminelen en corrupte buitenlandse bewindslieden te bestrijden".

BINNEN DE EUROPESE Unie probeert Frankrijk vaart te zetten achter de aanpak van witwascentra. Een Franse onderzoekscommissie kwam deze week met een vernietigend rapport over Monaco (dat niet op de FATF-lijst staat) en mi nister van Financiën Laurent Fabius heeft een speciale bijeenkomst aangekondigd tijdens het Franse EU-voorzitter schap om financiële sancties tegen witwascentra en belastingparadijzen uit te werken. Terecht. Politieke leiders mogen hun mond vol hebben van de noodzaak om internationale criminaliteit te bestrijden, maar zolang de financiële vluchtroutes niet afgesneden worden, blijft dat dweilen met de kraan open. De FATF-publicatie van de zwarte lijst van witwascentra geeft aan waar die kranen zich bevinden.

( a d v e r t e n t i e s )