T V V O O R A F :
Zeur niet zo!
YASHA LANGE
Langs het IJsbaanpad in
Amsterdam liggen woonboten. Sinds enige tijd staat er ook een noodopvang
voor asielzoekers. Van die grote witte tenten.
Misschien dat op een mooie dag één van de makers van de
documentaire Tussen Wal en Schip langs het IJsbaanpad fietste en
dacht: "Woonbootbewoners en asielzoekers... Wat hebben die met elkaar?
Woonbootbewoners zijn een beetje zonderlingen, exentriek enzo. En
asielzoekers, ja, die ook wel. In boten en tenten, misschien schept dat
ook een band."
Niet dus. De twee werelden passeren elkaar, soms knikken ze vriendelijk
gedag. Veel meer gebeurt er niet, ook niet in de documentaire. Ter
illustratie: de film eindigt met exact één minuut en
zestien seconden kabbelend water.
Tussen Wal en Schip is echt oersaai. Langdradige beelden van
strijkende, pianospelende, haren knippende, langs de kade wandelende,
kokende en keuvelende asielzoekers. Het leven in een asielzoekerscentrum
is weinig verheffend, dat wisten we al. Een paar asielzoekers worden
'gevolgd', zoals de Servische Dusan. Dusan maakt zijn post open en mist
zijn vriendin, Dusan laat een foto zien.
Tussendoor zijn er telkens stemmige beelden van de omgeving. Tergend
langzaam. Verder zijn er nog betekenisloze flarden waarvan je als kijker
alleen maar kunt denken: wat moet ik hier in hemelsnaam mee? Dusan laat
een kopietje maken - goh. De leiding van het centrum overlegt met
politie en de buurt na een vechtpartij - verder wordt het niet
uitgelegd. Asielzoekers halen een pasje op - waar, waarom?
Inmiddels geheel wanhopig, althans zo lijkt het, proberen de makers nog
een link te leggen tussen de woonbootbewoners en de asielzoekers. Helaas
ontkent iedereen dat verband. De asielzoekers zeggen dat er wel gegroet
wordt op straat, de bewoners zeggen dat ze in het begin wel wat angst
hadden voor overlast of zelfs berovingen, maar dat het enorm meevalt.
Ook een bekend verhaal.
De reactie van een woonbootbewoonster, na wéér een vraag
van de interviewster, is typerend. Ze verzucht: "Het lijkt wel alsof ik
iets moet vinden, maar er is niks aan de hand." In haar blik valt te
lezen: zeur niet zo, ik vind er echt helemaal niks van, zij wonen daar
en wij hier en verder niks. Dat was dan zo'n beetje het spannendste
moment van de documentaire.
Ook een paar 'echte' woonbootbewoners, die er al een kwart eeuw zitten,
kunnen het drama niet keren. Hun reacties ("Ik heb geen last van ze,
zolang ze zich maar gedragen") zijn de reacties van elke willekeurige
buurtbewoner van elk willekeurig asielzoekerscentrum in Nederland.
Dan is er een voetbalwedstrijd tussen de asielzoekers en de buurt. We
zijn gered, moeten de makers gedacht hebben, hier is onze link! Maar nee
hoor. Eerst is er een potje voetbal met drie man en een paardekop als
publiek. De asielzoekers winnen. Op een aansluitend feestje krijgen ze
een beker. Luid applaus en reuze gezellig. Asielzoekers en de buurt voor
even verenigd. En dan? Eén minuut en zestien seconden kabbelend
water.
Werelden: Tussen wal en schip, Ned.1, 23.05-0.00u.