Buitenlandse toeristen zijn niet meer bang voor terrorisme in Turkije. Maar er is een structureler probleem: de ongebreidelde bouw van hotels.

Door onze correspondent BERNARD BOUWMAN

ALANYA, 8 JUNI. Waarom hij met zijn gezin naar Turkije kwam? De Nederlandse toerist op het terras in de badplaats Alanya denkt even na. "Ik wilde per se in deze periode met vakantie en eigenlijk was Turkije de enige mogelijkheid", zegt hij dan. Heeft hij nagedacht over de politieke situatie in Turkije? "Nee, daar heb ik geen seconde bij stilgestaan; ik heb vertrouwen dat dat hier geen rol speelt."

Geen zorgen over de politiek - tot voor kort kon de Turkse toeristenindustrie zich die luxe nauwelijks veroorloven. Want na de arrestatie van de leider van de Koerdische Arbeiderspartij, Abdullah Öcalan, lieten zijn aanhangers vorig jaar weten de veiligheid van toeristen in Turkije niet te kunnen garanderen. Dat signaal bleef niet ongehoord in West-Europa en al snel kwam een aantal ministeries van Buitenlandse Zaken met gepeperde reisadviezen. Het effect loog er niet om: de kusten van oorden als Alanya en Antalya bleven leeg. Het seizoen was al verloren toen Turkije tot overmaat van ramp ook nog eens werd getroffen door een zware aardbeving. Maar de tijden lijken veranderd. Nu Öcalan bij elke mogelijke gelegenheid zijn liefde voor vrede met de Turkse Republiek belijdt (hij vroeg zelfs om een televisietoestel in zijn cel om de UEFA-cupfinale tussen Galatasaray en Arsenal te aanschouwen) en zijn PKK heeft laten weten de wapens nooit meer te zullen opnemen, gaan veel Turken er op voorhand van uit dat het toerisme in Turkije aan een nieuw gouden hoofdstuk kan beginnen. "Tot nu toe was 1991/92 voor mij het beste seizoen", zegt Hassan, die al jarenlang in Alanya leren jassen en dergelijke aan toeristen probeert te slijten, "maar iedereen hoopt dat dit seizoen nog beter gaat worden". Hassan is niet de enige die optimistisch naar de toekomst kijkt. Op een persconferentie enige weken geleden liet de minister van Toerisme, Erkan Mumcu, weten dat de bezettingsgraad van Turkse hotels dit jaar hoger komt te liggen dan ooit tevoren. "Ik verwacht een recordjaar", aldus de minister.

In Club Alantur, een van de oudste en meest luxueuze hotels in Alanya, is er van dat optimisme echter nog weinig te merken. Met afgrijzen denkt directeur Namik Seyhan terug aan het rampjaar 1999. De bezettingsgraad lag toen het hele seizoen op 25 procent (ongeveer 70 bedden). "Om mijn personeel te kunnen betalen moet de helft van de kamers vol zijn", zegt hij ietwat treurig, "en pas bij 60 procent begin ik een beetje winst te maken". Het hotel telt onder andere twee restaurants, vijf bars, een binnenzwembad ("alleen het verwarmen daarvan kost ons al vijftig miljoen lire - 200 gulden - per dag"), drie buitenzwembaden, tennisbanen, en een basketbalveld. Hoeveel kost een nacht in zo'n meer-dan- vijfsterrenparadijs? "Zeventig Duitse mark", zucht de directeur. "En zelfs voor die prijs krijg ik het niet vol." (In Nederlandse kranten is een week Alanya al te boeken voor zo'n 500 gulden, inclusief vlucht en hotel of appartement).

Volgens Seyhan heeft niet alleen de PKK schuld aan de crisis die het Turkse toerisme vorig jaar zo hard trof, maar is er veel meer aan de hand. Een van de problemen is dat de Turkse toeristenindustrie zich vooral op West-Europa richt en dus contracten afsluit in Duitse marken. Maar die mark is gekoppeld aan de euro en leidt dus al maanden een uiterst kwakkelend bestaan ten opzichte van de dollar, die als basis voor alle andere prijzen in Turkije dient. Een nog structureler probleem is dat veel exploitanten dachten dat het allemaal niet op kon en dus het ene na het andere hotel uit de grond lieten verrijzen. "Een tijd lang was het erg gemakkelijk om krediet te krijgen voor de toeristensector. Het gevolg daarvan was dat Alanya binnen korte tijd werd volgepropt met vier- en vijfsterrenhotels. Er is gewoon te veel aanbod - en als er dan hotels leeg gaan staan gaat de prijs per kamer onmiddellijk omlaag."

Een korte rondgang door Club Alantur leert dat niet alleen binnen Turkije de concurrenten op de loer liggen. Alanya biedt vooral zon, zee en zuipen, maar op de aardbol zijn er inmiddels vele plekken waar datzelfde voor nog minder geld te koop is. Zo blijkt de begeleider van een groep Nederlanders op tennisvakantie nauwelijks onder de indruk van de afbraakprijzen die Club Alantur hem berekent. "Duur is het niet", geeft hij toe, "maar misschien dat het in een land als Tunesië nog goedkoper zou zijn geweest."

Pinar Kiymaz Tekin van de Kamer van Koophandel in Alanya weet dat de concurrentiestrijd op de wereldmarkt fel is en dus probeert hij een eigen niche voor Alanya te vinden. Turkije is uniek, vindt hij, omdat het een combinatie heeft van strand en cultuurgeschiedenis die geen enkele ander toeristenoord in de aanbieding heeft. En daarom gelooft hij dat er eerder te weinig bedden in Turkije zijn dan te veel. Door die politieke onrust bleef immers met name de 'cultuurtoerist' (die over het algemeen goed de kranten leest) weg. Maar de politieke problemen zijn voorbij en dus zal dat toerisme weer opbloeien. Daar komt nog bij dat Turkije sinds december kandidaat-lid van de Europese Unie is en de Turkse banden met Europa steeds sterker worden. "Toeristen zien dat als een teken van stabiliteit en hoe stabieler het imago van Turkije is, hoe meer mensen ons land willen bezoeken." Om een extra stukje van de volgens Kiymaz Tekin toch al groeiende taart mee te pikken, is Alanya aan een ambitieus project begonnen om de stad "nog aantrekkelijker" te maken. Zo moet er meer groen komen in het centrum van de stad, tussen alle betonnen toeristendozen die daar de afgelopen jaren zijn verrezen. Verbreding van de weg naar het vliegveld van Antalya moet zorgen dat Alanya binnen zo'n anderhalf jaar nog beter en sneller te bereiken is. Om gevallen van voedselvergiftiging te voorkomen moet elk restaurant inmiddels een vaatwasmachine in de keuken hebben staan. Speciale politie in burger ziet erop toe dat de toerist niet - zoals op veel andere plekken in Turkije - een psychologische marteling ondergaat door straatverkopers. En, ten slotte wil, aldus Kiymaz Tekin, Alanya de band met het verleden versterken. "Ooit speelde Alanya een belangrijke rol in de Turkse geschiedenis in de tijd van de Seltsjoeken (1071 tot 1243)." Het fort net buiten Alanya is een van de belangrijkste overblijfselen uit die periode. Door fort en strand met elkaar te verbinden hoopt de gemeente een gooi te doen naar de cultuurtoerist die ook een paar dagen in de zon op prijs stelt.

( a d v e r t e n t i e s )