BA wil via omweg naar VS

British Airways krijgt met KLM een gunstiger positie in Europa, maar de problemen van de Britten zijn nog niet voorbij.

Door onze correspondent HANS STEKETEE

LONDEN, 7 JUNI. British Airways (BA), de grootste Britse luchtvaartmaatschappij, had geen symbolischer project kunnen sponsoren dan het Millennium Wheel, het 140 meter hoge reuzenrad tegenover de Big Ben in Londen. What goes down must go up, moet de toenmalige BA- directeur, Bob Ayling, gedacht hebben na een jaar van verliezen, publicitaire blunders en een verbroken verloving met een Amerikaanse partner. BA zegt nu goede hoop te hebben dat het dieptepunt is gepasseerd, maar voor Ayling zelf had het rad van fortuin toch andere plannen. In maart moest hij van de aandeelhouders zijn biezen pakken om plaats te maken voor de Australiër Rod Eddington. Als de vanochtend aangekondigde fusiebesprekingen tussen BA en KLM resultaat hebben, vervult Eddington zijn eerste prioriteit: BA een steviger plek geven in Europa. De routes en landingsrechten van KLM en de hub Schiphol, de vierde Europese luchthaven, staan daarvoor garant. Via KLM-partner Northwest krijgt BA bovendien een riante ingang op de Amerikaanse markt, nadat internationale mededingingsautoriteiten eerder een intensieve samenwerking tussen BA en American Airlines (AA) verboden. Als AA een succesvol bod op Northwest doet, zoals de geruchten willen, heeft Eddington nog meer reden tot vreugde. BA, de in 1987 geprivatiseerde staatsluchtvaartmaatschappij, nam onder Ayling de meest radicale koerswijziging uit zijn bestaan door zich te concentreren op lange afstandsvluchten, met name naar de Verenigde Staten en het Verre Oosten. En door te mikken op passagiers in de business class en een geheel vernieuwde eerste klasse. Daartoe werd voor ruim een miljard gulden de vloot gesaneerd en ging het mes in de regionale routes. Ook ontmoedigde BA actief passagiers in de 'vee-klasse', zoals de economy-stoelen bij BA intern heten.

Dat was een gok waarvoor Ayling met zijn carrière heeft betaald. Want juist op de transatlantische routes blijft de concurrentie moordend, zowel door Amerikaanse maatschappijen als door het Britse Virgin, de maatschappij van de rebelse zakenman Richard Branson. De gestegen brandstofprijzen en het dure pond blijven ook hinderlijk; het komend jaar moet BA er maar liefst 175 miljoen pond (600 miljoen gulden) voor uittrekken. En of de rijke zakenlieden massaal voor de dubbele bedden in de nieuwe donkerblauwe BA-cabines zullen kiezen, moet ook nog blijken. "We hebben van meet af aan vraagtekens bij [Aylings] strategie gezet", zegt een voorzichtige Peter Burgess, BA-analist bij ABN Amro in Londen. "Het gaat wereldwijd beter met het vervoer in de duurdere klassen en daar profiteert BA vast ook van, maar de transatlantische concurrentie betekent lagere opbrengsten en dat blijft zorgwekkend."

Samenwerking met de KLM verblijdt de BA-staf. De Nederlanders gelden in Britse luchtvaartkringen als een beetje ongelikt - "wooden shoes, wooden heads", zegt een piloot - maar ook als betrouwbaar en zakelijk verwant. Toch moet BA met zijn vijf keer grotere beurswaarde (3,4 miljard pond) omzichtig te werk gaan om de indruk te vermijden van een overname. Die indruk moet Brussel evenmin krijgen om de nieuwe combine, de grootste van Europa en de eerste fusie in de Europese luchtvaartwereld, startpermissie te geven. Concurrenten als Lufthansa en Air France zouden ook kunnen betogen dat het nieuwe Brits-Nederlandse bedrijf bestaande verdragen over routes en landingsrechten ongeldig maakt, omdat die zijn gebaseerd op bilaterale akkoorden tussen staten. Juist om die reden kozen maatschappijen tot nu toe voor lossere allianties. Potentiële winst valt zeker te halen bij het stroomlijnen van de huidige twee afzonderlijke goedkope ticketmaatschappijen, Go van BA en Buzz van de KLM. Eén nieuwe maatschappij met goedkope, via het internet geboekte kaartjes op zon- en sexroutes in Europa - in de City al Gobuzz gedoopt - zal succesvoller de concurrentie met EasyJet en RyanAir aankunnen. KLM-UK, de ex-Britse regiovervoerder Air UK, vindt daar mogelijk ook een plek.

( a d v e r t e n t i e s )