T V V O O R A F :
Villa Lobos
JOKE MAT
Probleemjongeren zijn een
dankbaar onderwerp voor documentaires, helemaal als ze op een tv-geniek
schip mee uit zeilen worden genomen. Dit gebeurde vorig jaar in het
'arbeidstoeleidingproject' Villa Lobos, genoemd naar de Braziliaan
Heitor Villa Lobos (1887-1959), die zonder opleiding een beroemd
componist werd.
Begeleid door een zekere Jan Franssen voeren twaalf Nederlandse jongeren op het schip 'de Oosterschelde' van Rotterdam naar
Rio de Janeiro. Filmmaker Margot Bleeker legde hun reis vast in een
vierdelige docusoap, die in zijn geheel deze week wordt uitgezonden.
Zoals al blijkt uit de verwijzing naar Heitor Villa Lobos heeft het
project de nodige pretenties. Kijk, kansarme jongeren, jullie kunnen het
nog ver schoppen! Als je maar wilt! Deelnemer Sita, een Surinaams meisje
met neuspiercing, is duidelijk in deze termen toegesproken. "Ik heb veel
talenten die ik zelf niet weet", vertrouwt ze op het schip de camera
toe. "Omdat ik nooit die kansen heb gekregen." Tijdens de twee maanden
durende zeereis zal ze 'leren studeren en werken', zoals Koos Postema
ter introductie mag zeggen. Kennelijk zijn de verdiensten van de
survivaltocht gemeengoed, want dit toch nogal absurde doel wordt nergens
ter discussie gesteld.
Bleeker filmt de jongeren terwijl ze elkaar op de huid zitten, terwijl
ze verveeld enorme vallen aan het opschieten zijn, terwijl ze in het
want klimmen. Ondanks korte interviews tussendoor blijft het een raadsel
wie de jongeren precies zijn, waarom ze op het schip terechtgekomen
zijn, wat voor opleiding ze er krijgen en hoe hun dat kan helpen. Ook de
verwachtingen, twijfels en ideeën van de in spijkerjas gestoken en
door zeeziekte geplaagde projectleider blijven in nevelen gehuld.
Koud het zeegat uit komt het schip op de Noordzee in een storm terecht.
Een uitgelezen kans, zou je zeggen. Waar kun je de ware aard van mensen
beter filmen dan in een extreme situatie? Maar Bleeker heeft zich laten
inpakken door de therapeutische missie van het project. De storm wordt
in vijf minuten afgedaan en in plaats daarvan brengt Bleeker de
ontwikkeling van de deelnemers in beeld. Dat gaat zo: Martin (19) belt
zijn moeder. Als hij opgehangen heeft zegt hij te "balen" omdat hij zijn
moeder maanden niets had laten horen. Bleeker: "Ga je haar een brief
schrijven?" "Ja", antwoordt Martin, duidelijk het sociaal wenselijke
antwoord gevend. Bleeker: "Ga je haar schrijven dat je veranderd bent?"
We hebben tenslotte wel te maken met een Villa Lobosje in de dop.
Villa Lobos (1), Ned.3, 19.29-19.59u.