Raketschild belast relatie VS-Europa

Door onze correspondenten
BERLIJN, MOSKOU, 2 JUNI. Het aanbod van de Amerikaanse president Clinton om de technologie van een nieuw raketafweersysteem in de ruimte te delen met bondgenoten, heeft de VS en Europa geen stap nader tot elkaar gebracht.

Het rakettenschild blijkt, zoals verwacht, het meest beladen onderwerp te zijn tijdens Clintons reis door Europa. De Russische president Poetin daagde Clinton aan de vooravond van hun ontmoeting in Moskou uit het raketafweersysteem gezamenlijk te ontwikkelen.

Clinton zei woensdag tijdens een top met leiders van de Europese Unie dat het , ,onethisch" zou zijn om de technologie die nodig is om vijandelijke binnenkomende raketten neer te halen, niet met de Europeanen te delen. Maar de Duitse bondskanselier Schröder uitte zich gisteren tegenover Clinton onverminderd bezorgd over het omstreden National Missile Defense (NMD)-programma.

Schröder wees de Amerikaanse president erop dat zowel Duitsland als andere Europese landen weinig voelen voor een nieuwe nucleaire wapenwedloop. "Alles moet worden gedaan om dat te verhinderen", liet Schröder Clinton weten. Duitsland en andere Europese NAVO-landen vrezen dat NMD het evenwicht op het gebied van ontwapening met Rusland kan verstoren. Clinton zei de Europese zorgen serieus te nemen. Maar uiteindelijk is het aan Washington over het rakettenafweerplan te beslissen. Clinton herhaalde zijn bereidheid Europa aan ontwikkeling en levering van technologie voor het NMD-programma te laten deelnemen. De Russische president Poetin liet gisteren in een gesprek met het Amerikaanse tv-station NBC voor het eerst zijn weerstand tegen de bouw van het raketafweersysteem varen, op voorwaarde echter dat "we onze krachten bundelen en richten op het neutraliseren van dreigingen tegen de VS, Rusland, onze bondgenoten of Europa in het algemeen." Tot nu toe had Moskou zich steeds verzet tegen de dure plannen van Washington om een ruimteparaplu te ontwikkelen tegen rakketen van 'schelmenstaten' als Noord-Korea, Libië en Irak. Volgens de Russen is dat voornemen in strijd met het ABM-verdrag dat ten tijde van de Koude Oorlog, in 1972, was gesloten om een Star-Warsachtige wapenwedloop te voorkomen.

De suggestie van Poetin dat ook Rusland onder diezelfde paraplu zou kunnen schuilen, brengt Washington in verlegenheid.

In Portugal deed Witte Huis-woordvoeder Joe Lockhart de discussie over deelname van Moskou aan het project af als "prematuur". Wapenexperts achten het ondenkbaar dat de Amerikanen hoogwaardige technologie die miljarden dollars gaat kosten ook aan de Russen zullen aanbieden.

Poetin wil zijn voorstel toch serieus met Clinton bespreken. Het openbreken van het ABM-verdrag en initiatieven om te komen tot verdere wapenreductie staan hoog op de agenda van de top. Na jarenlang getouwtrek heeft Rusland onlangs het START-II akkoord over de halvering van de kernwapenarsenalen geratificeerd, op voorwaarde dat Washington niet eenzijdig het ABM-verdrag schendt.

Het gesprek tussen Clinton en Schröder in Berlijn duurde gisteren twee uur, dubbel zo lang als gepland. Washington wil nog dit jaar een besluit nemen over het rakettenafweersysteem. Het thema staat overal op Clintons huidige Europese rondreis hoog op het programma. Niet toevallig maakte gelijktijdig met Clintons bezoek de Duitse minister van Defensie bekend, dat de Bundeswehr wordt afgeslankt. Het bericht was een kolfje naar de hand van Washington, dat al langer aandringt op modernisering van de Duitse troepenmacht opdat deze een grotere rol kan spelen bij internationale vredesmissies. Overigens kunnen de meningsverschillen op het gebied van bewapening de traditioneel goede betrekkingen tussen Amerika en Duitsland niet verstoren. Gisteravond brachten Schröder en Clinton de avond door aan de populaire Kollwitzplatz in de kunstenaarswijk Prenzlauer Berg, waar ze in het restaurant Gugelhof tussen toeristen en Kiez-bewoners een hapje aten. Vandaag heeft Clinton in Aken de prestigieuze Karlspreis in ontvangst genomen waarbij hij als "vriend der Europeanen" werd geëerd. Vanavond heeft hij in Berlijn een privé-ontmoeting met oud-kanselier Helmut Kohl. Voordat Clinton morgen naar Moskou gaat neemt hij deel aan de conferentie 'Modern regeren' waaraan 15 centrum-linkse regeringsleiders deelnemen onder wie premier Wim Kok.

( a d v e r t e n t i e s )