NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Het blijft een hopeloos gevecht voor de Stichting Japanse Ereschuld om erkenning, niet alleen door Japan maar ook door de Nederlandse publieke opinie.

Zeker, het was hard en onrechtvaardig in de Japanse kampen en langs de Birma-spoorlijn, er vielen veel doden, maar het was anders dan de Duitse bezetting een afgelegen oorlog uit een gemakshalve vergeten koloniaal verleden. Ik miste demonstraties van slachtoffers van de Politionele Acties bij Nederlandse bezoeken aan Indonesië. Op het Journaal zag ik gisteren ergens een spandoek " No Pearl Harbor, no Hiroshima", zeker waar, maar het lijkt alsof iemand in een tijdmachine protesteert tegen de geschiedenis.

Andere Tijden vertoonde afgelopen zondag archiefbeelden van de protesten tegen het staatsbezoek van keizer Hirohito en de betrokkenheid van de cabaretier Wim Kan. Zelfs de oude Nederlandse chauffeur voor Hirohito protesteerde voor de camera tegenover een langharige verslaggever tegen het bezoek omdat zijn familie in Indonesië zo geleden had. Daar zou de Rijksvoorlichtingsdienst nu een stokje voor hebben gestoken. Dat liedje dat Kan zong, had indertijd ook op mij grote indruk gemaakt: 'Er is er maar een die het navertellen kan/ die de geschiedenis kent als geen/ en dat is de keizer van Japan'. Ik hoorde fragmenten uit bandopnamen van nachtelijke telefoongesprekken van een wanhopige Kan met een toenmalig journalist van het Journaal die hem probeerde in te tomen. Nu missen de kampslachtoffers een dergelijke prominente zegsman, keizer Hirohito is overleden, de slachtoffergelederen zijn verdeeld en sushi heeft de rijsttafel verdrongen. Wel is de opvang beter geregeld dan indertijd en na elke uitzending over het Japanse verleden zie ik telefoonnummers om er nog eens "over na te praten". Op RTL zag ik een demonstrante die verklaarde in een jappenkamp te hebben gezeten: "Ik had een gezond kind dat een gezond leven had kunnen leiden", zei ze. "En dat is haar afgenomen in naam van de keizer van Japan". Uit haar leeftijd leidde ik af dat haar kind lang na dat jappenkamp geboren moest zijn. B&W had gisteren een discussie tussen twee vertegenwoordigers van de Stichting Japanse Ereschuld en een vrouw die bedankt had voor het lidmaatschap en zich verzoend had met het verleden. Zij wilde ook geen schadevergoeding van 22.000 dollar, die nu door de stichting wordt bevochten. Schadevergoeding hoort tot de materiële belangenbehartiging waar dergelijke instellingen altijd toe overgaan, "een stukje zakelijkheid", vond een bestuurslid. "Er zijn mensen die het goed kunnen gebruiken", zei vice-voorzitter Ben Bouman. In het totaal zou Japan drie miljard dollar moeten betalen aan Nederlandse slachtoffers. Hoe zit het met Mantsjoerije?

Ik heb makkelijk praten, want ik zou niet weten hoe ik me zou voelen als ik in zo'n kamp van alles had meegemaakt en daarom maakt zo'n verzoeningsgezind persoon temidden van al die bitterheid zo'n overweldigende indruk op mij. De wijze vrouw heette M. Krul en had witgrijs haar. In de jaren zeventig was ze onder protest van haar vader naar Japan gegaan om een krans te leggen bij Hiroshima. De oorlog was voor haar in het kamp net op tijd opgehouden. "Door de bom van Hiroshima ben ik blijven leven", zei ze. Ze was nog herhaalde malen teruggegaan en had contacten met Japanners gelegd die zelf vaak niet goed van het oorlogsverleden op de hoogte zijn. Een keer was ze getroost door een Japanner. Er bestaan ongetwijfeld meer gematigde mensen als mevrouw Krul maar die komen niet zo gauw op de televisie. De hoogste eis krijgt het meeste aandacht. Krul zelf zei dat ze moeite had met het televisie-optreden en de meeste gematigden zullen er daarom van af zien. De wereld kan meer milde Krullen gebruiken, in Bosnië, Servië, Kroatie, Kosovo, Rwanda, Libanon, Oeganda, Sierra Leone, Noord-Ierland en in Indonesië zelf. Verschrikkelijk wat de mensen elkaar hebben aangedaan maar ergens moeten ze stoppen met afrekenen. Dat is een stukje zakelijkheid.