NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

KASPER JANSEN
"Ik zeg wel eens: mijn mond is mijn ergste vijand. Want als ik het dan gedrukt zie, denk ik: had ik het wel zó moeten zeggen? Maar ja, ik zeg maar gewoon wat op mijn lever heb, anders moet ik alles tot bittere gal ombouwen, en daar heb ik geen zin in."

Peter Schat wordt morgenmiddag in het radioprogramma Een leven lang door Corinne van den Hoeven geportretteerd als componist, schrijver, polemist, homoseksueel en vader. Schat spreekt bijna een uur, maar er zijn ook citaten van Hans Vonk, de dirigent die voor Schat is wat Mengelberg was voor Mahler. "Ik voer Peters muziek steeds weer uit, omdat ik er heilig in geloof." Schat: "Daar heb je wat aan, aan zo'n vriend."

Vonk heeft een scherpe blik op Schat. "Hij is de aardigste èn de onmogelijkste mens ter wereld. Zodra er meer dan drie mensen zijn, gaat hij op een zeepkist staan en betogen. Hij is een groot demagoog, een groot spreker, volledig overtuigd van dingen. Ik heb enorm respect voor de wijze waarop hij zich beweegt door het Nederlandse muziekgekrioel, een apenrots waar men door vechten, vlooien en vleien wat probeert te bereiken. Hij heeft zich totaal onafhankelijk gemaakt en zegt dus dingen die niet en vogue zijn."

Peter Schat blikt terug op de roerige jaren '60. De provo's: "Het hele land is provo geworden. De angst is voor autoriteiten is weg." Vietnam: "Dat was onverdragelijk. In de Tweede Wereldoorlog kwam de democratie ons redden, in Vietnam begon de democratie zelf genocide toe te passen." Schats visie op de Notenkrakersactie komt uit het archief: "Zoals de studenten en de arbeiders in de fabriek een begin maken met het ontmaskeren van het autoritaire, op geweld gebaseerd ondernemingsmodel, waarnaar het muziekbedrijf in het algemeen en het Concertgebouworkest in het bijzonder is gestructureerd, zijn wij tegen zwaar gesubsidieerde Beethovencycli in dienst van Unilever, Philips, KLM, (hartelijk gelach) plus het hele autoritaire tuig van de bovenste bestuursrichel." (rumoer) Voorzitter: "De heer Schat moet de gelegenheid hebben zijn verklaring af te leggen." Schat: "Ik heb het orkestbestuur nog nooit zo levendig gezien."

Het geschil met het Concertgebouworkest is bijgelegd, maar zijn ruzie met Harry Mulisch cultiveert Schat nog steeds: "Zijn werk wordt steeds armetieriger. Zo'n Boekenweekgeschenk is een prop dorre bedenksels. De ontdekking van de hemel, twee jaar na mijn orkestwerk De hemel, is een heel reactionair boek. Het leest lekker weg, maar het is reactionair op de linkse manier."

Schat schiep zijn eigen hemel op zolder, met twaalf zelf gemaakte ronde glas-in-loodrame voorstellingen van de twaalf uren van de Toonklok van drieklanken, die hij in 1982 'ontdekte' en die hij demonstreert op de vleugel: "een wetenschappelijk en mathematisch mirakel." Schat looft het wonder van de natuur. "De natuur is de leermeester van de kunst, de natuur moet worden bestudeerd om iets te begrijpen van de muziek. Voor mij is Bach de olifant, Mozart is de giraf, Beethoven is de leeuw. Ik ben een voorvadervereerder, ik houd ontzettend van de klassieken."

Een leven lang: Peter Schat, morgen, Radio 5, 16.02-17.05u.