NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Ook dit jaar was er meer oorlog op televisie dan vorig jaar, zeker op 4 mei. Ik heb de programmering vergeleken met een oude televisiegids van een jaar geleden. Met name de commerciële zenders deden meer.

RTL4 sloot een documentaireserie over de oorlog af. Zelfs Veronica had voor de gelegenheid jongeren laten praten over die donkere jaren. Al die plannetjes om die Dodenherdenking nu eens wat meer voor het heden of de toekomst te gebruiken, Politionele Acties, likje Kosovo, toefje Srebrenica, ik heb er niets van gemerkt. Het ging juist meer over De Oorlog dan vorig jaar, in Nederland de meest traumatische periode na de tachtigjarige, die eindigde in 1648. Daarom kan ik me niet voorstellen dat die herinneringen onder jongeren snel zullen uitsterven. Er zullen details verloren gaan maar de bange jaren veertig vijfenveertig blijven een bron voor spannende en lokkende verhalen, waar Hilversum en Hollywood nog lang geen genoeg van hebben. Tenzij er een nieuwe bezetting overheen komt, vallen andere historische gebeurtenissen erbij in het niet, zeker in vreedzaam Nederland. Immigranten nemen andere geschiedenissen met zich mee maar die verschillen onderling zo sterk dat geen enkele zo zal domineren als de autochtone oorlog. Ook de meeste autochtonen zijn buitenstaanders omdat zij het net zo min als de immigranten hebben meegemaakt. De meeste deelnemers aan de herdenkingsdienst in De Nieuwe Kerk hadden de oorlog wel zelf beleefd en dat gold ook voor de sprekers, Inez van Dullemen en de dichteres Ankie Peijpers. De kleur grijs overheerste. Maar Veronica liet zien dat jongeren zich nog steeds in de situatie van toen proberen in te leven. Het originele was dat Amerikaanse, Duitse en Nederlandse jongeren met elkaar werden vergeleken. Jammergenoeg was het filmpje wat slingerig en dat ging ten koste van de waardevolle inhoud. Ik zou wel eens onderzocht willen zien of jongeren werkelijk zo dol zijn op wild zwaaiende camera's. Jongeren praten meer onbevangen over de oorlog dan eerdere generaties. Zo zag ik een oudere joodse man aan tieners en twintigers van velerlei kleur en herkomst uitleggen hoe hij zijn hele familie had verloren tijdens de oorlog. Een meisje zei dat ze geen onderduikers in huis zou nemen als ze kinderen had, "want dan zou ik het leven van kinderen in gevaar brengen die er niets mee te maken hebben". Zij had zich in de angst en terreur van die dagen ingeleefd en kwam niet met een sociaal wenselijk antwoord. De uitspraak zegt me niet zoveel over wat ze werkelijk had gedaan, net zomin als ik mensen geloof die beweren dat ze meteen in het verzet zouden gaan. De redactie van Rondom Tien over schadevergoeding en joodse oorlogstegoeden had nog bewariërs en hun nakomelingen opgespoord, mensen die spullen hadden bewaard en niet wilden teruggeven aan uit onderduikadressen of concentratiekampen teruggekeerde joden. Geen van hen was bereid om in het programma te verschijnen, zei presentator Cees Grimbergen. Er zijn grenzen aan wat mensen voor de camera willen bekennen. Alles is mogelijk maar de schaamte over fout strekt zich uit over vele generaties, zelfs de allerjongste. De NOS kwam met unieke archiefbeelden van de Haagse hongerwinter, in het geheim gefilmd door de Duitse cineast Rudy Hornecker. Uitgemergelde mannen die in de vrieskou lagen te sterven, anderen die in vuilnis naar eten zochten. Dochter M. Hornecker vertelde hoe haar vader voor de oorlog met een Nederlandse trouwde. "Hij was een goeie Duitser", troostte Henny Stoel. Een primeur waren de beelden van de ravage van het bombardement op Bezuidenhout, een Britse vergissing in de coördinaten, met 550 doden. "Heeft de Britse regering ooit haar excuses gemaakt?", vroeg Henny Stoel heel eigentijds aan de historicus, B. Schoenmaker. Dat was niet gebeurd, want ze vochten ook voor de bevrijding van Nederland, zei die. Historisch onrecht dat niet is te claimen.