NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Een groep studenten en middelbare scholieren wil Slobodan Milosevic verdrijven met graffiti en een eigen Woodstock. De nieuwste verzetsbeweging heet Otpor!, ofwel Verzet!

Door onze correspondent YAËL VINCKX

KRAGUJEVAC, 2 MEI. "We zijn de nieuwe tegenstander van Milosevic", zeggen ze, en ze steken uitdagend een gebalde vuist in de lucht. Maar veel indruk maken de jongens in skatebroeken met stekelhaar en de meisjes in soulbroeken met vlechtjes niet. De nieuwe tegenstanders van de Joegoslavische president Slobodan Milosevic zijn kinderen. En ze willen 'het regime' met louter geweldloze middelen verslaan.

De jongste oppositiebeweging in Servië heet 'Otpor!'. "Dat betekent verzet", zegt Rade Milic, eenentwintig en student filosofie. De kern bestaat uit studenten en middelbare scholieren, maar hun aanhang is in de afgelopen maanden uitgebreid met gepensioneerden, boeren en werkloze arbeiders. "We tellen twintigduizend activisten", meent Srecko Mihailovic, twintig en student fysiotherapie. Maar dat aantal lijkt aan de hoge kant: waarnemers houden het op vijfduizend.

Wel bezorgen ze de regeringspartijen kopzorgen, want op hun protestbijeenkomsten komen steeds meer mensen af. Tijdens orthodox pasen, gisteren en eergisteren, kwamen duizenden inwoners van Kragujevac naar een popconcert in hun stad kijken. "Ons Woodstock", had Aleksandra Matic, achttien en middelbaar scholiere, in de ochtend gezegd. Het echte, legendarische massaoptreden uit 1969 kende ze alleen uit verhalen. Dat het op Woodstock net zo hard regende als tijdens deze middag in Kragujevac, wist ze niet.

Hun middelen roepen herinneringen op aan de Nederlandse kraakbeweging eind jaren zeventig, voor de gewelddadige periode. Op bijna iedere lantaarnpaal plakken ze affiches, op straat delen ze flyers uit en in het land spuiten ze verkeersborden onder met hun symbool, een zwarte gebalde vuist.

"Laatst hebben we de minister van Onderwijs in de val laten lopen", gniffelt Damir Eres, achttien en student medicijnen. "Op een officiële bijeenkomst wist een van onze actievoerders, verkleed in pak en stropdas, hem een nepcertificaat aan te bieden. Daarin werd hij bedankt voor de vernieting van het onderwijs. De minister dacht dat het officiële deel was begonnen en nam het certificaat aan. Daarop knoopte onze actievoerder zijn overhemd los en kwam zijn Otpor-shirt tevoorschijn."

Maar het gaat niet altijd zo makkelijk. Sinds een paar weken worden Otpor-actievoerders aan de lopende band gearresteerd. Vooral in de kleinere steden en dorpen, die niet door de oppositie geleid worden, is de politie actief. "Ik werd opgepakt tijdens het plakken van affiches. De politie hield mij een hele nacht vast in de cel", zegt een jongen onder het gedreun van een Joegoslavische popband. "Om half zeven 's ochtends stormden agenten bij mijn ouders naar binnen, op zoek naar posters en flyers. Die zijn zich dood geschrokken."

Tegelijk kunnen de leden van Otpor vaak ongestoord hun activiteiten voorbereiden. In de hoofdstad Belgrado bijvoorbeeld, hebben ze een kantoor aan de bekende winkelstraat Kneza Michailova, waar hun vlag met gebalde vuist vrolijk over de balustrade wappert.

Het is de aanpak van supermanipulator Milosevic; aan de ene kant staat hij toe, aan de andere kant slaat hij ongenadig hard toe. Zo schept hij een klimaat van onzekerheid. Zal de politie vandaag hardhandig optreden tegen de studenten of kunnen ze tot het eind van het concert dansen? De actievoerders weten het nooit vantevoren.

Het grootste voordeel is hun jonge leeftijd, meent Ivan Marovic. Met zijn zesentwintig jaren is hij een van de oudere leden van Otpors kern. "Ze hebben geen vrouwen en kinderen die kunnen worden bedreigd. Ze hebben geen hoge posities in bedrijven die kunnen worden afgenomen. Ze kunnen niet worden gechanteerd, want ze hebben eenvoudig geen verleden om af te persen. Het zijn nog kinderen."

"Wij werken buiten het bestaande systeem om", weet Rade Milic. "Oppositiepartijen en vakbonden zijn onderdeel van het systeem. Wij niet. Natuurlijk, Milosevic kan zijn mensen laten infiltreren. Maar wat kunnen zij doen? Het dagelijks bestuur kunnen ze niet beïnvloeden. We hebben immers geen dagelijks bestuur."

Het succes van Otpor is de reguliere oppositiepartijen niet ontgaan. De Democratische Partij van Zoran Djindjic, de Servische Vernieuwingsbeweging van Vuk Draskovic - alle oppositiepartijen zouden de studentenbeweging aan zich willen binden. Want Otpor lijkt de aangewezen organisatie om Servische jongeren naar de stembus te lokken, de kiesgroep die het bij de vorige verkiezingen heeft laten afweten.

Student fysiotherapie Michailovic laat weten in zo'n samenwerking niets te zien. "Wij willen iedereen waarschuwen: ook de oppositiepartijen. En zij dreigen de verkeerde weg in te slaan." Michailovic doelt op de getroubleerde samenwerking tussen de leiders van de twee belangrijkste oppositiepartijen, Draskovic en Djindjic. Hun persoonlijke vete staat een effectieve, Servische oppositie in de weg. Wie weigert samen te werken, verraadt Servië, zeggen ze bij Otpor.

Hoe lang kan Otpor profiteren van zijn huidige succes? Veran was betrokken bij het studentenverzet van 1996. "We maakten een idealistische wereld in de universiteit en waren tevreden. We hadden de steun van een groep intellectuelen in het theater en waren tevreden. Maar studenten moeten juist naar de dorpen, naar de boeren en de arbeiders. Steun uit de steden hebben we al."

De eerstejaars student medicijnen Damir Eres zegt: "Vorige bewegingen hadden een studentenleider. Die werd direct ingepalmd door het regime of vertrok spoorslags naar een politieke partij. Daarom hebben wij geen leider. Kan-ie ook niet worden omgekocht."

Andere partijen kopiëren Otpor inmiddels. Leden van de oppositionele DP deelden onlangs op straat bloemzaad uit, van een voor het verzet symbolische bloem. Zelfs de Socialistische Partij van Servië (SPS) van Slobodan Milosevic bedient zich van hun middelen. Aan het begin van het popconcert in Kragujevac steekt de SPS vanaf een nabijgelegen gebouw vuurwerk af. Oooooh en aaaah, zegt de menigte, terwijl de presentator wanhopig hun aandacht probeert te trekken. Het had een Otpor-actie kunnen zijn. Maar nu lachen ze als boeren met kiespijn.

( a d v e r t e n t i e s )