NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

EWOUD SANDERS
Hilbert Kamphuisen woont op de Churchilllaan 117 in Amsterdam. Anders dan de titel De geschiedenis van mijn huis doet vermoeden, gaat zijn documentaire niet speciaal over dit huis maar over zijn familie.

Zijn moeder en grootmoeder woonden hier en toen Kamphuisen het huis betrok vond hij "in schoenendozen en bureauladen" veel brieven, foto's en andere documenten die de aanzet vormden voor een lange en intensieve speurtocht naar de geschiedenis van zijn (joodse) familie. "Ik groeide uit tot een familiearchivaris en een detective", zegt Kamphuisen (35) en het leuke is dat hij een hoop te ontdekken had.

In iedere hedendaagse joodse familie leven verhalen voort over deportaties, kampen, razzia's, onderduikadressen enzovoorts. Het is een onderwerp waar al ongelooflijk veel over gezegd en geschreven is. De verhalen die Kamphuisen vertelt of zijn familieleden laat vertellen, zijn echter tamelijk ongewoon. We ontmoeten een tante die in de jaren zestig met een Duitser trouwde en naar Duitsland verhuisde. Daar weet niemand dat zij joods is, want dat ligt er moeilijk. Kamphuisen ontdekt vervalste uittreksels uit het bevolkingsregister die zouden moeten bewijzen dat sommige familieleden Nederlands Hervormd zijn. We zien een oom die achter een beeldscherm in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam ontdekt hij zijn moeder joods is. En hij dus ook. Bovendien ontrafelt Kamphuisen een duister en beladen familiegeheim. Het gaat om oom Barend, die na de oorlog twee jaar lang zat opgesloten in een kamp vanwege 'economische collaboratie' met de Duitsers. In werkplaatsen in Amsterdam liet hij door joodse werknemers wanten voor het Duitse leger maken. Hij voorzag hen van zelfgedrukte 'sperkaarten' en hoopte ze zo te beschermen, maar die opzet mislukte en in plaats van een tweede Oscar Schindler werd hij beschouwd als collaborateur. Het verhaal van oom Barend vormt een dramatisch hoogtepunt in de documentaire, ook vanwege de strenge en enigszins verbitterde opstelling van diens ex- vrouw. Tot twee keer toe zegt zij in beeld dat zij er niet over wil praten. Als Kamphuisen antwoordt dat hij het dan zelf moet vertellen, zegt zij: "Ik zal alles ontkennen." Zij ging nog een stapje verder: via een kort geding heeft zij op het allerlaatste moment geprobeerd de uitzending tegen te houden. Pas om halfelf vanochtend gaf de rechter het groene licht.

Kamphuisen vertelt een gecompliceerd verhaal. Dat komt vooral doordat er zoveel familieleden aan bod komen. Je ziet zijn worsteling met de vorm. Hij probeert de familierelaties te verduidelijken, maar je raakt het spoor snel bijster. Het doet er uiteindelijk ook niet zoveel toe, want het gaat om de verhalen. Zoals over zijn grootmoeder die op 5 mei 1945, tijdens de bevrijdingsfeesten, op het toilet spontaan beviel van een dochter. Kamphuisens moeder werd er met de step op uitgestuurd om een dokter te halen. De dokter uit de straat weigerde te komen, een andere was tien minuten verder steppen. Drie dagen later stierf grootmoeder. Op een van de laatste beelden zien we Kamphuisens moeder een bloemetje leggen op haar graf. Ze was er sinds 1945 niet meer geweest.

De geschiedenis van mijn huis, Ned.3, 20.53-22.00u.