U kijkt naar de website van NRC Handelsblad gedurende de periode 1995-2001. Bezoek ook de de huidige site.
   B U I T E N L A N D
24/7 Media Europe ad
NIEUWS  | TEGENSPRAAK  | SUPPLEMENT  | AGENDA  | ARCHIEF  | ADVERTENTIES  | SERVICE 

  NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Conservatief Iran ontwaakt uit coma


Het is weer tijd voor een offensief van de Iraanse conservatieven tegen de hervormingsbeweging. Wordt de ontluikende democratie de kop ingedrukt?

Door onze redacteur CAROLIEN ROELANTS

ROTTERDAM, 25 APRIL. Na de voor hen desastreus verlopen eerste ronde van de parlementsverkiezingen (18 februari) hebben de Iraanse conservatieven enige tijd in coma gelegen. Maar zij zijn weer tot leven gekomen. Hoewel zij zo langzamerhand kunnen weten hoe verkeerd dit steeds bij de bevolking valt, zijn zij opnieuw in het offensief gegaan tegen de hervormingsbeweging van president Mohammad Khatami. En hoe:

  • De Revolutionaire Garde, de facto waakhond van de Islamitische Revolutie, dreigde vorige week dat "wanneer de tijd komt en wanneer onze geliefde Leider het sein geeft, alle vijanden van de Islamitische Revolutie, groot en klein, het geluid van de moker op hun schedel zullen horen";

  • De door conservatieven gedomineerde Raad van Hoeders van de Grondwet - een niet-gekozen Eerste Kamer - maakte inmidddels de verkiezing van tien hervormers ongedaan. Voor de tweede verkiezingsronde is nog steeds geen datum bekendgemaakt;

  • Het vertrekkende, door conservatieven gedomineerde parlement scherpte de perswet zo aan dat kritiek op de grondwet taboe is en dat verboden kranten niet onder andere naam kunnen terugkeren, zoals praktijk was geworden;

  • De door conservatieven gedomineerde rechterlijke macht legde de dertien hervormingsgezinde kranten en tijdschriften een verschijningsverbod op;

  • De topjournalist Akbar Ganji werd gevangen gezet. Ganji is een nationale beroemdheid sinds hij in een serie artikelen onder anderen ex- president Rafsanjani verantwoordelijk stelde voor de moorden op tientallen dissidenten. Voorts zijn bijna alle leidende liberale journalisten voor verhoor ontboden. Enzovoorts, enzovoorts.

    Om goed stemming te maken tegen de hervormers had het conservatieve kamp een tamelijk desastreus verlopen conferentie in Berlijn aangegrepen. Het Heinrich Böll instituut had zeventien prominente hervormers journalisten, onder wie Ganji, en intellectuelen uitgenodigd om op 7 en 8 april over de toekomst van de Islamitische Republiek na de verkiezingen van februari te discussiëren. Maar de conferentie werd grondig verstoord door activisten van de Iraanse Communistische Werkers Partij en de Mujahedeen-Khalq, die beide vanuit het buitenland tegen het Iraanse regime ageren. Zij hadden onder andere een callgirl georganiseerd die zich dansend uitkleedde - volgens sommige berichten had ze uiteindelijk alleen nog een hoofddoek op uit protest tegen het lot van de Iraanse vrouw. "Dood deze ongelovigen" (de aanwezige hervormers), riep in een eerste reactie de zeer conservatieve ayatollah Khazali (hij zei later dat zijn woorden waren verdraaid). De Iraanse staatstelevisie, eveneens in handen van de conservatieven, deed dat op haar manier. Zij zond de voor Iraanse begrippen uitermate schokkende taferelen met de blote dame uit. Het hoofd van de televisie, Ali Larijani, zei later dat hij dit nodig vond "om de atmosfeer van de conferentie te tonen". Boodschap voor de kijkers: kijk eens wat die hervormers van jullie voor viezeriken zijn.

    Opperste Leider ayatollah Ali Khamenei, de onbetwiste nummer één in de Islamitische Republiek, deed vervolgens een scherpe aanval op "tien tot vijftien bladen" die de islam en de Islamitische Revolutie ondermijnden, en spanning en tweedracht in de maatschappij veroorzaakten. "Ze drukken koppen af die suggereren dat alles in het land verloren is. Ze doden de hoop onder de jeugd, verzwakken het vertrouwen van de mensen in de functionarissen van het land en beledigen de fundamenten van de natie. Zelfs de Westerse pers is niet zoals zij." Daarop volgde, de afgelopen drie dagen, het verbod van in totaal dertien bladen de maatregel tegen het veertiende en meest hervormingsgezinde van allemaal, Sobh-e Emruz van de neergeschoten hervormer Said Hajarian, werd weer ingetrokken. Justitie liet weten dat de toon van de artikelen "een lach bracht op het gezicht van de vijand en de gevoelens kwetste van vrome moslims in Iran en zelfs van de Leider van de Islamitische Revolutie". De vraag is nu: maken de conservatieven zich op om de hervormers te verhinderen hun verkiezingsoverwinning te verzilveren? Komt er nog wel een hervormingsgezind parlement?

    Hoewel sommige analysten in Iran een onheilsscenario verkondigen dat in een coup door de Revolutionaire Garde uitmondt, houden de meesten het op het inmiddels gebruikelijke stapje terug na twee stappen vooruit. Opperste Leider Ali Khamenei, onder wiens commando de Revolutionaire Garde staat, viel weliswaar uit naar de pers en legitimeerde eveneens bepaalde vormen van 'islamitisch geweld'. Maar tegelijk waarschuwde hij conservatieve activisten "niet het recht in eigen hand te nemen wegens uw eigen gevoelens of om een persoon te steunen. Ik zal u dat nooit toestaan." Voorts prees hij uitdrukkelijk president Khatami, sprak hij zich uit voor hervormingen en steunde hij journalistieke verscheidenheid, een en ander zolang dat niet in anti-islamitische excessen uitmondt. De Revolutionaire Garde bezwoer vervolgens geen staatsgreep in gedachten te hebben.

    Het hervormerskamp dringt er voor alle zekerheid bij zijn aanhang op aan zich zeer rustig te houden, om de tegenpartij hoe dan ook geen excuus te geven voor enige interventie. "Iran heeft nu, meer dan ook, rust en solidariteit nodig om onze doeleinden te bereiken, met name nu een nieuw parlement voor de deur staat", zei president Khatami zaterdag. "Er moet geen enkele actie worden ondernomen die de Leider, de natie, de gelovigen en de jeugd misschien ongerust maakt."

  • NRC Webpagina's
    25 APRIL 2000


    ( a d v e r t e n t i e s )

    24/7 Media Europe ad

    24/7 Media Europe ad

    24/7 Media Europe ad

        Bovenkant pagina

    NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl)