NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Het hele weekeinde schrille reacties op het voorstel van D66-fractievoorzitter De Graaf om de politiek meer macht te geven over de kabinetsformatie en over de Raad van State.

Maar dan kwam de rol van Hare Majesteit in het geding. "Zet het storende geluid van die De Graaf onmiddellijk af", klonk het, geheel in de stijl met het harmonische poldermodel. Het Journaal van vrijdagavond bracht een hele reeks Oranje-patriotten uit politiek en wetenschap. Dijkstal van de VVD, die ik zelden op een idee heb betrapt, probeerde met een paar zinnen de discussie te smoren. De Hoop Scheffer vond dat Beatrix het beter deed dan mevrouw Borst en hij vroeg om de papierversnipperaar waar De Graafs voorstel in zou moeten verdwijnen. Onderkoning Tjeenk Willink van de Raad van State bepleitte in het Journaal meer macht voor de Koningin. Dappere mannen. De Kamerleden deden me denken aan de Amerikaanse politici die een grondwettelijk verbod op het verbranden van de vlag hadden voorgesteld. Dat was populair maar het slaagde niet. Het verschil is dat het Nederlandse nationalisme wel ruim baan krijgt, en terecht, want wij zijn gewoon de beste en de bescheidenste van alle volkeren op aarde. De Nederlandse vlag is ook een levend persoon, het overheidslichaam zelf. Als enige medestander van De Graaf verscheen op het Journaal de emeritus Neerlandicus Van den Bergh van het naar cognac en sigaren ruikende Republikeinse Genootschap. Wel cynisch van de politici om te denken dat ze het - in tegenstelling tot de meeste buitenlandse collega's - zonder Koningin nooit eens worden. Ze kunnen niet zonder moeder. "Er is dan geen unanimiteit", zei mevrouw Van der Hoeven (CDA) over een formatie zonder Koningin. "Besluiten worden dan bij meerderheid genomen. Op dat moment vindt al politisering plaats. Je bent dan al in de vorm van een bepaalde coalitie aan het denken."

"Maar het is toch een politiek proces?", vroeg Eerste Kamerlid en staatsrechtspecialist E. Jurgens verbaasd. "Er mag toch meerderheidsvorming plaats vinden?"

Het debat in Buitenhof was ook het meest serieuze dat ik afgelopen weekeinde heb gezien. "Het is geen aanval op Koningin Beatrix, ik zeg het maar alvast, anders gaat u dat het hele uur zeggen", was de voorzet van Witteman aan De Graaf. Het voorstel leek meteen al redelijker. Drs. E. van Thijn voelde wel voor een gekozen formateur, Jurgens vond ook dat de politiek een grotere rol zou moeten spelen, de PvdA had dat al eerder voorgesteld. Maar Te Veldhuis van de VVD vond dat De Graafs voorstel "geen Oranje-warmte uitstraalt". En het voorstel zal wel weer bij de cognac en de sigaren eindigen, met de roep om herstel van het primaat van de politiek.

Ik vind de Oranje-emoties wat kinderlijk middeleeuws maar het gaat minder ver dan de liefdesaffaire die het Britse volk indertijd had met Queen Elisabeth. In Kayzer Cult, dat ik nog steeds trouw volg, vertelde de Britse historicus Simon Schama over het originele ondergoed waarin Koningin Elisabeth was gestorven en dat was aangetroffen in een museum. Schama kon het goed gebruiken voor zijn televisieserie over de Britse geschiedenis. Hij keek wat schuldbewust, toen hij erover begon, en Kayzer herhaalde nog eens op verhoortoon: "Het Ondergoed." Bij haar dood had Queen Elisabeth nog steeds een onberispelijk jonge-meisjes- figuur, vertelde Schama. "Het was het figuur van een vrouw die sinds haar achttiende nauwelijks veranderd was. Ze was immers nog maagd, onaangeraakt. Ze had besloten dat haar biologie in de dienst van het land moest staan. Haar lijf was het land zelf." Toen ze op haar veertigste overwoog om misschien toch te trouwen, ontstak het volk in woede. De mensen voelden zich als afgewezen minnaars. Dus zag ze af van een huwelijk. Ze was letterlijk getrouwd met het land, ze was de Body Politic, en ze maakte zichzelf "letterlijk onreproduceerbaar". Haar lichaam had geen "issue", geen uitgave. Ze had troost voor het volk maar niet voor haarzelf.