NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Amerikaanse media hebben van het begin af aan een grote rol gespeeld in de strijd om de kleine Elián Gonzalez. Hebben ze daarbij het welzijn van het kind uit het oog verloren? Laat de pers zich gebruiken?

Door onze correspondent JUURD EIJSVOOGEL

WASHINGTON, 6 APRIL. Walgelijk wilde Susan Candiotti, correspondent van CNN in Miami, de berichtgeving van de Amerikaanse media over Elián Gonzalez nog net niet noemen. Maar trots was ze duidelijk niet toen haar deze week gevraagd werd of ze niet vond dat zij en haar vakgenoten zich aan de exploitatie van een getraumatiseerd kind schuldig maakten.

"Het was eerlijk gezegd erg pijnlijk om aan te zien", erkende Candiotti in een televisieprogramma over de rol van de media. "Alle cameraploegen die hier in Miami kamperen voor het huis van de familieleden van Elián - je vraagt je af wat dat voor effect heeft op de jongen. De familieleden hebben hem herhaaldelijk voor de camera's laten paraderen, terwijl het misschien beter was geweest om het kind binnen te houden."

Maar CNN, en alle andere media, hebben de beelden van Elián maar al te graag de wereld ingestuurd. Elián met zijn nieuwste speelgoed, Elián met zijn kleine hondje, en nu Elián met zijn paaskonijntje. Maar natuurlijk heeft iedereen het beste met het kind voor.

"Wat een prachtige tijd om journalist te zijn in Miami", hoonde columnist Carl Hiaasen onlangs in The Miami Herald. ,,We hoeven niet na te denken, we laden een filmpje in onze camera en we volgen de meute. Als we geluk hebben maakt Elián een V-teken voor de toeschouwers. Dat hij hiertoe wordt aangezet door zijn familieleden plaagt ons geweten niet - het levert een schattige foto op en daar gaat het ons om." De media laten zich volgens hem gebruiken "door een paar honderd luidruchtige fanatiekelingen".

De kritiek op de rol van de media in het drama nam verder toe nadat het televisiestation ABC vorige week een interview uitzond met het jochie. Interview was een groot woord voor het gesprek van ABC-ster Diane Sawyer met Elián, maar het programma Good Morning America kon er niettemin drie ochtenden achtereen uit putten om de denkbeelden van de zesjarige optimaal onder de aandacht van het Amerikaanse volk te brengen.

De jongen, wiens moeder in november verdronk bij hun vluchtpoging uit Cuba, vertrouwde Sawyer toe dat hij niet gelooft dat zijn moeder dood is. Sawyer vertelde de kijkers dat hij ook had gezegd dat hij niet naar Cuba wil terugkeren. ABC zond dat alleen niet uit, aldus Sawyer, om te voorkomen dat de familieleden die Elián in de Verenigde Staten willen houden die woorden uit hun verband zouden rukken. Maar een dag later bleken de bedenkingen van ABC opeens verdwenen. "Wil je dat je vader je komt opzoeken", vroeg Sawyer aan Elián. Zachtjes antwoordde hij: "Nee." "Waarom niet?" "Omdat hij me mee zou nemen naar Cuba."

Andere media hebben ABC scherp gekritiseerd voor het vraaggesprek. Volgens de krant New York Daily News kan het programma Good Morning America zich maar beter omdopen tot Goodbye Ethics.

Critici van de pers wijzen er op dat de massale aanwezigheid van journalisten voor het huis waar Elián verblijft het verloop van het drama sterk beïnvloedt. Zouden de spanningen even hoog zijn opgelopen als er minder cameraploegen waren geweest? Of als de berichtgeving minder opgewonden was geweest? Toen gisteren een groep van zo'n tachtig demonstranten bij het huis zingend en schreeuwend door de barricade van de politie brak, was dat een gebeurtenis die door het hele land het televisienieuws haalde. Er werd meestal niet bij verteld dat de betogers zich terugtrokken toen de cameraploegen na een paar minuten afdropen omdat ze genoeg beelden hadden.

Niet alleen de Cubanen in Miami, maar ook analisten op de televisie presenteren de hele affaire bijvoorkeur in de scherpste termen. De populaire commentator Chris Matthews bijvoorbeeld, van de kabelzender MSNBC, brieste verontwaardigd over de mogelijkheid dat Elián naar Cuba zal terugkeren: "We gooien hem toch niet terug over wat het moderne equivalent is van de Berlijnse Muur?"

Bij de geschreven pers zijn het vooral de conservatieve kranten die de affaire veel aandacht geven, meestal om tegen terugkeer van Elián naar Cuba te pleiten. Het weekblad Weekly Standard had deze week een foto van Elián op het omslag, met in zijn hand een Amerikaanse vlag. Daarboven stond de kop: Hij snakt ernaar om vrij adem te halen.