NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Steeds vaker weten lobbygroepen voor natuur en milieu infrastructuurprojecten te vertragen of te verhinderen met een beroep op Europese regels, dit tot frustratie van bestuurders.

Door onze redacteuren JOEP DOHMEN en ARJEN SCHREUDER

ROTTERDAM, 29 MAART. Of er nog dassen leven in de velden ten zuiden van Maastricht weet niemand. Toch heeft de Raad van State gisteren voor alle zekerheid maar een deel van een aldaar gepland bedrijventerrein geschrapt. Een strop voor de gemeente van tien miljoen gulden. "Dit is lichtelijk rampzalig", reageert verantwoordelijk wethouder Th. Bovens.

Maastricht dacht in de opzet voor het bedrijventerrein voldoende groen gecompenseerd te hebben. "Dit zou het groenste bedrijventerrein van Nederland worden en toch haalt de Raad van State er een streep door", aldus Bovens die "met ongeloof" kennis genomen heeft van het besluit.

De vereniging Das en Boom was naar de Raad van State gestapt. De milieuorganisatie wilde helemaal geen bedrijven ten zuiden van de stad omdat er twee dassenburchten zijn. Tijdens de zitting bij de Raad van State was duidelijk dat er één niet bewoond wordt. Van de ander is, volgens de gemeente, tot nu toe niet onomstotelijk vastgesteld dat hij bewoond is. De Raad van State oordeelde desalniettemin dat er een ecologische verbindingszone moest komen rond de dassenburcht. Wethouder Bovens maakt de balans op: "Voor een waarschijnlijk onbewoonde dassenburcht is tien van de tachtig hectare bedrijventerrein geschrapt, loopt de uitvoering van het plan een jaar vertraging op en bedraagt de schade voor de gemeente tien miljoen gulden." Voor menig bestuurder met uitbreidingsplannen in Nederland zijn ze een schrik, de boomkikkers, knoflookpadden, dassen of wilde hamsters. Alleen al de verdenking van hun aanwezigheid kan uitbreidingsplannen doen stoppen of jaren doen vertragen. Bedreigde diersoorten weten steeds vaker, dankzij de niet aflatende hulp van vooral de stichting Das en Boom, hun woon- en leefrechten te claimen.

"De milieuorganisaties", zegt J. Verschuuren, hoogleraar Europees en internationaal milieurecht aan de Katholieke Universiteit Brabant, "hebben ontdekt dat er Europese regels zijn die door bestuurders lang niet altijd worden nageleefd." Weten zij dat er een Vogelrichtlijn bestaat die de bescherming van vogels beoogt en een Habitatrichtlijn die zowel soorten als ecologische leefgebieden tracht te beschermen? Lang niet altijd, zegt Verschuuren, en als ze het weten gaan ze er liever aan voorbij, omdat toetsing aan deze regels lastig gevonden wordt. "Struisvogelpolitiek. De fout ligt bij de bestuurders zelf."

Het is volgens Verschuuren een wijdverbreid misverstand te denken dat de richtlijnen economische activiteiten onmogelijk zouden maken. Wel verplichten de richtlijnen de plannenmakers onderzoek te doen naar de effecten en mogelijke effecten voor het milieu. Zo schrijft de Habitatrichtlijn voor dat ingrepen die "significant nadelige effecten" hebben op gebieden die daarvoor zijn aangewezen, niet zijn toegestaan, tenzij daarbij grote publieke, sociale en economische belangen mee gediend zijn. In dat geval is compensatie verplicht, dat wil zeggen het nemen van maatregelen die natuurwaarden elders weer ten goede komen.

Dat de bezwaren van de milieuorganisaties bij Nederlandse rechters de laatste tijd meer gehoor vinden, komt volgens Verschuuren omdat ze alerter zijn geworden, vooral nadat het Europees Hof van Justitie in Luxemburg Nederland enkele malen op de vingers heeft getikt.

Verschuuren stelt vast dat een affaire zoals in Maastricht nog maar het begin is. Naarmate de ruimte in het land schaarser wordt zullen overheden bij infrastructurele projecten vaker stuiten op de aanwezigheid van zeldzame soorten. Zoals recent in Roermond (knoflookpad) en in Aardenburg (boomkikker).

Het besluit van de Raad van State over het bedrijventerrein in Maastricht laat zien hoe diep de Europese Habitatrichtlijn kan ingrijpen. Dat heeft ook de gemeente Heerlen ervaren. Daar ligt al sinds maanden de aanleg van twee bedrijventerreinen stil. Reden: de vermeende aanwezigheid van de wilde hamster. De vereniging Das en Boom stapte naar de Raad van State omdat de terreinen precies op een van de laatste leefgebieden van de hamster gepland zijn.

De Heerlense wethouder W. Houben heeft te doen met zijn collega Bovens die net als hij de "wurgende greep" van de Europese regels voelt. "Wij raken steeds meer gefrustreerd", aldus Houben. "Het werk ligt stil. Bedrijven die zich hier zouden vestigen maken alternatieve plannen."

De Raad van State heeft de bouw van bedrijfsterreinen stilgelegd omdat Heerlen te weinig compenserende maatregelen genomen zou hebben. Houben: "We hebben zeven miljoen gulden uitgeven aan nieuwe leefgebieden. Terwijl er helemaal geen hamsters meer zijn."

J. Dirkmaat van de vereniging Das en Boom verbaast zich over de woedende reacties op de jongste uitspraak van de Raad van State. "Het is verbazingwekkend wat je allemaal naar je hoofd geslingerd krijgt. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat er helemaal geen dassenburcht zou zijn. Nou, ik ga er morgen weer met een televisieploeg heen. Misschien moeten we de fixatie op Das en Boom als eervol zien. Maar we zoeken toch ook samenwerking, met het ministerie van Landbouw, en bijvoorbeeld bij de aanleg van de A73 in Limburg met Natuur en Milieu. En in Gelderland hebben we met alle natuurorganisaties afgesproken dat we gezamenlijk actie zullen ondernemen zodra de ecologische hoofdstructuur daar wordt verstoord door de verbreding van de A12 of de aanleg van de hsl-oost. Zodat de plan nenmakers volstrekt geïsoleerd staan."

( a d v e r t e n t i e s )