NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Turkse autoriteiten hebben gisteren de viering van Newroz, het Koerdische Nieuwjaar, toegestaan in de Koerdische stad Diyarbakir. Het is een van de tekenen dat het leven er normaler wordt.

Door onze correspondent

DIYARBAKIR, 22 MAART. Veysi (22) kent alle kneepjes van de versierkunst. "Als je een meisje leuk vindt, ga je bij haar in de buurt dansen, je kijkt haar diep in de ogen, zij kijkt terug, en als het klikt ga je samen naar de bar." Tot anderhalve maand terug was alleen het toeristenoord Bodrum zijn werkterrein, maar inmiddels heeft hij ook in zijn geboorteplaats, Diyarbakir, de jacht geopend. Want Diyarbakir, toneel van hevige spanning tussen de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) van Abdullah Öcalan en de Turkse autoriteiten, heeft sinds anderhalve maand een disco. "Vijf jaar geleden was het oorlog en durfde ik 's avonds niet naar buiten te gaan. Nu dans ik hier 40 uur per week in de disco en loop ik 'snachts alleen op straat."

Het is maar een van de tekenen dat het leven in wat veel Koerden hun hoofdstad noemen, normaler wordt. De PKK heeft afscheid genomen van de wapenen, en bezweert keer op keer dat zij die, wat er ook gebeurt, nooit meer zal opnemen. De Turkse autoriteiten beseffen dat ze de oorlog met de aanhangers van Öcalan hebben gewonnen en dat de houdgreep van de stad iets verzacht kan worden. En dus lijkt er in Diyarbakir na de jarenlange winter van de angst een nieuwe lente aangebroken.

"Of ik nog hoor van mishandeling en martelen?" Restauranthouder Ali (niet zijn echte naam) denkt even na. "Je weet dat ik actief ben binnen HADEP (de pro-Koerdische partij die veel eisen met de PKK deelt). Er is erg veel fout in Diyarbakir, maar ik houd niet van liegen. En dus zeg ik eerlijk dat ik het laatste jaar niet meer heb gehoord dat mensen zomaar in elkaar worden geramd door de politie." Vooral de nieuwe politiechef, die na de verkiezingen van vorig jaar april werd aangesteld, is verantwoordelijk voor de verbetering, vindt Ali. "Af en toe gaat hij de straat op en vraagt hij een paar jongeren wat er in de stad verbeterd kan worden." Natuurlijk krijgt hij geen eerlijk antwoord, maar de geste wordt wel gewaardeerd.

Het gaat beter met de politie, vindt ook Bülent (niet zijn echte naam). Tot vijf, zes maanden terug kwam de politie om de haverklap langs om identiteitspapieren te controleren, maar die tijd is voorbij. "Twee jaar geleden dacht ik dat 100 procent van de politie folteraars was, maar ik heb mijn cijfers bijgesteld. Nu denk ik dat 60 procent van martelen houdt, de andere 40 procent probeert gewoon zijn werk te doen."

Hoe de sfeer inmiddels is veranderd, bleek toen enige weken geleden de burgemeester van Diyarbakir werd gearresteerd op beschuldiging van banden met de PKK. De manier waarop de burgemeester, die lid is van HADEP, midden op straat uit zijn auto werd gehaald, deed denken aan het verleden, en ook de gebeurtenissen daarna (de politie sloeg een demonstratie uit elkaar). Maar toch was er, zo vertelt Bülent, een groot verschil. "We gingen met zijn allen naar het gemeentehuis om voor de vrijlating van de burgemeester te betogen. Daar stond de politie, klaar om te meppen. Maar voor het eerst zag ik dat veel agenten daar helemaal geen zin in hadden. Ze kwamen naar ons toe en zeiden: ga toch lekker naar huis, wij willen niet vechten. Bij een rampartij is niemand gebaat."

De normalisering van Diyarbakir is inmiddels zo ver voortgeschreden dat zelfs HADEP - voor veel Koerden het symbool van het streven naar meer autonomie - niet meer boven kritiek is verheven. Ugur Apaydin is een van de eigenaren van de nieuwe disco in Diyarbakir. Hij komt uit een oud en rijk Koerdisch geslacht en stemde vorig jaar bij de verkiezingen, net als een meerderheid van zijn stadgenoten, HADEP. Maar inmiddels heeft hij zijn bedenkingen. "De politie en de gouverneur deden hun best om ons bij de vergunning te helpen, maar het stadsbestuur (in handen van HADEP) hield ons aan het lijntje. Ze zeiden: Ben je ontevreden? Ga dan maar naar de rechter en probeer je gelijk te halen." Ugur zegt niet de enige te zijn die over HADEP twijfelt. "Als je met de mensen op straat hier praat, hoor je het van iedereen: HADEP is misschien wel sympathiek, maar in de praktijk zijn het onbeschrijflijke prutsers."

Door het getraineer van het gemeentebestuur hangt er inmiddels een grote schaduw boven de disco. Want tot nu toe was het voor de eigenaren niet mogelijk om alcohol te verkopen. De disco draait goed (elke dag komen er gemiddeld zo'n 250 tot 300 mensen) maar "alleen op alcoholische dranken maken we winst", aldus Ugur. De schuldeisers beginnen ongeduldig te worden. "Als het echt misloopt", zucht hij treurig, "zijn wij de volgende keer dat je naar Diyarbakir komt, dicht."

Sluiting van de disco is niet het enige gevaar dat de lente in Diyarbakir bedreigt. Nog steeds is het lot van PKK-leider Öcalan onzeker. Als Turkije toch zou besluiten om Öcalan te executeren, is het met de nieuwe frisse wind snel gedaan, weten de mensen op straat. Want dan zullen veel Koerden, wat de PKK nu ook zegt, opnieuw naar de wapenen grijpen. Net als als vroeger zouden dan om acht uur 'savonds alle deuren op slot gaan.

In zijn geliefde disco hoopt Veysi dat het nooit zo ver zal komen. Na anderhalve maand heeft hij een nadeel van Diyarbakir ontdekt: "De meisjes hier gaan qua seks minder ver dan de toeristen in Bodrum." Toeristen hangen de beest uit in Turkije, en vliegen vervolgens terug naar het vaderland. Meisjes uit Diyarbakir weten daarentegen dat er geroddeld gaat worden als ze al te enthousiast op Veysi's avances ingaan, en dus houden ze zich koest. Veysi hoopt dat Diyarbakir op een dag zo normaal wordt dat er "Europese meisjes" naar de stad zullen komen. "Dan wordt het hier pas echt leuk."

( a d v e r t e n t i e s )