NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het GAK is met handen en voeten gebonden aan automatiseerder PinkRoccade. En dat is ontoelaatbaar, vindt staatssecretaris Hoogervorst.

Door onze redacteur HERMAN STAAL

DEN HAAG, 22 MAART. De gebondenheid van GAK Nederland BV en ASZ, de automatiseringpoot van het GAK, kan niet door de beugel. Dat stelt staatssecretaris Hoogervorst (Sociale Zaken) in een brief aan de Tweede Kamer over de verkoop van ASZ door het GAK aan automatiseerder PinkRoccade. "Het GAK is te afhankelijk van het ASZ". Dat moet snel veranderen, vindt de staatssecretaris. Want anders kan de overheid straks niet meer om PinkRoccade heen.

De automatisering van de nieuwe uitvoeringsorgaan werknemersverzekeringen (UWV) wordt een megaklus, waarmee honderden miljoen guldens per jaar gemoeid zullen zijn. De UWV zal worden gevormd in het kader van een nieuw stelsel van sociale zekerheid waarover de Tweede Kamer deze week praat. Het is het laatste debat van minister De Vries van Sociale Zaken. Wanneer het nieuwe stelsel naar verwachting morgen zonder problemen zal zijn aangenomen, maakt De Vries de overstap naar Binnenlandse Zaken.

Het nieuwe stelsel voorziet er onder meer in dat de huidige vijf uitvoeringsinstellingen (Gak, Cadans, GUO, USZO en SFB) opgaan in het UWV. Dat zal in de komende vijf jaar gestalte moeten krijgen. De UWV zal dan alle WW- en WAO-uitkeringen gaan verstrekken.

Automatiseringsbedrijven proberen zich met het oog op de vorming van de UWV een sterke positie te verwerven in de sociale zekerheid. PinkRoccade lijkt met de koop van GAK-dochter ASZ een voorsprong te hebben genomen op zijn cocurrenten. Het GAK heeft meer dan vijftig procent van de uitkeringsmarkt voor WW en WAO in handen. "Ze kunnen moeilijk om ons heen", zei PinkRoccade-directeur H. Bosma begin dit jaar bij de aankondiging van de koop van ASZ.

Maar staatssecretaris Hoogervorst kritiseert de te nauwe relatie tussen het GAK en ASZ. En daarmee PinkRoccade, dat voor een bedrag van ruim 400 miljoen gulden ASZ zal overnemen. Uit een onderzoek van het College van Toezicht Sociale Verzekering (CTSV) blijkt dat het GAK en ASZ niet goed hebben geregeld wie de eigenaar van de software van het GAK is. Zonder deze software kan het GAK zijn taken niet uitoefenen, dus geen uitkeringen verstrekken. De eigendom van de software zou in het handen moeten zijn van het publieke deel van het GAK, maar het CTSV concludeert dat ASZ/PinkRoccade feitelijk de eigenaar is.

"Op dit moment zijn er juridische en feitelijke belemmeringen voor GAK Nederland BV om over te stappen naar een ander automatiseringsbedrijf", schrijft Hoogervorst. Het GAK, ASZ en het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen (LISV, de opdrachtgever van het GAK) hebben maandag overleg gevoerd over de kwestie. Volgens de woordvoerder van GAK heeft iedereen "de intentie om snel tot een acceptabele oplossing te komen". Hoogervorst schrijft de Tweede Kamer dat de kwestie "zowel technisch, juridisch als zakelijk" moet worden opgelost. Of er sprake zal zijn van een financiële afkoop van de eigendomsrechten willen de partijen niet zeggen. "Onze juristen zullen zich hier snel over buigen", zegt de GAK-woordvoerder. "Maar alle partijen willen hier geen trammelant over". Want de verwachting is dat PinkRoccade straks de formele afhankelijkheid niet nodig heeft om zich binnen de UWV een centrale rol te verwerven. "Door alle kennis die ASZ heeft van de IT-systemen van het GAK is de informele afhankelijkheid heel groot", zegt een ingewijde.

Tweede-Kamerleden lieten zich dit jaar kritisch uit over de verkoop van ASZ aan PinkRoccade. CTSV-voorzitter W. Scherpenhuijsen Rom moest zijn functie neerleggen omdat hij ook voorzitter van de Raad van Commissarissen van PinkRoccade was. Bovendien vroegen Kamerleden zich af of er geen publiek geld was weggelekt naar private partijen. Het GAK had in 1996 ASZ namelijk gewaardeerd op 36 miljoen gulden. Dit bedrag betaalde het private deel van het GAK aan het publieke deel. In vier jaar tijd was de waarde ASZ opgelopen tot 400 miljoen gulden. Het CTSV concludeert nu dat hiervoor geen aanwijzingen zijn voor het weglekken van publiek geld, omdat in 1996 een zorgvuldige berekening is gemaakt van de waarde van ASZ.

Het geld dat het GAK krijgt voor de verkoop van ASZ en andere bedrijven, is eigendom van een stichting Gak Holding, waarvan H. Vonhoff voorzitter is. Die stichting zal dit geld, inmiddels circa anderhalf miljard gulden, gaan besteden aan projecten om mensen met een uitkering weer aan het werk te helpen. Werkgevers en werknemers, de oorspronkelijke eigenaren van instellingen als het GAK, hebben hier niets meer over te zeggen. Het waren de overheid en de sociale partners zelf die een situatie hebben gecreëerd waarin dit kon gebeuren. Er bestaat geen grond "om enig bedrag van GAK Holding te vorderen", stelt Hooger vorst vast.