NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het wereldbefaamde carnaval van Rio is te duur om te worden betaald door de mensen die het maken en die het vieren, de inwoners van de sloppenwijken. Het is de mafia die het betaalt. Als "investering van ondernemers."

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

RIO DE JANEIRO, 7 MAART. Vanuit zijn kantoor op de achttiende verdieping kan mafiabaas Luíz Drummond de hele stad overzien. De koloniale paleizen, de flats van het zakencentrum, maar ook de honderden sloppenwijken die tegen de bergheuvels liggen aangeplakt. De arme favelas die de dragers en de makers zijn van het carnaval van Rio. In de sloppenwijken is de carnavalskoorts op zijn hoogtepunt. Naaisters werken de hele nacht door om de laatste veren en glitters aan de kostuums te zetten. De carnavalescos bouwen hun praalwagens af, die nog even in het diepste geheim in de werkplaatsten van de sloppenwijken verborgen blijven. "Het thema van dit carnaval is de vijfhonderdjarige ontdekking van Brazilië door de Portugezen", zegt Luíz Drummond in zijn functie van voorzitter van de machtige carnavalsvereniging van Rio - de zogeten 'liga van Sambascholen.' Meer mag hij nog niet verklappen.

Het thema heeft dit jaar tot heftige botsingen met de katholieke kerk geleid. Op verzoek van de aartsbisschop deed de politie invallen in de werkplaatsten van de sambascholen en legde beslag op kruizen en heiligenbeelden. De baas van de sambaschool van Tijuca werd gearresteerd op beschuldiging van godslastering. En kruis of een heilige in de carnavalsstoet meedragen is een 'misdaad', zei de politie: "Zoiets als carnaval vieren op het kerkhof." Luíz Drummond lacht zijn hikkende lach. "Het is toch niet ónze schuld dat het eerste wat de Portugezen hier deden het planten van een kruis voor de indianen was? Moeten we dat dan vergeten?"

In het kantoor van Luíz Drummond staat de airco op ijs. Uit het plafond komt geen samba maar zwoele muzak. Overal mannen met mobiele telefoontjes, witte broeken en idem schoenen: mafia. Don Luízinho doet er niet voor onder. Met zijn gouden schakelkettingen en opengeknoopte Hawaii-hemd boven zijn oude vel zit hij achter zijn bureau. Baas van de carnavalsvereniging, maar tevens een van de hoogste bazen van de Braziliaanse clandestiene lotto. In 1993 werd hij tot zes jaar gevangenisstraf veroordeeld voor omkoping van rechters en politiemensen en de vorming van een gewapende bende.

Hoe duur is zo'n carnaval nu, en waar komt het geld vandaan, wil ik van Don Carnaval weten. Opnieuw begint Luíz Drummond te lachen. Een knipoog naar de andere mannen in het kantoor en dan: "Het carnaval van Rio heeft geen prijs." Uiteindelijk noemt hij toch een bedrag: 70 miljoen dollar. En dat zouden de armen uit de sloppenwijken zelf kunnen opbrengen? "Natuurlijk niet", lacht Luizinho. Hij heeft over de verkoop van cd's, televisierechten, en een bijdrage van de gemeente. "En daarnaast heb je dan de investering van ondernemers zoals ik."

Clandestiene lottobazen dus. Heel Rio weet het: al sinds 1944 zijn zíj de grote financiers van het carnaval. In dat jaar werd de bicho - het meest populaire lottospel van Brazilië - illegaal verklaard. Het gokspel werd meer dan een eeuw geleden uitgevonden door Baron de Drummomd. "Natuurlijk hoop hij dat het familie is", giert Luíz Drummond in zijn kantoor. "Maar ik weet het niet zeker. Onze familie is heel groot." De oude baron had zijn lottospel bedacht om de keizerlijke dierentuin te redden van verwaarlozing door de pas ingevoerde republiek. In het bicho-spel staat elk cijfer dan ook voor een dier uit de dierentuin. Tot op de dag vandaag fluisteren de mensen tegen de illegale gokbaas op de hoek 'aap-leeuw-adelaar', of 'olifant- konijn'.

Net als de Italiaanse mafiabazen hebben ook de Braziliaanse bicheros ieder hun eigen 'territorium', 'soldaten' en 'vertrouwelingen' bij politie en justitie. Vooral in de sloppenwijken genieten ze een hoog aanzien, niet in de laatste plaats dankzij hun rol als weldoener van het carnaval. Zo 'bezit' Luíz Drummond de sloppenwijk Leopoldina. Sinds 28 jaar is hij er ook de beschermer van de sambaschool. De arena in Leopoldina waar het carnaval geoefend wordt, draagt met grote letters zijn naam.

's Avonds is het er weer stampvol. Hele families met swingende heupen. De band speelt de nieuwste samba, de baianans oefenden hun passen. En opeens, hoog boven de massa, verschijnt Luíz Drummond in de loge. Wit gezicht en wit linnen pak. Champagne in de ene hand en een blonde vrouw in de andere. Met een kleine handbewging gebaart hij de zwarte mensen daar beneden dat ze door moeten gaan.

Zo gaat dat met lottobazen. In tegenstelling tot de gewelddadige drugsbazen, houden de bicheros het beeld van mannen van eer op. Als de oude Italiaanse mafiabazen spreken ze hun 'afschuw' uit over geweld en drugs. Dat neemt niet weg dat de bicheros sinds kort verdacht worden de drugshandel te leiden. Zoals ook geweld altijd het belangrijkste instrument uit hun gereedschapschapskist is geweest. "Moord is de methode waarmee de bichero zijn overwicht bewaart", zegt het parlementslid Antonio Biscaia. Zeven jaar geleden was Biscaia procureur van justitie. Voor het eerst in de Braziliaanse geschiedenis sleepte hij toen meer dan vijftig bicheros voor de rechter. Zoals de antimafiarechter Falcone in de jaren tachtig in Italië, doorbrak Biscaia het romantische aureool dat de bichero omgaf. "Nog steeds doet de politie geen serieus onderzoek. En nog steeds staat de halve politiek bij de bichero op de loonlijst. Maar met het proces in 1993 hebben we op zijn minst bereikt dat niet elke hoogwaardigheidsbekleder ongestraft naast de bichero in de loge van elke sambaschool kan verschijnen."

Ook Luíz Drummond werd in 1993 veroordeeld. Na drie jaar kwam hij vrij. Totdat hij vorig jaar één dag voor het carnaval opnieuw werd gearresteerd. Drummond zou een collega vier kogels door het hoofd hebben laten jagen. De bichero werd op straat doodgeschoten door een man op een motor. Een klassieke 'afrekening' in bicho-kringen.

"Nee hoor", roept Drummond nu. "Ook vorig jaar heb ik het carnaval prima beleefd. Wie niet schuldig is hoeft zich nergens zorgen over te maken. En de dag van de grote parade was ik weer vrij. Ik stond gewoon op mijn plaats als de voorzitter van de liga van samabascholen." Hij wil nog wel toegeven dat hij vróéger bichero was. Nu is hij alleen nog carnavalsbaas. Waarom? "Omdat het carnaval een president nodig heeft, net als een land."

Zo stond gisteren de mafiabaas Luíz Drummond weer in de ereloge, met naast hem ministers, rechters en de burgemeester van Rio. Samen keken ze naar die wervel van fantasie en plezier die het carnaval is. En alle ogen zochten hetzelfde: zou een van de sambascholen het toch nog wagen opeens een kruis of een heiligenbeeld te onthullen? "De katholieke kerk heeft het carnaval dit jaar wel lekker spannend gemaakt", had burgemeester Conde van Rio gezegd.

Kerk, staat noch leger werd teleurgesteld. Sambaschool Unidos da Tijuca liet monniken een nep-mis houden en indiaanse prinsessen topless rond een enorm kruis dansen. Actrice Angela Bismarck had haar naakte lichaam beschilderd met de Braziliaanse vlag: een verwijzing naar het verbod op bikini's in de nationale kleuren. Een naakte danser met wonden van zweepslagen verwees naar de militaire dictatuur van 1964-1985. En sambaschool Beija Flor beeldde urenlang de verkrachting van een zwarte vrouw door vier witte mannen uit. Woensdag wijst de jury de winnaar aan.

Zie ook:

Keulen 'sechs tolle Tage' in de greep van carnaval (6 maart 2000)
Carnaval helpt bij integratie van gehandicapten (6 maart 2000)

( a d v e r t e n t i e s )