NIEUWSSELECTIE
KORT NIEUWS
RADIO & TELEVISIE
MEDIA
HERMAN FRIJLINK
Scientific American
Elektronische detailhandel is nog lucratiever dan al werd verondersteld. Want consumenten die elektronisch kopen, nemen minder de moeite om prijzen en kwaliteiten met elkaar te vergelijken dan consumenten die er voor de deur uit gaan. Omdat de keuze op het web zo onmetelijk groot is, beperken de consumenten zich tot de eerste sites die ze opgezocht en vastgelegd hebben zonder acht te slaan op goedkopere of betere aanbiedingen.
Volgens onderzoek van het Massachussetts Institute of Technology kostte een boek of een cd bij Amazon.com, met een marktaandeel van tachtig procent, gemiddeld twee dollar meer dan bij Books.com die twee procent van de elektronische boeken- en mediamarkt bestrijkt. Uit het onderzoek bleek ook dat de prijzen op het Internet veel verder uiteenliepen dan in gewone winkels. Paul Wallich legt in Scientific American verband tussen dit en ander onderzoek naar het gedrag van consumenten op Internet. Zo blijkt uit een serie experimenten van Gal Zauberman van Duke University dat mensen vasthouden aan de eerste keus van hun zoekmachine, boekhandel, of andersoortige web-service, zelfs als ze zwart op wit zien dat een andere keus beter of goedkoper is. Ook blijkt uit zijn onderzoek dat veel sites een registratieproces vergen van tien minuten tot bijna een uur, alvorens de levering van het verlangde artikel aan de orde is. Daar komt dan nog bij dat het veel tijd kost om uit te vinden hoe een bepaalde website in elkaar zit. En dat terwijl ook bekend is dat de meeste mensen er niet langer dan een of twee minuten voor over hebben om daar achter te komen, tenzij ze onmiddellijk zien dat het loont. Nieuwkomers blijven alleen hangen bij sites die lijken op wat ze al kennen, of die twee keer zo gemakkelijk te gebruiken zijn. Dat kan al gauw, want veel sites zijn zelfs voor ervaren gebruikers moeilijk toegankelijk. Het is de moeite waard om dit soort consumentengedrag te kennen, want het gaat voor de betrokken Internetbedrijven om een totaalbedrag van een half biljoen dollar.
The Economist
De Aziatische tijgers staan klaar voor de sprong naar Internet, de staat treedt op als dompteur, en The Economist denkt dat dat niet werkt. Toch is het volgens het blad te gemakkelijk om de overheidsbemoeienis eerder als een probleem dan als een oplossing te zien. Want de Aziatische overheden hebben veel ervaring met economische transformaties, getuige de voorbeelden van Taiwan, Singapore, Hongkong en Maleisië, die de sprong van agrarische naar industriële en financiële samenleving met succes hebben gemaakt. Niettemin zullen de miljardeninvesteringen van de overheden in de betrokken landen grotendeels weggegooid geld zijn.
De belangrijkste reden daarvoor is dat Azië niet geschikt is voor het creëren van een onderneming als Microsoft, laat staan America OnLine, of eBay. Want dankzij de toegang tot goedkope arbeidskrachten, de beschikbaarheid van goedkope grond, en het bestaan van een wereldstandaard voor personal computers mag het dan niet zo moeilijk zijn om een IBM-kloon te maken die net zo goed maar goedkoper is dan het origineel, maar het klonen van software of van Internettoepassingen is heel andere koek, omdat het in deze branche draait om een combinatie van het vermogen om enorme aantallen consumenten te trekken, om het verder ontwikkelen van een technologie die uniek is qua dienstverlening en inhoud en om de aanwezigheid van geavanceerde kapitaalmarkten. Dat betekent dat er dat er maar weinig Aziatische ondernemingen zijn die kans zullen zien om zich mondiaal te manifesteren.
Het tweede probleem is het gebrek aan vernieuwingsgezindheid. Natuurlijk zijn de Aziatische tijgers en hun welpen even ondernemend als hun Europese en Amerikaanse tegenvoeters, maar om een tweede Silicon Valley te doen ontstaan is meer inventiviteit en experimenteerlust nodig. En weliswaar beschikt Azië ook in dat opzicht over voldoende talent, getuige de aanwezigheid van zoveel Aziaten in Silicon Valley, maar dat is nog iets anders dan het hebben van een cultuur waarin high technology gedijt. En dat probleem begint bij het onderwijs dat meer belang hecht aan rijtjes leren dan aan creativiteit en vrijheid. De moeilijkheid is dat het autoritaire karakter van overheden als die van de Aziatische tijgers op gespannen voet staat met de vrijheid van denken en doen. Een tekort aan risicokapitaal is het derde obstakel op weg naar het virtuele paradijs. Want er mogen dan zeeën van geld zijn in Azië, er wordt in de high technology zo goed als geen gebruik van gemaakt. Dat komt niet alleen omdat de overheid te veel regels toepast, maar ook omdat Aziatische verstrekkers van risicokapitaal wel geld hebben maar niet de ervaring meebrengen van hun Amerikaanse tegenvoeters, die technologische nieuwelingen op hun waarde kunnen schatten en die de begunstigden als soort peetvader bij de hand nemen.
Hebben de Aziatische tijgers dan helemaal geen toegang tot het elektronische eldorado? Ja, maar dan moeten ze niet beginnen met het willen ontwikkelen van revolutionaire software voor mondiaal gebruik, maar bij het beantwoorden aan de regionale behoeften. Immers, Azië heeft voor ondernemende Internetbedrijven voordelen waaraan zelfs Amerika niet kan tippen, vooral omdat Azië het mon
diale centrum van de maakindustrie is. In het bijzonder Zuid-Korea en Taiwan kunnen in dit opzicht profiteren van de elektronische business. Het grootste obstakel voor de ontwikkeling van dit soort mogelijkheden is de bijna vanzelfsprekende neiging van Aziatische overheden om de leiding te nemen. Het zou beter zijn als deze zich beperkten tot bijvoorbeeld het aanpassen van het bankwezen, het verbeteren van het onderwijs, en het aanpassen van de regulering. Zo hebben Singapore en Maleisië onlangs het ontstaan van kleine bedrijfjes bevorderd door officieel toe te staan dat bedrijven ook mogen opereren vanuit woonhuizen.
8 FEBRUARI 2000