NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

NEDERLAND IS weer eens woedend. Dit keer niet alleen, maar samen met nog dertien andere lidstaten van de Europese Unie. De vorming van een regeringscoalitie in Oostenrijk, waarin de extreem-rechtse FPÖ van Jörg Haider is vertegenwoordigd, heeft geleid tot een diplomatieke isolatie van het land. Wat dat in de praktijk precies inhoudt, wordt aan de individuele leden van de Unie overgelaten. In elk geval zullen de diplomatieke contacten met Oostenrijk binnen de EU alleen nog op technisch niveau worden aangehouden. Finland besloot vrijdag echter nog een stap verder te gaan door de diplomatieke contacten met Oostenrijk te bevriezen. Ook de Belgen laten zich van hun activistische kant zien. Zo is het cultureel akkoord met Wenen bevroren, is afgezien van een order voor zes ambulances en ontraden ministers skivakanties in Oostenrijk.

Het is allemaal het resultaat van een tamelijk onbezonnen reactie van veertien lidstaten van de Europese Unie tegenover de totstandkoming van een hun onwelgevallige regering in de vijftiende lidstaat. Er hoeft geen misverstand te bestaan over het feit dat de FPÖ een partij is met weinig frisse ideeën. Maar daar staat tegenover dat de partij bij de laatste verkiezingen de tweede partij van het land is geworden en op een legitieme wijze tot de regering kon toetreden nadat de besprekingen over een anders samengestelde coalitie waren mislukt. Dat de EU-landen minus Oostenrijk tijdens de coali tiebesprekingen hun zorgen hebben geuit over een regering waarin de FPÖ zou zijn vertegenwoordigd, is terecht. Maar daarbij had het moeten blijven. Eén van de kenmerken van de Europese Unie is nu eenmaal dat de nationale identiteit van de lidstaten geëerbiedigd dient te worden. De FPÖ maakt zonder meer deel uit van de Oostenrijkse identiteit.

IN HET VERDRAG van Amsterdam staat nauw omschreven onder welke omstandigheden welke maatregelen tegen een lidstaat kunnen worden ondernomen. Dat is het geval wanneer een bij de Unie aangesloten land de beginselen schendt. In Oostenrijk is daarvan nog geen sprake. Vandaar ook dat de diplomatieke isolatie niet beschouwd kan worden als een Europese maatregel, maar als een besluit van elk afzonderlijk EU-land. In die zin is de Nederlandse regering ook volop aanspreekbaar op het nu ingezette beleid. Men had immers niet mee hoeven doen aan deze nieuwe uiting van emotiepolitiek.

Het gevolg van de instemmende houding is dat Nederland met de privé-vakantie van koningin Beatrix aan het Oostenrijkse wintersportoord Lech in een uitermate ingewikkelde positie is komen te verkeren. Zou de koningin onder druk van de omstandigheden hebben afgezien van haar traditionele skivakantie, dan was dit uitgelegd als een Nederlandse Alleingang. Nu ze wel is gegaan, is het niet verwonderlijk dat dit bezoek in het diplomatiek geïsoleerde Oostenrijk bijzondere aandacht heeft gekregen en daar eveneens wordt uitgelegd als een afwijkende Nederlandse positie.

MET HET ONDERSTREPEN dat het om een privé-bezoek gaat, zoals minister-president Kok en de Rijksvoorlichtingsdienst doen, kan de zaak niet worden afgedaan. Zeker in het opgewonden klimaat dat de EU rondom de contacten met Oostenrijk heeft weten te veroorzaken, is het onderscheid tussen een privé en officieel bezoek slechts academisch. In alle gevallen - zowel niet gaan als wel gaan - zou de skivakantie van het Nederlandse staatshoofd tot ophef hebben geleid. Dit is dan ook het probleem. Te vrezen valt dat het hier om een voorbode gaat van de vele ongemakkelijke situaties waarin de Europese Unie en dus Nederland als gevolg van hun Oostenrijk-politiek nog zullen komen te verkeren.

( a d v e r t e n t i e s )