NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRANK VERMEULEN
De Indonesische film Daun di atas bantal ofwel 'Blad op een kussen' van regisseur Garin Nugroho is een inktzwarte semi-documentaire raamvertelling met enige reputatie. De film kreeg een speciale persprijs in Tokio, werd vertoond op festivals in Cannes en Taipei en was vorig jaar de opening van het Rotterdamse Filmfestival.

Nugroho heeft sinds 1991 vier speelfilms op zijn naam staam. Behalve 'Blad op een kussen' zijn dat 'Liefde in een snee brood' (Cinta Dalam Sepotong Roti), 'Brief aan een Engel' (Surat Untuk Bidadari) in 1993, en weer twee jaar later 'En de maan danst' (Bulan Tertusuk Ilalang). 'Liefde op een kussen' volgt drie straatjongetjes uit de Midden-Javaanse stad Yokyakarta: Kancil, Heri en Sugeng. Bijzonder is dat het gaat om echte straatjongens, waarvan er inmiddels één is overleden. Opvallend is Nugroho's voorliefde voor poëtische titels, terwijl zijn films juist nauw aansluiten bij een keiharde realiteit: het leven achter de pittoreske winkelgalerij van de beroemde Malioboro in Yokya. "Toch vonden veel mensen de film vrij poëtisch", zei Nugroho vorig jaar tegen deze krant. "Maar ik probeer inderdaad de werkelijkheid te laten zien en de heersende cultuur van het eufemisme te doorbreken. Deze film is de eerste in mijn land waar de echte taal van de straat wordt gesproken, vaak grove taal: bahasa kasar. Ik heb een afkeer van de eufemistische communicatie die hier gangbaar is. Het eufemisme is het systeem van communicatie dat ervoor zorgt dat mensen de realiteit nooit zullen begrijpen: het is onderdeel van onze feodale cultuur en een resultante van de politieke pressie. Op deze manier zijn meningen gedurende de afgelopen dertig jaar onderdrukt. Het resultaat is dat niemand meer een touw kan vastknopen aan de realiteit in onze samenleving."

De kinderen in de film sterven terloops, weinig mensen trekken zich iets aan van hun lot. Nugroho wilde een aanklacht maken tegen de ontmenselijking van de Javaanse steden en hoe daar met mensenlevens wordt omgesprongen, speciaal met die van zwerfkinderen. Een indringend document dat niet emotioneel is en toch emotioneert.

Daun di atas bantal (Nugroho, Indonesië, 1998), Ned.3, 23.26- 0.49u.