NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door Ward op den Brouw
'The King is here', luidde de kop boven een persbericht dat vorig jaar op de eerste dag van het WK in Hamar verscheen. Rond het middaguur van die zesde februari was niet Elvis Presley maar koning Haakon in het Vikingschip aangekomen, om twee dagen getuige te zijn van de strijd om de wereldtitel. Onder die koninklijke boodschap stond het bericht dat wereldkampioen Ids Postma in Hamar was gearriveerd, als eerste reserve. Toen het persbericht werd verspreid, was Postma al weer op de terugweg naar Nederland.

In het vliegtuig naar Noorwegen gingen de gedachten van Postma afgelopen dinsdag niet één keer terug naar die vernederende tweedaagse reis van bijna een jaar geleden met dezelfde bestemming. Toen kwam de regerend wereldkampioen allround op de avond voor het WK met coach Henk Gemser en fysiotherapeut Dennis Geerlings naar Hamar, in de ijdele hoop dat hij daar toch nog op jacht kon naar zijn derde achtereenvolgende wereldtitel. "Ik moest er wel even aan denken toen ik uit het vliegtuig stapte. Ik vroeg me af waar de fotografen waren."

Vorig jaar bracht zijn onverwachte aankomst op het vliegveld van Oslo nog een kleine mediastorm teweeg, met een ontvangstcomité van Nederlandse fotografen. Zou de wereldkampioen, die zich mede als gevolg van zijn val bij het EK eerder dat seizoen niet had geplaatst voor het WK, toch het ijs opgaan om zijn titel te verdedigen?

Toen op de dag voor het WK het gerucht ging dat een Italiaanse schaatser door ziekte dreigde af te zeggen, liep Postma weg uit een interview in Thialf, waar hij die vrijdag had getraind. Met Gemser en fysiotherapeut Geerlings stapte hij een paar uur later op het vliegtuig naar het noorden. Postma klampte zich gretig aan de laatste strohalm vast. De volgende ochtend, enkele uren voor het WK begon, bond de Fries nog even zijn schaatsen onder en ging hij het ijs op. "Ik heb hier toen nog ongeveer vijftien rondjes geschaatst. En die gingen eigenlijk best wel lekker", zegt hij nu met enige ironie. Toen duidelijk was dat de Italiaanse deelnemers die dag gezond aan de start zouden verschijnen, verliet Postma het Vikingschip weer om er pas afgelopen dinsdag terug te keren. "Uiteindelijk zijn we vorig jaar toch een beetje te grazen genomen. Op weg naar Hamar dacht ik toen: 'Die gozer moet wel echt ziek zijn, want ik wil er niet voor niks heen.' We hadden ons gewoon beter moeten laten informeren." "We hebben op de deur van het Vikingschip geklopt en er werd niet opengedaan", vatte eerder deze week Gemser de trip van een jaar geleden naar het WK in Hamar treffend samen. De 59- jarige coach omschreef de behandeling die de tweevoudig wereld- en olympisch kampioen toen ten deel viel als "diep beschamend". Terwijl het WK van start ging, zaten de bondscoach, de fysiotherapeut en de schaatser, die in een supervorm verkeerde, "in alle eenzaamheid in de vertrekhal", herinnert Gemser zich. Daar bevonden ze zich op lichtjaren afstand van het WK.

Hamar, waar Postma in 1996 zijn eerste wereldtitel won (WK afstanden, 5.000 meter), heeft zijn verloren zoon dit keer met open armen ontvangen. Op papier zou de strijd op het EK zich voor de zoveelste keer beperken tot een duel tussen de twee Nederlanders, Ritsma en Postma. Totdat Gianni Romme zich vorige week wegens ziekte afmeldde, lag het voor de hand dat het podium uitsluitend door Nederlanders zou worden bezet. "Toen Gianni was afgevallen, stond Rintje op de lijstjes bovenaan, met mij als tweede en Ervik op de derde plaats. Maar zolang er niet gereden is, kun je daar niks van zeggen. Van prognoses trek ik me niks aan. Dat ze mij op de tweede plaats hebben gezet, vind ik gezien het NK allround ook logisch." Romme werd vorige maand Nederlands kampioen, vóór Ritsma en Postma, die een beroerde vijf kilometer compenseerde met een magistrale 1.500 meter.

In blakende gezondheid is Postma vandaag aan het EK begonnen. Zijn laatste griepaanval in een schaatsseizoen dateert van 1997, toen hij na zijn gewonnen EK ziek werd maar op tijd was hersteld voor het WK. In Nagano won hij vervolgens zijn eerste wereldtitel met overmacht. Postma was in 1997 in Japan de laatste wereldkampioen op gewone schaatsen, een jaar later was hij de eerste wereldkampioen op klapschaatsen. "Het eerste jaar dat ik op klapschaatsen reed, was mijn beste seizoen. Olympisch kampioen, olympisch zilver, wereldkampioen, tweede op het WK afstanden, meteen een wereldrecordje, dat was dus nog niet zo verkeerd."

Toch sloeg aanvankelijk de twijfel toe bij Postma toen iedereen om hem heen op klapschaatsen overstapte. "Ik was wereldkampioen en dat wilde ik ook graag blijven. Al in het allereerste jaar dat de klapschaats er was, in 1996, ging ik het erop proberen, maar dat beviel me niet. Na het WK allround in Inzell dat jaar zag ik in Nederland voor het eerst de jongens van het gewest op de klapschaats rijden. Wauw, ze waren echt sneller. Rintje en ik hebben toen meteen klapschaatsen gehaald. Ik was van plan er kort daarna de wereldbekerwedstrijden in Milwaukee op te rijden, maar ik heb er niet langer dan anderhalve week op geschaatst omdat ik veel last kreeg van m'n knieën. Toen heb ik het dus een tijd niet zo op klapschaatsen gehad."

Als allrounder maakt Postma met Ritsma al jaren de dienst uit. Wie, op Romme na, kan de twee krachtpatsers van hun troon stoten? "Moeilijk te zeggen. Nu zal dat nog niet gebeuren. Maar ik denk dat iemand als Sicco Janmaat wel mogelijkheden heeft." Als directe belager op het EK ziet Postma vooral de Noor Eskil Ervik. "Het kan best zijn dat iedereen nu zegt: 'Jullie worden hier in Hamar één en twee.' Maar straks worden we vijf en zes. Dat kan zomaar gebeuren. Het kan niet altijd goed gaan. Aan de andere kant, ik heb heel hard getraind en ben enorm sterk, dat gaat niet zomaar weg. De eerste dag is heel belangrijk, maar dat geldt voor iedereen." Als Postma vandaag de 500 meter wint of tweede wordt, zei Gemser, dan is het toernooi voorbij.

Postma heeft het allemaal al een keer meegemaakt, of twee keer, zoals in het geval van de wereldtitel allround. Hij werd in 1997 Europees kampioen in die discipline en veroverde in Nagano op de 1.000 meter olympisch goud. Wat maakt het de moeite waard om meer van hetzelfde na te streven? "Misschien ga je er wel meer naar verlangen als je het één keer hebt gehaald, omdat het mooi was. Dat zou ik nog wel eens willen, denk je dan." Winnen als verslaving. "Maar ik heb op dit moment echt niet zoiets van ik moet per se kampioen worden. Het is meer dat ik zin heb in die competitie, om me met de rest te meten." Druk voelt Postma naar eigen zeggen niet op een groot toernooi als het EK. "Maar ik weet natuurlijk wel dat ik hier niet rondrijd voor een plek in de middenmoot."

Postma bekijkt een zwartwitfoto die voor hem op tafel ligt. Die toont hem uitgeput op een bankje in Thialf, na een rit bij de NK in Heerenveen, eind '93, een dag na z'n twintigste verjaardag. Een broekie nog. De Postma van 2000 wijst op de benen van de Postma van 1993. "Toch had ik toen al flinke bovenbenen." In dat jaar reed hij zijn eerste internationale toernooi, het WK voor junioren in Baselga, tussen jongens als Shirahata, Noake, Overland en Taubenrauch. Postma won zilver. "Dat was het begin. Ik was daarvoor al een goede schaatser, maar dat beperkte zich eigenlijk tot het gewest. Ik ben nu veel sterker en heb veel meer uithoudingsvermogen. Ik kan nu veel meer. Dat is niet te vergelijken."

Op de vraag of is uitgekomen wat hij als 20-jarige nieuwkomer van het schaatsen had verwacht, zegt hij: "Meer dan dat. Ik was toen al blij dat ik mee kon doen. De tijd gaat wel snel." Een jaar later, in 1994, volgde zijn internationale doorbraak. Hij plaatste zich voor het EK. De Fries bekroonde zijn EK-debuut in Hamar met een vierde plaats. In zijn eerste WK allround, na de Winterspelen, eindigde hij zelfs als tweede, achter drievoudig olympisch kampioen Johann Olav Koss.

Boerenzoon Ids Postma werd een bekende Nederlander. Op het ijs maakte hij meer indruk dan voor de microfoon. Weinig woorden, een glimlach en dan had je het met het enthousiasme van Postma wel gehad. Aan mediatraining heeft hij nooit behoefte gehad - de afkorting pr staat bij hem niet voor public relations, maar voor persoonlijk record. "In het begin adviseren ze je wel om mediatraining te doen, om te voorkomen dat je onnozele of domme dingen zegt, of dingen waar je later spijt van krijgt, maar dat heb ik eigenlijk niet zo. En als iedereen mediatraining krijgt, gaat iedereen zich ook een beetje hetzelfde gedragen en ik denk dat dat ook niet goed is. Met mijn imago ben ik niet zo bezig. Als iemand me wat vraagt, dan zeg ik wat ik er van denk." Een zieke koe in de stal, zei Postma ooit, vind ik belangrijker dan een goede presentatie op tv. "Zo'n tv-interview doe je en that's it. Dat zijn geen dingen waar ik bij stil sta of waar ik tien keer op een band naar terugkijk en denk: had ik dat maar zo of zo gezegd. Ik ben ook niet iemand die veel aandacht nodig heeft. Voel ik me niet prettig bij."

Vaak wordt hij gekarakteriseerd als een sporter die niks van uiterlijk vertoon moet hebben. Ritsma rijdt in een Porsche, aan Postma is zo'n bolide niet besteed. "Ik vind een Porsche ook wel leuk, maar ik zou er niet één kopen. Het is effe een kick. Dan loop je er langs en denk je, een mooie wagen. Maar na een week staat-ie daar en dan boeit-ie me niet meer. Dat het ergens gezellig is, vind ik belangrijker. Met vrienden ouwehoeren en zo, dat vind ik vaak leuker dan materiële dingen."

De ouderlijke boerderij met negentig melkkoeien draait tijdens het EK ook wel zonder de hulp van Ids Postma, die vorig jaar zijn opleiding aan de Agrarische Hogeschool (veehouderij) heeft voltooid. Maar bijna dagelijks laat de schaatser zich telefonisch op de hoogte stellen van de verwikkelingen in Deersum. "We hebben pas een koe gekregen, een excellente koe. Daar hebben we embryo's uit gewonnen en ingeplant bij andere koeien. Twee daarvan moesten kalveren. De ene moet nog en van de andere hebben we sinds deze week een vaarskalfje. Een heel mooi kalfje volgens mijn vader. Dat vind ik leuk. Dan ben ik weer benieuwd hoe zoiets er uitziet."

Aan bespiegelingen voor de lange termijn waagt Postma zich nauwelijks. Dat Henk Gemser hoogstwaarschijnlijk aan zijn laatste seizoen als bondscoach bezig is, neemt de schaatser voor kennisgeving aan. Onder welke trainer en in welke ploeg hij volgend seizoen zal schaatsen? Postma heeft nog geen idee. "Hij denkt bij wijze van spreken nog niet eens aan komend weekend", zei Gemser donderdag, "laat staan aan volgend seizoen". Postma: "Ik denk dat ik blijf schaatsen. Als ik het niet meer leuk vind, houd ik er gewoon mee op. Voor het geld zal ik nooit doorgaan." Stoppen op de manier zoals Koss dat deed, na het winnen van drie olympische titels en de wereldtitel allround, spreekt Postma tot de verbeelding. "Maar het lijkt me makkelijker om te stoppen als het slecht gaat."

Postma's contract bij de KNSB loopt aan het eind van dit seizoen af. De bond wil zijn boegbeeld graag behouden. "Ze zijn al twee tot drie keer langs geweest. Ik zei: laat maar zien wat jullie hebben." Een commerciële ploeg, een nieuwe trainer, Postma staat er open voor. Met een knipoog naar Gemser zegt hij lachend: "Misschien dat ik bij een andere trainer pas echt goed ga schaatsen."

( a d v e r t e n t i e s )