NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Bedrijven paaien ICT'ers met lease-auto en ballonvaart

Een nijpend tekort aan personeel leidt overal tot problemen. Wie lost ze op en hoe gaat dat? Deel 6: de informatie- en communicatietechnologie (ICT).

Door onze redacteur HERMAN STAAL

BAARN, 21 DEC. Het softwarebedrijf Tas Groep uit Baarn denkt weer een publicitaire klapper te maken: het Big Brother-huis in Almere wordt afgehuurd. Pas afgestudeerde HBO'ers en academici die belangstelling hebben om bij Tas te komen werken, worden in januari op twee zaterdagen getest in het huis van het populaire televisieprogramma. Het vergoeden van de reiskosten en een gratis lunch is niet meer genoeg om mensen voor een baan in de informatie- en communicatietechologie (ICT) te interesseren. Je moet een goed salaris en vooral goede secundaire arbeidsvoorwaarden bieden, zoals bonussen, een lease-auto en flexibel werken. En je moet opvallen. Pleziertripjes met vliegtuig, helikopter of luchtballon. Het sollicitatiegesprek via Internet, waarbij de sollicitant ook nog eens een pizza krijgt thuisgestuurd. Of adverteren in de Donald Duck, op zoek naar de 'echte whizzkids'. De Tas Groep rekent op meer dan duizend belangstellenden in Almere. Er zal wel een enkeling tussen zitten die het alleen om een bezoek aan het Big Brother- huis te doen is. Het huis is twee keer 24 uur afgehuurd, met een optie op meer zaterdagen. "De uitstroom uit ICT-opleidingen is zo gering; als we allemaal in die vijver gaan vissen, dan komen we nergens", zegt voorzitter P. van 't Hoff van de Raad van Bestuur van de Tas Groep.

De krapte op de arbeidsmarkt van de ICT-sector is groot. De cijfers lopen uiteen, maar ze geven allemaal een ernstig tekort aan. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek bleven in 1998 7.300 vacatures onvervuld. De Adviesraad voor Wetenschap- en Techologiebeleid heeft becijferd dat er in 1996 behoefte aan 30.000 nieuwkomers, maar dat er niet meer dan 3.000 ICT'ers van de MBO-, HBO- en WO-opleidingen kwamen. Het is overigens een internationaal probleem, waarbij Nederland er niet bijzonder uitspringt, negatief noch positief.

De groei van de ICT-sector is al eerder ingezet. Alleen begin jaren tachtig en begin jaren negentig is er sprake geweest van een dip. Maar zeker dit decennium wordt gekenmerkt door een explosieve groei. Het aandeel van de ICT-sector in de toch al sterk groeiende Nederlandse economie steeg volgens het CBS van 3,74 procent in 1995 naar 4,5 procent in 1999.

Effectieve maatregelen van de overheid om meer mensen op te leiden zijn uitgebleven. "Als we tien jaar geleden bij de les waren geweest, hadden we deze problemen nu niet gehad", zegt ICT-deskundige P. de Graaf van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Scholen hebben te lang achter de snelgroeiende markt aangelopen. Goed computeronderwijs is nog een uitzondering.

Bedrijven zijn hier noodgedwongen op ingesprongen. Zo heeft de Tas Groep een eigen opleidingscentrum. In 1993 telde het bedrijf nog 75 werknemers, nu zijn het er 1500, die voor het merendeel gestationeerd zijn bij bedrijven in het hele land.

Het is Tas vorig jaar gelukt zeshonderd nieuwe mensen aan te nemen met een andere grote actie. Toen konden de kandidaten zich bij de VW/Audi- dealers laten testen. Tas beloofde hun, zodra ze zouden worden aangenomen, een lease-auto. Het leverde 40.000 reacties op, van wie er uiteindelijk 10.000 werden getest. Een succes, zegt P. in 't Hoff. "En dat terwijl werknemers al jaren een lease-auto kunnen krijgen. Door de fiscale bijtelling is dat eigenlijk alleen maar ongunstiger geworden", zegt hij met een glimlach. De zeshonderd nieuwe mensen hebben vaak wel een exacte studie achter de rug, maar ze hebben geen ICT-achtergrond. Om ze snel te kunnen inzetten, kregen ze een spoedcursus van twee maanden.

Nathalie van Leeuwen is 29 jaar. Ze werkt bij het Tas Opleidingscentrum. Het leuke in deze branche vindt ze dat er veel jonge mensen in werken. De gemiddelde leeftijd bij Tas is 31 jaar. Nadat ze een jaar gestationeerd was geweest bij KPN Telecom, werd Van Leeuwen al 'coach' bij het opleidingcentrum. Inmiddels is ze coördinator opleidingsontwikkeling. Een analytisch vermogen is volgens haar een vereiste om in deze sector aan de slag te kunnen. Maar dat is niet voldoende. "De tijd dat een programmeur alleen maar achter zijn computer zat, is voorbij. Communicatieve vaardigheden, daar gaat het ook om. Je moet problemen en toepassingen goed kunnen bespreken met de gebruiker."

Inmiddels is het tot het kabinet doorgedrongen dat de krapte op de ICT- arbeidsmarkt moet worden aangepakt. De ministers Jorritsma (Economische Zaken) en Hermans (Onderwijs) stelden in mei van dit jaar een 'task force' in onder leiding van T. Risseeuw, de voormalige topman van Getronics. De commissie-Risseeuw schreef vijf maanden later dat er sprake is van ernstige tekorten "met aanzienlijke risico's voor de Nederlandse economie". Minister Jorritsma zei in oktober: "Als we niets doen, duikelt Nederland uit de top-10 van landen met een goede ICT- basis".

De commissie-Risseeuw is met een reeks aanbevelingen gekomen. Zo moeten projecten worden opgezet om meer vrouwen en allochtonen in de ICT aan het werk te krijgen. Ook moet de scholing van vluchtelingen meer op ICT worden gericht. Mensen van buiten de Europese Unie zouden gemakkelijker een werkvergunning moeten kunnen krijgen. Nu werken overigens al relatief veel Ieren bij de Nederlandse ICT-bedrijven. Verder worden voorstellen gedaan om opleidingen te verbeteren. Begin volgend jaar wordt duidelijk waar de ministeries geld aan willen spenderen.

De verdiensten in de ICT-sector zijn goed, maar niet uitzonderlijk. De kandidaat-ICT'ers die zich in het Big Brother-huis laten testen, hoeven niet op gigantische salarissen te rekenen. De aanvangssalarissen bij Tas liggen rond de 4.000 gulden bruto. Binnen een jaar is wel groei naar circa 5.500 gulden bruto mogelijk. En iedereen krijgt nog steeds een lease-auto. "Maar je begint met een Polo", zegt Tas-topman Van 't Hoff. Neemt iemand die zich richt op een carrière in de ICT geen risico? De Tas Groep ging vorig jaar naar de beurs met een openingskoers van 13,50 gulden. Inmiddels is het aandeel de helft minder waard. Volgens Van 't Hoff is dat vooral het gevolg van de crisis die Azië teisterde. Is dat geen teken aan de wand voor een onzekere markt? Van 't Hoff: "Als de economie in een dip komt, komen wij natuurlijk ook in een dip. Maar er is nog zoveel werk te doen. Internet staat in de kinderschoenen, de telecomsector groeit enorm. Nee, ik maak me geen zorgen."

( a d v e r t e n t i e s )