NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
De documentaire Een Eervolle Opdracht van Reporter ging over de ware verantwoordelijken voor het Nederlandse aandeel in het Srebrenica-drama: de politici die opdracht hadden gegeven tot deze heilloze militaire missie en die vrijuit zijn gegaan.

Voormalig minister van Defensie Joris Voorhoeve die toen maar niet wilde aftreden. Moreel zat hij goed en dan ben je in Nederland boven alle kritiek verheven, ook al heeft de eigen strijdmacht zich internationaal te schande gemaakt en zijn 7.000 burgers dood. In de documentaire maakte hij weer terugtrekkende bewegingen over zijn strijdoproepen voordat hij minister werd. Alleen Nederland was bereid om Canada af te lossen en als slecht bewapende schietschijf te dienen voor generaal Mladic. Nederland was nog steeds bezig met de oorlog, zo suggereerden fragmenten van preken tijdens dodenherdenkingen. Oud- minister Kooijmans van Buitenlandse Zaken zei het met zoveel woorden: "Het herinnerde aan de Tweede Wereldoorlog". Die herinneringen werden verwerkt tot soldatenhandboek. Niemand vroeg zich af waarom de Canadese troepen daar zo graag weg wilden. Je moet in het buitenland wonen om de absurde proporties van dit moralisme te doorzien. Zo bestaat het nergens ter wereld, zei Jan Willem Honig van King's College in Londen. Zijn onderzoek van de besluitvorming was leidraad voor de documentaire. Ik zat in die tijd in Amerika en was gewend aan felle debatten in het Congres over de inzet van troepen voor het goede doel. In Nederland vond men debat niet nodig. Kooijmans vond het niet sjiek, zei hij. De Tweede Kamer was unaniem. Het was een eervolle opdracht van de VN om een vrede te bewaken die er niet was. Hier kwamen het historische schuldgevoel en het wereldfederalisme van "de VN is de absolute baas" bij elkaar. VVD'er Blaauw zag ik in een archiefopname zeggen "dat wij onze kindskinderen niet in de ogen kunnen kijken als wij nu geen actie nemen". Blaauw wilde over zijn heethoofdigheid van toen niet geïnterviewd worden. Alleen CDA'er T. de Kok en het Groenlinkse Kamerlid Leo Sipkes waren bereid voor de camera achteraf hun verantwoordelijkheid te aanvaarden. Triest, want van goede zelfanalyse zou de Nederlandse politiek kunnen leren.

Ik miste de rol van de media in het portret. Honig noemde die expliciet maar de archiefbeelden lieten alleen politici en militairen zien. Ik stel me zo voor dat er vanuit menig kansel op papier, in geluid en in beeld tot actie is opgeroepen. Hoe zat het bijvoorbeeld met de hevig bewogen Fons de Poel, opperbaas van de KRO-actualiteiten en daarmee van Reporter? Waar stond hij toen? Ik had wel eens een paar fragmentjes uit Netwerk willen zien. Gisteren heeft De Poel zijn kort geding verloren tegen Bolkestein. Hij eiste een tweede rectificatie van een uitspraak van de voormalige VVD-leider over hem. De zaak is te ingewikkeld en te futiel om helemaal uit te leggen, maar het gaat mij om de lichtgeraaktheid van de man die elke week op onze buis beschuldigend met de vinger wijst. Hij is zo geëngageerd en intens heilig dat mijn toestel zich bij elke uitzending van de grond dreigt te verheffen om als een ballon hoog boven de sterfelijke zielen te zweven. Het gaat mij er niet om Bolkestein te verdedigen. Reporter had een uitstekende primeur over zijn lobby voor een farmaceutisch bedrijf. Maar het onderzoek in zijn belastingaangifte leverde geen resultaat op, behalve dan een kort geding van De Poel voor rectificatie van Bolkesteins uitspraken. Dat lijkt me de omgekeerde wereld. Het is ook een vorm van marktbederf en draagt bij aan de juridisering van de speurjournalistiek. Stel je voor dat de mensen die De Poel elke week aan de schandpaal nagelt zo snel een advocaat in de arm zouden nemen. Ze zouden wel gek zijn, want Fons is onkreukbaar en heeft altijd gelijk. Zijn programma heeft geen ingezonden brievenrubriek nodig. Zelfonderzoek hoort niet bij moralisme.