NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Softwarebedrijf misbruikte macht

Door onze correspondent
WASHINGTON, 6 NOV. Een Amerikaanse rechter heeft gisteravond bepaald dat de softwarefabrikant Microsoft een monopolie heeft op de markt van besturingssystemen voor personal computers. Microsoft heeft daarvan misbruik gemaakt waardoor de consument is geschaad.

Hoewel de uitspraak nog geen definitief vonnis is in het proces van de Amerikaanse overheid tegen Microsoft, sprak de regering-Clinton al van "een enorme overwinning voor de consument". Het oordeel van de rechter kan leiden tot zware sancties tegen Microsoft, de grootste softwareproducent ter wereld en de producent van Windows, het besturingssysteem van de meeste personal computers.

Microsoft reageerde teleurgesteld, maar wees erop dat de uitspraak van de rechter slechts een stap is, en nog niet de laatste, in een lang juridisch proces. Bill Gates, de oprichter en topman van Microsoft, sprak in een op video opgenomen reactie de hoop uit dat er uit de confrontatie met het ministerie van Justitie een uitweg te vinden is "die rechtvaardig is voor Microsoft, voor de regering en voor de consument". Waarnemers zagen die verzoenende toon als een teken dat Microsoft bereid is om een schikking te treffen.

Rechter Thomas Penfield Jackson heeft nog niet vastgesteld of Microsoft de strenge Amerikaanse antikartelwetten heeft overtreden. Ook liet hij zich nog niet uit over een eventuele straf voor de onderneming. Daarover wordt pas de komende maanden een uitspraak verwacht, nadat beide partijen eerst nog de kans hebben gekregen om voor de rechter te argumenteren over de wetten die van toepassing zijn.

Wel schreef de rechter in het 207 pagina's tellende document dat hij gisteren openbaarmaakte, een zogeheten vaststelling van de feiten: "Microsoft heeft getoond dat het bereid is om zijn enorme macht op de markt en zijn immense winsten te gebruiken om ieder bedrijf te schaden dat initiatieven blijft ontplooien die de concurrentie met een van Microsofts kernproducten kunnen intensiveren."

Microsoft heeft daardoor schade berokkend aan de innovatie op het gebied van de hightech en zowel zijn concurrenten als de consument gedupeerd, aldus Jackson. Het is in Amerika niet verboden om een monopoliepositie te hebben, maar wel om daar misbruik van te maken bij het vasthouden van die positie, of bij het uitbreiden ervan naar andere producten.

In het proces dat al ruim een jaar loopt betoogde de softwareonderneming dat de markt waarop zij opereert veel breder is dan alleen die van besturingssystemen. Microsoft zou voortdurend verwikkeld zijn in felle concurrentiestrijd, die gedreven wordt door de razendsnelle innovatie op het gebied van computers en het Internet.

Minister van Justitie Janet Reno verscheen gisteravond op een triomfantelijke persconferentie met Joel Klein, het hoofd van de anti- trust divisie van haar ministerie en de drijvende kracht achter dat het proces dat het departement en 19 deelstaten tegen Microsoft hebben aangespannen. Reno zei dat het "een fantastische dag voor Amerikaanse consumenten" was.

De rechtszaak tegen Microsoft draait om de vraag of het bedrijf zijn monopolie op het gebied van besturingssystemen misbruikt heeft om Netscape, zijn concurrent op het gebied van zogeheten internet- browsers, van de markt te drukken. Volgens Jackson heeft Microsoft "geweigerd om de keuze van de gebruikers voor een browser te respecteren".

Een eventuele straf voor Microsoft zou kunnen bestaan uit het verplicht opsplitsen van de onderneming, of lichtere sancties zoals het toelaten van concurrenten op bepaalde markten. Maar waarnemers van de high tech markt opperden gisteren dat de uitspraak van Jackson mogelijk bedoeld is als aanmoediging aan beide partijen om het onderling eens te worden over een schikking. Een schikking zou voorkomen dat de rechter, in een procedure die nog jaren kan voortslepen, een oplossing moet vinden voor deze uiterst complexe en economisch belangrijke kwestie. In zijn reactie op de uitspraak verklaarde Bill Gates gisteren dat hij optimitisch is over de kansen dat het daadwerkelijk tot een schikking komt.

De regering-Clinton heeft ruim zeven miljoen dollar aan het proces besteed. Tijdens het proces is Bill Gates nooit in levende lijve als getuige verschenen, wel beantwoordde hij vragen op video-banden, die in de rechtszaal werden afgedraaid. De uitspraak van rechter Jackson kwam gisteravond welbewust nadat de beurs op Wall Street al was gesloten. In afwachting van de uitspraak werd er intensief gehandeld in het aandeel Microsoft, dat licht in waarde daalde. Gates hield gisteravond vol dat de rechter waardering weet op te brengen voor de innovaties die Microsoft in de afgelopen jaren heeft doorgevoerd: "De Amerikaanse computerindustrie is de meest concurrerende in de Verenigde Staten. Consumenten zijn daarvan de winnaars." Een juridisch medewerker van Microsoft wees erop dat de belissing van Jackson niet meer is dan een stap in een lange juridische strijd. Het proces tegen Microsoft heeft het bedrijf al een berg aan negatieve publiciteit opgeleverd. Dramatisch was het op video vastgelegde getuigenverhoor van Bill Gates waarin diverse keren bleek dat de Microsofttopman zich belangrijke voorvallen niet kon herinneren.