NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN
BRUSSEL, 19 OKT. De Europese Unie dreigt na uitbreiding van 15 tot mogelijk dertig lidstaten onbestuurbaar te worden. Daarom hebben drie 'wijzen' onder leiding van de Belgische ex-premier Dehaene gisteren voorstellen gedaan om de Europese instellingen (Commissie, parlement, Raad van Ministers) aan deze radicale uitbreiding aan te passen.

Om de vaart in de besluitvorming te houden zouden de mogelijkheden voor de Europese Raad van Ministers om met meerderheid te besluiten in plaats van met unanimiteit moeten worden uitgebreid. De voorzitter van de Europese Commissie moet de leden van de Commissie zelf kunnen uitkiezen en ontslaan. En een splitsing van het Europees Verdrag zou aan sommige lidstaten die dat willen de mogelijkheid moeten bieden om de Europese integratie te versnellen. Het rapport-Dehaene, dat mede geschreven werd door de Duitse oud-president Von Weizscker en de Britse oud-minister en voormalig topman van BP Lord Simon, is echter ook een voorzichtig rapport. De drie 'wijzen' branden hun handen bijvoorbeeld niet aan een politiek zeer gevoelig punt als de herweging van het stemgewicht van elk van de EU-lidstaten. Daarmee zouden zij hun mandaat overschrijden, vinden zij.

In 1997 konden de Europese regeringsleiders hierover tijdens de top van Amsterdam geen overeenstemming bereiken. Toen ergerde Dehaene, toen nog Belgische premier, zich aan het voorstel van het Nederlandse voorzitterschap van de EU, dat op grond van de omvang van de bevolking Nederland meer stemmen toekende dan België. Het aantal stemmen dat een lidstaat vertegenwoordigt is van belang voor het gewicht dat uitgeoefend kan worden bij meerderheidsstemmingen.

Dehaene heeft samen met zijn medeauteurs het rapport gisteren gepresenteerd aan de voorzitter van de Europese Commissie, Romano Prodi. Deze had om het rapport gevraagd omdat hij de steun van de 'wijzen' kan gebruiken bij zijn eigen advies, binnenkort aan de Europese regeringsleiders, over wijziging van het Verdrag van de Europese Unie. De Europese Commissie overlegt morgen over het rapport- Dehaene.

De Europese regeringsleiders besluiten in december op de top van Helsinki over wijzigingen van het Europees Verdrag. Daarover zal worden onderhandeld tijdens een Intergouvernementele Conferentie (IGC), die eind volgend jaar moet worden afgerond. De meeste EU-regeringsleiders willen de IGC beperken.

Zij vinden de institutionele hervormingen waarover in Amsterdam geen overeenstemming werd bereikt, al moeilijk genoeg. Brusselse diplomaten zeiden gisteren niet te verwachten dat de regeringsleiders nu hun mening zullen bijstellen.

Toch zei Dehaene gisteren dat zijn rapport "realistisch" is. Zo stellen de drie 'wijzen'dat beperking van de omvang van de Europese Commissie niet mogelijk is omdat EU-lidstaten allemaal een eigen commissaris willen hebben. De drie gaan ook in op de gevolgen van de uitbreiding voor de positie van het Europees Parlement. Het medebeslissingsrecht van het Parlement moet worden uitgebreid, vinden de drie. Bovendien moet er een nieuwe regel komen voor de manier waarop aantallen zetels aan lidstaten worden toegekend. De wijzen doen hiervoor echter zelf geen voorstel.

Het Verdrag van Amsterdam bepaalt dat het Parlement maximaal 700 leden mag tellen. Als er geen nieuwe regeling komt wordt bij uitbreiding van de EU dit getal overschreden. Momenteel telt het Parlement 626 leden.

Net als veel EU-regeringsleiders vinden de 'wijzen' dat er een nieuwe regeling moet komen die het mogelijk maakt dat een groep EU-lidstaten verder integreert dan de gehele EU. De in het Verdrag van Amsterdam opgenomen regeling voor een EU met verschillende snelheden voldoet niet, omdat de landen die zelf niet sneller willen, de mogelijkheid hebben de gewenste nauwere samenwerking van anderen tegen te houden.

In het rapport wordt ook voorgesteld om het huidige Verdrag van de Europese Unie te splitsen in een basisverdrag, dat alleen gewijzigd kan worden via de gecompliceerde weg van een IGC, en andere artikelen die door de Raad van Ministers met eenstemmigheid of met een grote gekwalificeerde meerderheid kunnen worden veranderd. De Europese Commissie is hiervan een voorstander.

Zie ook:

EU streeft naar twaalf nieuwe leden (16 oktober 1999)

( a d v e r t e n t i e s )