NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FLORIS VAN STRAATEN
Het valt in een vol land als Nederland niet mee gelijke tred te houden met de vooruitgang. Wie een nieuwe weg, spoorweg of startbaan wil aanleggen om de almaar groeiende mobiliteit op te vangen, trapt tegen wil en dank al snel op de tenen van anderen. En dat kan pijn doen, zoals de documentaire van Zembla over de aanleg van de hsl(hogesnelheidslijn)-zuid en de hsl-oost aantoont.

Veel nieuws brengt Zembla overigens niet. Het debat over de beide hoge snelheidslijnen is immers al grotendeels voorbij. Bijna niemand betoogt meer dat die er niet moeten komen en ook de redactie van Zembla betwijfelt dit niet openlijk. Het grote economische belang ervan wordt algemeen erkend. In krasse termen stelt NS-topman Rob den Besten dat zijn bedrijf zonder flitstreinen verwordt tot "een stoptreinbedrijfje". Hij krijgt bijval van Schiphol-directeur Gerlach Cerfontaine, die de Nederlanders er en passant op wijst dat zij niet in Madurodam, maar in Europa wonen. Het kan echter geen kwaad er nog eens aan te herinneren dat de aanleg van de lijnen wel ten koste gaat van honderden mensen, wier rust plotseling ruw wordt verstoord. Enige overdrijving speelt de programmamakers daarbij parten. "De ingreep is enorm, want 325 huizen en bedrijven moeten er voor worden gesloopt", zeggen ze over de hsl-zuid. Enorm? Naar internationale maatstaven is dit een lachwekkend gering offer voor een belangrijk nieuw infrastructureel project. In China moeten twee miljoen mensen verhuizen voor een stuwdam.

Voor de gedupeerden blijft het intussen een hoogst onprettige situatie. "Het lijkt Schiphol wel", zegt een van hen bij het horen van een simulatie van het lawaai van een flitstrein. Een ander zegt in een ironische verwijzing naar alle zorgen waarmee Nederlanders het op plegen te nemen voor padden, salamanders en herten dat hij het spijtig vindt dat hij geen dier is.

De kijker gaat vervolgens met een groepje toekomstig gedupeerden op excursie langs het traject Brussel-Parijs, waar de flitstreinen al op volle snelheid passeren. "Het hele huis beeft", zegt een vrouw, die dichtbij de spoorbaan bewoont. Pas na half twaalf 's avonds wordt het rustig. Dit alles ondanks een vier meter hoge muur, die het geluid moet dempen. "Verkopen die handel", luidt dan ook het advies van een van de omstanders aan de Nederlandse bezoekers.

Zembla gaat tevens in op de astronomische kosten van de beide projecten. De hsl-zuid, aanvankelijk begroot op vier miljard gulden, is nu al ruim twee keer zo duur geworden. De hsl-oost, waarvoor de financiering nog lang niet rond is, is thans begroot op 6 miljard gulden. Dat zal vermoedelijk wel anderhalf keer zoveel worden, zeker wanneer de bewoners van Maarn hun zin krijgen. Die willen een historische kerk niet opofferen en stellen een omleiding voor die ten minste een miljard kost. Hoe acuut het ruimteprobleem in Nederland is wordt hierbij duidelijk: de voorgestelde omleiding doorkruist een fraai landgoed.

Zembla: De Prijs van de Vooruitgang, Ned.3, 21.20-22.00u.