NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In het Zuid-Afrikaanse Durban was deze week de negende internationale anti-corruptie conferentie. Er werden mooie plannen gemaakt.

Door onze correspondent LOLKE VAN DER HEIDE

DURBAN, 16 OKT. Hugh Masekela, de vermaarde Zuid-Afrikaanse artiest schamperde: "Een anti-corruptie conferentie, hé, de helft van de mensen in de zaal is zelf corrupt." Hij ging die avond toch maar optreden tijdens het galadiner Mystique Africa. "Ze hebben me omgekocht", grinnikte Hugh. Vijf volle dagen praten over corruptie is lang en trekt vele vergadertijgers, die namens hun regering of 'NGO' conferenties afreizen. "Corruptie is een groot probleem, maar ik vraag me af of geoliede bijeenkomsten als deze de oplossing zijn", verzuchtte een Europese gedelegeerde.

De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki verbijsterde begin deze maand in buurland Zimbabwe op een conferentie over regionale samenwerking zijn gehoor van Afrikaanse leiders door op te roepen tot veel minder vergaderen. "We praten te veel en doen te weinig", zei Mbeki, die voorstelde om voortaan op bijeenkomsten eerst maar eens te kijken wat er van de afspraken van de vorige terecht is gekomen. Mbeki's opmerkingen klonken als een grove vloek in dit deel van de wereld waar conferenties dienen als showcases voor autocratische heersers.

De bijeenkomst in Durban, georganiseerd door een integere organisatie, Transparency International, was overigens meer dan alleen kletsen en goede wil. Zo werd er een 'Partnerschapsfonds voor doorzichtigheid' opgericht dat steun zal verlenen aan anti-corruptieprogramma's. De president van de Wereldbank, James Wolfensohn, schetste de ernst van de wereldwijde corruptie als "een ziekte die de maatschappij doordringt". Industrielanden zijn niet langer bereid ontwikkelingshulp te geven "die ergens op een offshore bankrekening komt te staan", aldus Wolfensohn, die ook kritiek op zijn eigen bank accepteerde. Te lang, zo gaf hij toe, heeft de Wereldbank corruptie veronachtzaamd. Dat is volgens Wolfensohn afgelopen, de Wereldbank tolereert corruptie en verkwisting niet langer.

Misschien handelde de Nigeriaanse president Olesegun Obasanjo wel in de geest van Mbeki en Wolfensohn door zijn deelname in Durban te annuleren. Obasanjo, wiens verkiezingen eerder dit jaar een einde maakte aan een lange periode van dictatuur in Nigeria, stuurde een minister, die een warm pleidooi hield voor democratisering en spaarzaamheid. Dictatuur is de gesel van Afrika, die leidt tot slecht bestuur en corruptie, verkondigde de minister. "Democratie is het toverstokje, het toegangsbewijs naar de toekomst."

De Nigeriaanse regering zal de komende jaren moeten bewijzen dat het haar ernst is met de doorzichtigheid van bestuur. Nu nog staat het land bekend als een van de meest corrupte ter wereld. De organisatie Transparency International heeft een zogenoemde 'corruptie- perceptieindex' (CPI) opgesteld, die de mate meet waarin overheden vatbaar zijn voor het aannemen van steekpenningen. De landen van Zuidelijk Afrika doen het in de CPI zo slecht nog niet: Botswana op 23 (score 6.1), Namibië op 29 (score 5.3) en Zuid-Afrika op de 32ste stek (score 5.2). Het allerlaagst scoren Nigeria, Tanzania en Kameroen.

Hoe kan men corruptie aanpakken? De Keniaan Koigi wa Wamwere enthousiasmeerde de gedelegeerden in Durban met een vurig pleidooi voor 'whistle-blowers' (mensen die uit de school klappen) en een vrije pers. "Zonder onthullingen, zonder mensen die hun mond durven open te doen, zonder vrije nieuwsgaring, komt corruptie nooit naar buiten", zei Koigi. Maar gastland Zuid-Afrika bewijst dat het blootleggen van corruptie niet per se het einde daarvan betekent. Rechter Willem Heath leidt sinds 1996 in opdracht van de regering een onafhankelijke onderzoekseenheid, belast met het opsporen van verdwenen fondsen. De unit onderzocht 220.000 gevallen en wist 1,35 miljard rand (bijna 500 miljoen gulden) aan verdwenen overheidsgeld te traceren. Heath: "Probleem is dat vooral op lager bestuursniveau veel politici bij corruptie zijn betrokken en via hun partijen de dans ontspringen." Berucht voorbeeld is de premier van de provincie Mpumalanga, die promesses vervalst. Het ANC hield de premier de hand boven het hoofd; hij is nog steeds in functie.

( a d v e r t e n t i e s )