NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Toezichthouder Opta wil voorkomen dat KPN de Internetmarkt monopoli- seert. Maar ook de inkomstenstroom van andere aanbieders staat ter discussie.

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT

ROTTERDAM, 23 SEPT. Optavoorzitter Jens Arnbak had ze gisteren uitgeknipt, de paginagrote advertenties waarmee bedrijven als Freeler, Zonnet en KPN dezer dagen zieltjes winnen voor gratis Internet. Maar wie dacht dat de toezichthouder op de telecommunicatie onverdeeld tevreden zou zijn met de komst van handenvol nieuwe aanbieders en de toestroom van tienduizenden nieuwe klanten kwam bedrogen uit. Opta, de Onafhankelijke Post en Telecom Autoriteit, maakt zich zorgen.

Als voorschot op een debat over gratis Internet legde Arnbak gisteren alvast een bommetje onder het complex van onderlinge afspraken waarop de populariteit van het fenomeen grotendeels is gestoeld. Hij stak de lont nog niet aan. Wel plaatst Opta vraagtekens bij de zogeheten kickback- regelingen. Die voorzien erin dat Internetaanbieders meeprofiteren van het extra verkeer dat hun klanten telecombedrijven bezorgen. KPN, dat gistermiddag erkende geld aan eigen Internetdochters (Het Net, Planet Internet, en XS4All) door te sluizen, moet deze praktijk staken, vindt Opta.

Ook stelt Opta het terugsluizen van geld naar de Internetaanbieders buiten KPN ter discussie. De geldstromen hebben volgens de toezichthouder per saldo tot gevolg dat de conventionele telefoonabonnee de Internetgebruiker subsidieert. "Je kunt je afvragen of dat zo zou moeten", sprak een Opta-medewerker gisteren onheilspellend. Voordat Opta de zaak eventueel rechttrekt, wil de toezichthouder een publiek debat.

Uit de eerste reacties op de plannen van Arnbak werd gisteren duidelijk dat spelers in telecomland hun stellingen betrokken hebben. KPN reageert furieus. "Waarom zouden wij onze eigen dochters geen kickback mogen betalen en concurrerende Internetaanbieders die ons net gebruiken wèl?", zegt een woordvoerder. "Opta komt met verdachtmakingen op een terrein waar hij zich überhaupt niet mee mag bemoeien." Juridisch medewerker M. van der Heijden van KPN-concurrent Versatel is daarentegen uitstekend te spreken over de meeste plannen van Opta. Hij erkent dat KPN-dochters worden achtergesteld als zij als enige de extra inkomstenstroom uit telefoonminuten moeten missen. Maar, zegt Van der Heijden: "Het maakt wel duidelijk dat de combinatie van dienstenaanbieder en netwerkexploitant niet langer houdbaar is."

Adviseur H. Rood van Stratix merkt op dat KPN eventuele regelgeving op dit gebied zal omzeilen. "Wim Dik kan zijn Internetbedrijven gewoon naar de beurs brengen. Het zal voor Opta moeilijk worden een zelfstandige dochter deze regeling ook op te leggen."

Over het aanpakken van vergelijkbare geldstromen buiten KPN is Van der Heijden logischerwijs minder enthousiast. Versatel heeft nauwe banden met Zonnet, een gratis Internetaanbieder die nu 70.000 klanten claimt. Van der Heijden: "Deze markt is nog jong. We kunnen net lopen. Je hoeft maar dit of dat te doen en we vallen om. Op zo'n markt kun je niet voorzichtig genoeg te werk gaan."

Van der Heijden merkt op dat de Britse toezichthouder heeft besloten gratis Internetaanbieders voorlopig met rust te laten om de explosieve groei niet te verstoren. Ook Arnbak wees hier gisteren op, maar voegde eraan toe dat de Nederlandse markt verschilt van de Britse: het schaarsteprobleem komt buiten Nederland "niet in dezelfde mate voor", aldus Arnbak.

De Opta-voorzitter citeerde passages uit een KPN-advertentie voor Het Net, waarin het telecombedrijf zich beroept op de kwaliteit van zijn dienstverlening. Misschien komen concurrenten van KPN inderdaad niet verder dan het leveren van "een gratis bezettoon" of "gratis trage verbindingen", zoals KPN cynisch opmerkt. De vraag is echter hoe het mogelijk is, aldus Arnbak, dat deze problemen aan het dominante telecommunicatiebedrijf en zijn dochters blijkbaar grotendeels voorbijgaan. "Bevoordeelt KPN zich bij het leveren van capaciteit boven de andere partijen?" vroeg hij zich af. Een voorzichtige formulering, maar gezien het gejammer van de concurrentie lijkt het antwoord duidelijk. Arnbak vreest dat een eventuele bevoordeling van KPN-dochters in combinatie met de lucratieve kickback-regelingen nog meer bedrijven in de armen van KPN zou kunnen drijven.

KPN heeft een oplossing geformuleerd voor het schaarsteprobleem dat de belangrijkste verklaring is voor de bezettonen waarover de marketingafdeling zo schamper doet. Als staatssecretaris De Vries (Telecommunicatie) ermee instemt, zal KPN het Internetverkeer in wijkcentrales scheiden van gewone telefonie. Arnbak wil het liefst dat KPN dit nieuwe netwerk tegen dezelfde voorwaarden openstelt voor concurrenten als het conventionele telefoonnet. Probleem daarbij is dat het nieuwe net van KPN data moet transporteren en dat de dwingende regelgeving van Brussel en de nieuwe Telecommunicatiewet slechts voor conventionele telefonie gelden.

De concurrentie is bezorgd. Juridisch adviseur R. van Hoven van Genderen van Telfort: "Als KPN met zijn datanet de vrijheid krijgt, bestaat het gevaar dat het al het Nederlandse Internetverkeer daar naartoe trekt." Dan zullen aanbieders buiten KPN omvallen? "Het is een scenario."