NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

KASPER JANSEN
Het Rotterdamse Gergjev Festival krijgt elk jaar via de televisie een nationalere betekenis. De NPS werkt al lange tijd aan een opmerkelijke reeks van bijzondere tv-programma's met en over de Russische dirigent Valery Gergjev, de chef-dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest.

Het Gergjev Festival en de NPS komen daarbij zelfs tot zo'n nauwe en interactieve samenwerking, dat de nieuwe tv- en videoproductie van Skrjabins visioen een belangrijk onderdeel vormt van het Festival. Deze kleurvisualisatie van de muziek van de Skrjabin wordt op 23 september door kunstenaar Peter Struycken in de concertzaal De Doelen vertoond op een scherm van zes bij dertien meter. De muziek daarbij wordt onder leiding van Gergjev live ten gehore gebracht.

Door herhalingen van drie vorige producties en de uitzending van twee nieuwe programma's, wordt het gisteren begonnen vierde Gergjev Festival nu begeleid door in totaal vijf tv-uitzendingen. Tezamen is het een visueel-auditief oeuvre-in-progress. Vorige week werd al een herhaling van het 'portret van een bevlogen dirigent' uit 1995 uitgezonden.

Het nieuwe Skjrabins visioen is een soort remake door Struycken van zijn eigen Prometheus, gedicht van vuur, dat vorig jaar al eens werd uitgezonden. Nieuw is ook het fascinerende programma Valery Gergjev en Le sacre du printemps. Een ander hoogtepunt is de heruitzending van Valery Gergjev en de Scythische suite, een reportage uit 1997 van de repetities van het Rotterdams Philharmonisch Orkest in deze Prokofjev-muziek.

Het interessantste van de twee nieuwe programma's is Valery Gergjev en Le sacre du printemps, en niet alleen vanwege de archiefbeelden met Strawinsky zelf. Strawinsky's muziek veroorzaakte bij de wereldpremière op 29 mei 1913 in het Théâtre des Champs-Elysées in Parijs een publieksopstand, die uitmondde in 'het muziekschandaal van de eeuw'. In de archiefbeelden, decennia later in het theater gemaakt, zien we Strawinsky uitleggen wat er allemaal gebeurde, waar hij zelf zat en door welke deur hij boos de zaal verliet. Hij doet dan ook voor hoe hij dat deed.

Het rumoer over de muziek bij het ballet van Nijinksi, inmiddels uitgegroeid tot een verzelfstandigd symfonisch concertstuk, is nog steeds niet verstomd. Er is een 'westerse' uitvoeringstraditie, die de nadruk legt op spektakel en volume. En er is een Russische opvatting, die hier met veel beeldende overredingskracht bij repetities met het Rotterdams Philharmonisch Orkest wordt geïntroduceerd door Gergjev. Hij legt veel meer de nadruk op het mythische, het mysterieuze, het bijgelovige van het brengen van een mensenoffer om de komst van de levensbrengende lente af te smeken bij de krachten van de natuur.

In Skrjabins visioen vertaalt Struycken de noten voor kleuren uit Skrjabins futuristische 'Prometheus-symfonie' uit 1911 via de computer in beelden, die een 'drie-dimensionale dynamische kleurruimte' vormen. Het is allemaal heel ingewikkeld tot stand gekomen, zo krijgen we uitgelegd. De indruk die Struyckens beelden maken varieert tussen de herinnering aan de vloeistofdia's bij popconcerten rond 1970, wat getroubleerde opnamen van scholen tropische vissen op een koraalrif, en een ruimtereis langs kosmische nevels in de vorm van roze suikerspinnen en melkwegstelsels als hagelbuien van Smarties.

Valery Gergjev en de Scytische suite, zondag, Ned.3, 15.30- 16.30u.

Skrjabins visioen, zondag 26/9, 14.08u.

Valery Gergjev en Le sacre du printemps, maandag 27/9, Ned.3, 23.23u.

Prometheus, gedicht van vuur, zondag 3/10, Ned.3, 15.32u.