NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Een foutje in uw nadeel

In Tiel staan de schulden van ruim vijf miljoen Nederlanders geregistreerd. Met de meeste kredieten is niets aan de hand, maar 'Tiel' kent ook alle wanbetalers. Soms echter zit de kwalificatie wanbetaler er helemaal naast.

Door ROBERT GIEBELS

Het was een kleinigheid: Jacqueline was vergeten een adreswijziging te sturen naar de bank waar ze nog 2.500 gulden rood stond op een studentenrekening. Een foutje van bijna vier jaar geleden dat nu gevolgen heeft, want de komende vijf jaar kan ze geen hypotheek of lening afsluiten; in het huis dat ze had willen kopen, woont nu iemand anders. Reden: een aantekening bij het Bureau Krediet Registratie (BKR), beter bekend als 'Tiel'.

Het BKR is opgericht om kredietgevers te beschermen tegen wanbetalende kredietnemers die op hun beurt in bescherming worden genomen doordat ze geen financiële verplichtingen aan kunnen gaan die ze toch niet na kunnen komen. In Tiel staan de kredieten van 5,2 miljoen Nederlanders geregistreerd met elk gemiddeld zo'n twee 'contracten' - leningen, kredieten, huurkoopovereenkomsten of creditcards. Met 95 procent van die ruim tien miljoen kredieten is niets aan de hand, maar bij de rest staat een zogenoemde aantekening. Dan is er iets mis, bijvoorbeeld een betalingsachterstand of een verdwenen kredietnemer. Mensen die zo'n aantekening in Tiel hebben, zullen grote moeite hebben om een lening af te sluiten. Dat kan een persoonlijke lening zijn, maar ook bij het kopen van een huis kan een hypotheek worden geweigerd. De aantekening blijft vijf jaar staan vanaf het moment dat de kredietverstrekker, bijvoorbeeld een bank, aan Tiel aangeeft dat de schuld is afgelost. Volgens BKR-woordvoerder Friedolin van Geenen denken veel mensen dat BKR alleen wanbetalers registreert. Dat is niet waar. Evenmin staan hypothecaire leningen in de boeken van BKR, tenzij daarmee betalingsproblemen zijn. Kredietverstrekkers zijn verplicht bij 'Tiel' navraag te doen naar de kredietwaardigheid van de mensen die om een lening vragen. Dat is de afgelopen 35 jaar 150 miljoen keer gebeurd, waarvan 50 miljoen in de afgelopen vijf jaar. Ruim 30.000 particulieren met een schuld vroegen in 1998 hun eigen gegevens op, 20 procent meer dan het jaar ervoor.

Het kan erg verstandig zijn om de eigen kredietgegevens op te vragen, bijvoorbeeld nadat een lening of hypotheek is geweigerd. Klopt de BKR-registratie namelijk wel? Soms zijn mensen met een aantekening in Tiel keurige betalers. In die laatste categorie valt Jacqueline.

Ze was al lang afgestudeerd en wist in haar achterhoofd dat ze nog ergens een rekening had bij de Rabobank waarop ze 2.500 gulden rood stond. Ze was verhuisd en op de Postbank overgestapt. Adreswijzigingen stuurde ze overal naartoe, behalve naar de Rabobank in Leiden. De nieuwe bewoners van haar oude huis stuurden de post niet door.

Opeens kreeg ze een aangetekende brief van een deurwaarder overhandigd. Een bank heeft niet de bevoegdheid om bij het Gemeentelijk bevolkingsregister adressen van cliënten op te vragen, deurwaarders wel. Of Jacqueline nog van plan was haar studentenrekening in het zwart te brengen, vroeg de deurwaarder. Dezelfde dag voldeed Jacqueline aan dit verzoek en betaalde een bedrag dat door de incassokosten flink hoger uitviel dan de oorspronkelijke 2.500 gulden. Volgens Anton Weenink van de Vereniging Consument & Geldzaken kunnen die kosten oplopen tot een kwart van de kredietsom. Een probleem dat zijn vereniging telkenmale signaleert is dat deurwaarders bij de kredietnemer kosten in rekening brengen waar dat op grond van de wet helemaal niet mag. Een jaar later werd Jacqueline aan haar vergeetachtigheid herinnerd toen ze een auto wilde kopen en daarvoor een lening probeerde af te sluiten. Ze kreeg een standaardbriefje terug dat duidelijk maakte dat de kredietverschaffer er weinig vertrouwen in had ooit nog iets van het te lenen bedrag terug te zien. Weer een jaar later gebeurde hetzelfde en de nieuwsgierigheid naar de wijze van registratie in Tiel groeide. Temeer omdat Jacqueline een nieuw huis overwoog te kopen en anticipeerde op een weigering van hypotheekverstrekkers. Bij elke bank liggen formulieren waarmee, via die bank, de BKR-gegevens kunnen worden opgevraagd. Kosten tien gulden. Wat na enige tijd uit Tiel komt is een overzicht van alle kredieten uit heden en verleden. 'Tiel' blijkt alles te weten: de kredietdatum, het type krediet, het bedrag, de begin- en eventueel einddatum en dus wat er mis is met de aangegane schuld. Zo ook in het overzicht dat Jacqueline kreeg toegestuurd. Tussen haar creditcards en klantenkaarten stond het: de 2.500 gulden studentenschuld bij de Rabobank in Leiden. Vreemd was dat achter 'bijzonderheden' een code 4 stond, dat op de bijgeleverde lijst met afkortingen werd uitgelegd als 'De kredietnemer blijkt/bleek onvindbaar'. En dat terwijl de bank een deurwaarder op haar af had gestuurd.

Nog vreemder: onder de afkorting Pr. 1 (de datum waarop de schuld werkelijk is afgelost) stond niets. Logisch, legde de afdeling Inlichtingen en Inzagen van BKR uit, want Tiel heeft helemaal geen melding gehad van de Rabobank dat de schuld is afgelost.

Volgens Weenink van Consument & Geldzaken komt dit wel vaker voor. Niet op grote schaal, maar toch. De bank is verplicht het krediet en alle ontwikkelingen daaromheen aan 'Tiel' te melden en de Rabobank doet dat volgens BKR-woordvoerder Van Geenen van alle banken in Nederland als een van de meest consciëntieuze.

De studentenschuld van Jacqueline vormt een uitzondering. De Rabobank is eenvoudigweg vergeten de aflossing aan BKR te melden. En dat is vervelend, want de vijfjaars periode waarin de aantekening blijft staan gaat pas in nadat 'Tiel' de melding ontvangt. Jacqueline zal op een code H (van herstel) moeten aandringen waaruit blijkt dat de aflossingsmelding met terugwerkende kracht in de registratie van BKR komt te staan. Had ze haar gegevens niet opgevraagd, dan had ze tot haar dood een 'Tielse aantekening' gehad en nimmer een lening of hypotheek af kunnen sluiten en voorgoed in haar inmiddels veel te krappe huurwoning moet blijven bivakkeren.

( a d v e r t e n t i e s )