NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Uitgever VNU heeft haar krantenbedrijf in de etalage gezet. Kranten als de De Gelderlander en Eindhovens Dagblad vrezen voor hun positie. "Onze kranten maken 15 procent winst per jaar. Blijkbaar is dat niet meer genoeg."

JOCHEN VAN BARSCHOT

Een paar maanden geleden verspreidde VNU nog een geruststellend communiqué onder de redacties van haar dagbladen dat een eind moest maken aan hardnekkige geruchten dat de uitgever haar krantenbedrijf van de hand wilde doen. Daar was geen sprake van, zo werd verzekerd.

Afgelopen maandag bleek het tegendeel. VNU-bestuursvoorzitter Brentjes zette de bladen openlijk in de etalage. VNU kiest voor direct marketing, nieuwe media en tijdschriften. Het uitgeven van kranten - waar minder winst mee te behalen valt - past daar niet meer tussen.

De redacties van de betrokken kranten hoorden het nieuws op de radio. "Zo werkt het kennelijk bij grote bedrijven", zegt secretaris Wim van Leest van de redactieraad van de West-Brabantse VNU-krant BN De Stem. "Je bent gewoon handelswaar." Bij BN De Stem zijn ze wat dat betreft wel wat gewend. Begin jaren negentig nam VNU de voormalige uitgever van het Bredase dagblad, Audet, over en enkele jaren geleden kocht VNU het Brabants Nieuwsblad uit Roosendaal van de Dagbladunie (nu PCM). Vorig jaar kreeg de samenvoeging van BN en De Stem - 'ook volkomen onverwacht aangekondigd', zijn beslag.

Van Leest kan niet zeggen of de verkoop van de kranten een slechte zaak is. "Dat hangt van de koper af." Het speculeren daarover is inmiddels begonnen op de redacties.

Belangrijkste gegadigden lijken Wegener Arcade (uitgever van onder meer Utrechts Nieuwsblad, Haagse Courant en Arnhemse Courant) en De Telegraaf holding (Limburgs Dagblad, Haarlems Dagblad, de Gooi- en Eemlander).

Joep van der Hart, hoofdredacteur van het Eindhovens Dagblad, heeft een voorkeur voor de Telegraaf. "Wegener zie ik niet zitten, die heeft zijn kranten uitgedund. De kaasschaaf is bij Wegener een snoeimes geworden. Bij de Telegraaf staat de krant tenminste hoog in het vaandel, dat hebben ze bij hun andere regionale kranten wel bewezen. Ik ben niet zo bang dat we niet onszelf kunnen blijven en ook een soort Telegraaf moeten gaan maken. Die maken ze zelf al."

Een andere mogelijkheid is dat Wegener en de Telegraaf de VNU-kranten onder elkaar verdelen, om te voorkomen dat één van beide te groot wordt en in aanvaring komt met de mededingingsautoriteiten. "Dat zou de inhoud van onze kranten niet ten goede komen", zegt Van der Hart. De VNU-bladen hebben nu een gezamenlijk correspondentennetwerk, een centrale parlementaire redactie en algemene verslaggevers die voor alle VNU-kranten schrijven. "Daar blijft dan weinig van over."

Paul Kokke, redacteur op de parlementaire redactie die vanuit Den Haag voor de vijf VNU-kranten in de provincie het politieke nieuws verslaat, vreest zijn positie. "Wij vragen ons af of onze redactie over een jaar nog wel bestaat. Dat veroorzaakt onrust", aldus Kokke. Hij noemt het 'wrang' dat VNU na zoveel jaren zomaar van zijn kranten af wil. "We krijgen simpelweg te horen dat we te weinig renderen. Onze kranten maken nota bene 15 procent winst per jaar. Blijkbaar is dat niet meer genoeg."

Kokke vreest dat zijn redactie na een overname samengevoegd zal moeten worden met die van de GPD, het persbureau dat zowel de kranten van Wegener als van de Telegraaf van kopij voorziet. "Dat zal ongetwijfeld saneringen met zich meebrengen." Zo goed als alle regionale kranten zouden dan bij de GPD zijn aangesloten.

Tilly van Uffelen, secretaris van de redactieraad van het Brabants Dagblad zou dat betreuren. Zij verwacht dat de centrale redactie en het gezamenlijke correspondentennetwerk onder de Telegraaf misschien nog intact gelaten zal kunnen blijven. "De Telegraaf laat zijn regionale kranten gewoonlijk met rust." Onder Wegener heeft ze daar minder hoop op. Maar er is nog een argument om voor De Telegraaf te kiezen. "De arbeidsvoorwaarden schijnen daar een stuk beter te zijn dan bij Wegener."

Hoofdredacteur H. Kuyt van De Gelderlander heeft ook een sterke voorkeur voor de Telegraaf. Bij Wegener is de kans groot dat De Gelderlander samengevoegd wordt met de eigen kranten in Gelderland, zoals de Apeldoornse Courant en het Gelders Dagblad. "Daar zit ik natuurlijk niet op te wachten, maar het zou me verbazen als Wegener dat niet zou doen." Kuyt hoopt dat de VNU Dagbladengroep als één geheel van eigenaar verandert. "Voor ons is het belangrijkste dat we onze krant kunnen blijven maken zoals we dat nu doen."

"Natuurlijk willen die kranten blijven zoals ze zijn", zegt oud- hoofdredacteur van de Volkskrant en hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen Harry Lockefeer, "maar ik denk niet dat ze dat zal lukken. De uitgever die de kranten van VNU overneemt, zal zijn investering willen terugverdienen. Het rendement zal omhoog moeten." Lockefeer vraagt zich af waar bij de VNU-kranten in hun huidige vorm nog winstgroei te behalen valt. "VNU heeft alle mogelijke synergie tussen de kranten nu wel gerealiseerd." Alleen door titels samen te voegen valt nog synergie te bereiken. Lockefeer zou dat betreuren. "Dan hebben we nog minder correspondenten in het buitenland en politieke journalisten in Den Haag. Dat komt de pluriformiteit van de pers niet ten goede." Het zal daarom van de journalisten moeten komen, vindt Lockefeer. "Die moeten veranderen. Ze moeten betere artikelen schrijven en interessantere kranten maken, zodat weer meer mensen de krant gaan lezen. De kranten moeten groeien door hogere kwaliteit."