NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het Tijdschrift voor Orthopedagogiek roept, in navolging van de American Academy of Pediatrics (AAP), op tot een televisieverbod voor peuters. "We moeten korte metten maken met de televisie."

Door onze redacteur TITIA KETELAAR

ROTTERDAM, 10 AUG. Teletubbies, Pingu, tekenfilms, Tiktak, Sesamstraat. Ook voor de allerkleinsten wordt zendtijd op de Nederlandse televisie ingeruimd en worden steeds meer nieuwe programma's ontwikkeld. Peuters, kleuters en jonge kinderen als doelgroep van de programmamakers. "Onzin", vindt orthopedagoog R. de Groot, hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Orthopedagogiek, het orgaan van de Vereniging ter bevordering van Ortho-agogische Aktiviteiten (O&A). "Kleine kinderen kunnen televisiebeelden niet verwerken. De samenwerking tussen de ogen werkt nog niet optimaal. Ze reageren misschien wel, maar identificeren zich niet." De Groot roept in het komende nummer alle orthopedagogen en ouders in Nederland op om "korte metten te maken met het medium televisie". "Het moet ouders duidelijk worden dat televisie geen opvoedkundige waarde heeft. De beelden zijn grappig, kinderen imiteren ze als aapjes, maar ze leren er nauwelijks van."

De Groot, tevens lid van de Nationale Speelraad, een organisatie die het spel gedrag van kinderen bestudeert, volgt hiermee een aanbeveling van de American Academy of Pediatrics (AAP). Deze organisatie van Amerikaanse kinderartsen adviseerde vorige week ouders om baby's en peuters niet meer achter de televisie te zetten en om oudere kinderen niet langer dan twee uur per dag ernaar te laten kijken. De AAP deed haar aanbeveling op basis van twee jaar literatuuronderzoek naar de invloed van media op kinderen.

De kinderartsen motiveren het verbod met de stelling dat televisie de sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling van kinderen schaadt.

Orthopedagoog De Groot is blij met de aanbeveling van de AAP: "Het is wel laat dat men dit constateert, maar ook voor kinderartsen geldt: beter laat dan nooit." Volgens De Groot heeft televisie een "zeer slechte invloed" op de ontwikkeling van de creativiteit en fantasie van kinderen. Als baby's en peuters veel tv kijken, ontwikkelt hun motoriek zich langzamer. Door veel rond te kruipen en te lopen en dingen aan te raken, ontdekken kinderen de werkelijkheid. Ook spelen peuters die voor de televisie zitten minder met hun ouders. "En een gebrekkige interactie is zeer in het nadeel van jonge kinderen", aldus De Groot. Voor oudere kinderen heeft tv-kijken het risico van zwaarlijvigheid en dat leidt weer tot een afname van schoolprestaties. "Ik kan werkelijk geen argumenten verzinnen waarom televisie als zodanig slecht zou zijn", vindt echter prof. dr. P. Valkenburg, hoogleraar Kind en Media aan de Universiteit van Amsterdam. Zij doet op het moment onderzoek naar de interactie tussen baby's en televisie. "Neem Sesamstraat. Een kind ziet Pino en loopt naar het beeld: 'kusje Pino'. Dat gebeurt misschien één keer, twee keer. Dan krijgt het kind in de gaten dat Pino steeds koud en glad is. Baby's onderzoeken veel, en leren dat iets niet kan zijn wat ze dachten. Dat is een natuurlijk leerproces." Valkenburg denkt dat de Amerikaanse onderzoekers televisie verwarren met té veel televisie kijken. Prof. dr. T. van der Voort, hoogleraar orthopedagogie aan de Universiteit Leiden, denkt dat een televisieverbod moeilijk te realiseren is. "Ik ben wel voorstander van doordacht met het medium televisie omgaan. Tot het einde van de basisschool hebben ouders nog veel macht en kunnen ze erop letten wat de kinderen zien. En er zijn leuke kinderprogramma's op televisie, zij het niet veel."

Ouders lijken zich tot nu toe weinig aan te trekken van de controverse over peuter- en kleutertelevisie. E. Paz vindt alles goed zolang haar kinderen Sherrty (4) en Juseline (9) maar niet naar Jerry Springer of programma's met seks of geweld kijken. "Op school moeten ze al rennen tijdens de gymles en ze spelen in de pauze, dan mogen ze 'savonds best voor de tv zitten. Ik kijk wel mee om te zien of het niet te eng is." L. Wiersma besloot enkele maanden geleden haar dochter Sanne (2) geen televisie meer te laten kijken, nadat Sanne bang werd bij het zien van tekenfilms. "Dat had meer met de inhoud van programma's te maken, met het geweld." Wiersma huurt nu wel video's en ze kijkt met een half oog mee wanneer haar dochter zit te kijken. "Ze is zo actief dat ik soms wel blij ben als ze even rustig voor de tv zit."

De aanbieders van peuter- en kleutertelevisie zijn zich wel bewust van de controverse over kindertelevisie. "De uitkomst van het Amerikaanse onderzoek is zeker geen onzin", zegt C. Spierenburg, manager jeugdeducatie van Teleac/ NOT, de omroep die onder meer de Teletubbies uitzendt. "Maar we leven nu eenmaal in een beeldcultuur. Het lijkt me juist onverstandig om een kind te verbieden televisie te kijken. Dan ga je ook voorbij aan het feit dat oudere broertjes of zusjes wél naar de tv mogen kijken." In de ogen van Spierenburg is het beter om kinderen te begeleiden bij het kijken. "Dus met opa, oma, ouders of ook die broertjes en zusjes erbij." Teleac/NOT geeft sinds enkele jaren ook 'media-opvoeding' aan basisschoolleerlingen. Spierenburg: "We leren kinderen de drie K's: Kijkkunde, Kieskunde en Knoppenkunde. Dus wanneer kies je een programma, ben je je bewust van reclame, de invloed van muziek en soaps: kritisch televisiegebruik voor kinderen."