NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

EDO DIJKSTERHUIS
Film imiteert vaak de werkelijkheid en soms gebeurt het omgekeerde. Dat was het geval in 1985 toen Terry Gilliam zijn film Brazil wilde uitbrengen. De oud- animator van Monty Python raakte verstrikt in een conflict met Universal Pictures dat ijzingwekkend veel leek op de strijd van Sam Lowry - de hoofdpersoon van Brazil - tegen een kafkaëske bureaucratie. De filmmaatschappij vond Gilliams satire te zwartgallig en eiste een happy end, en bedolf hem onder een lawine van juridisch papier. De recalcitrante Gilliam toonde Brazil stiekem thuis, nog voor de release, aan filmcritici, die hem meteen een aantal prestigieuze filmprijzen toekenden. Universal bracht Brazil toen alsnog uit.

Veel minder doortastend dan de regisseur is hoofdpersoon Sam Lowry. Deze naïeve kantoorklerk mist, tot de teleurstelling van zijn moeder, iedere ambitie om hoger op te klimmen in de hiërarchie van het monstrueuze Ministerie van Informatie waar hij werkt. Liever dagdroomt hij van een sprookjesachtig bestaan als superheld die uit computerchips opgetrokken monsters bestrijdt om een schone dame in nood te redden. Als hij vrachtwagenchauffeuse Jill Layton ontmoet, herkent hij in haar het meisje van zijn dromen. Voor het eerst probeert hij zich te ontworstelen aan het corrupte en moreel failliete systeem. In zijn streven naar romantiek en fantasie wordt Lowry echter vermalen tussen de raderen van het logge, fascistoïde staatsapparaat dat hij eens blindelings diende.

Een doortimmerd script, overdonderende decors en een ijzersterke cast (onder anderen Jonathan Pryce, Robert De Niro, Bob Hoskins en Michael Palin) maken het een filmisch hoogstandje. Het zorgeloze jaren dertig hitje Brazil van Ary Barroso dat dienst doet als wrange soundtrack van een nachtmerrie, blijft net als de beelden nog dagen in je hoofd doorspelen.

Brazil wordt vaak vergeleken met Dr. Strangelove en 1984, en de film vertoont daar inderdaad overeenkomsten mee - het decor is troosteloos, de stemming is apocalyptisch en Big Brother ziet alles. Maar Brazils cocktail van bijtend sarcasme, barok camerawerk en paranoïde hallucinaties maakt de film vooral herkenbaar als een typisch Gilliam-produkt.

Brazil (Terry Gilliam, VS, 1985), zaterdag, Net5, 22.10- 00.40u.