NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Boeman Bill is verongelijkt

Door het slepende proces van Amerika's federale overheid tegen Microsoft toont de concurrentie van 's werelds grootste softwareproducent zich wat minder timide. Maar dat Microsoft vriend en vijand voorlopig ruim blijft overtroeven, is wel duidelijk.

Door onze correspondent LUCAS LIGTENBERG

NEW YORK, 31 JULI. Voor het grote publiek kreeg Microsoft door het lopende strafproces over zijn opstelling tegen concurrenten een ander gezicht. Duidelijk is dat het bedrijf door zijn gedrag veel krediet verspeelde.

De talloze e-mails die in het proces zijn geciteerd lieten een ééndimensionale, monopolistische gigant zien die concurrenten "de zuurstoftoevoer wilde afsnijden" (Netscape) en "verpletteren" (Sun Microsystems). Bill Gates was in een video te zien als een verongelijkt jongetje dat de vragen die hem werden gesteld zogenaamd niets begreep. Maar er is meer. Concurrenten hebben hun respect voor de software-reus verloren en voelen zich zelfverzekerder. "Een van de basisregels in de computerindustrie - dat je Microsoft beter niet tegen de haren in kunt strijken - gaat niet meer op", verklaart Rob Enderle van marktonderzoeker Giga Information.

Nog ruim voordat er een uitspraak is in de slepende rechtszaak van de federale overheid tegen 's werelds grootste softwareproducent kan een minder agressief imago Microsoft al veel kwaad doen. Al in de eerste fase van het proces, eind vorig jaar, bleek dat het softwarebedrijf concessies deed die het vroeger nooit gedaan zou hebben. Het was bezig licentiecontracten met producenten van pc's voor het gebruik van Windows te herzien. Sindsdien zijn de afnemers alleen maar meer gaan profiteren van tekenen van zwakte bij Microsoft. Dell en Compaq, de twee grootste pc-makers ter wereld, durven nu al pc's met Linux, een alternatief besturingssysteem voor het almachtige Windows, aan te bieden. Ook is een keuzemogelijkheid van Internet Explorer en Netscape Navigator op pc's gewoon geworden. Dat was pakweg achttien maanden geleden nog ondenkbaar. Linux wint terrein, al is het nog een marginale speler die qua marktaandeel achterblijft bij de besturingssystemen DOS en OS/2.

Teken aan de wand was dat de overheid onlangs een vertegenwoordiger van computerfabrikant IBM als belastende getuige wist te werven. Het was voor het eerst dat een producent van pc's zich rechtstreeks tegen de grote gorilla durfde uit te spreken. Eerder hadden producenten van pc's, zeer afhankelijk van hun goede banden met Microsoft, beleefd bedankt voor de eer tegen het bedrijf te getuigen. Kennelijk is in de loop van de zittingen in de hoofdstad Washington de vrees voor represailles op een stuk minder geworden. Bijna ongemerkt hebben ook andere bedrijven allerlei dingen gedaan gekregen van Microsoft, die voorheen ondenkbaar waren. Producent Gateway 2000 promoot op het scherm van zijn pc's de eigen online-service ten nadele van die van Microsoft. Dell besloot op verzoek de icoon van Internet Explorer in te verwijderen van de pc's die het bedrijf levert aan zakelijke klanten. De toenemende vrijheid die afnemers en concurrenten zich permitteren komt Microsoft niet altijd slecht uit. 'Zie je wel, we hebben helemaal geen monopolie', kan het softwarebedrijf betogen.

Microsoft heeft er bijna vanaf het begin van het proces op gewezen hoezeer het zakelijke klimaat al veranderd is. Het probeerde de indruk te wekken dat de veranderingen op de technologiemarkt zo snel gaan dat een rechtszaak die meer dan een jaar duurt - mede door tijdrekken van Microsoft zelf natuurlijk - een achterhoedegevecht is.

Microsoft probeerde tijdens het proces aan te tonen dat er op alle gebieden concurrentie is. Zo bleven zijn advocaten hameren op het voorbeeld van de overname van Netscape door America On-Line wat in hun visie de gehele markt ondersteboven heeft gegooid. In de laatste week van het proces in Washington dook er echter een e-mail op van Bill Gates zelf die deze tactiek volledig ondermijnde. De topman had daarin immers gezegd dat er absoluut niets te duchten viel van de combinatie AOL/Netscape.

Daarnaast was er de opzienbarende uitspraak van een Microsoftwerknemer dat BeOS, het besturingsprogramma van een klein bedrijf dat Be heet, een " gevaarlijke concurrent" van Windows is. Iedereen keek daarvan op, Be niet in de laatste plaats. De topman van Be, de Fransman Jean-Louis Gassée, voorheen werkzaam bij Apple en Philips, geloofde desgevraagd niet dat hij Bill Gates slapeloze nachten heeft bezorgd. En op de vraag of Microsoft gewoon concurrenten nodig had, antwoordde hij scherp: "Ja, en de Amerikaanse consument ook. Koop duizend willekeurige pc's en kijk hoeveel verschillende besturingssystemen je hebt." Om Microsofts bewering te toetsen aan de praktijk heeft Gassée sindsdien zijn besturingssysteem gratis aan producenten van pc's aangeboden. Zonder veel respons overigens.

De concurrenten mogen dan wat meer durf tonen, ze hebben nog steeds te maken met een dominante speler. Windows heeft meer dan negentig procent van de markt voor besturingssystemen in handen en de winstgevendheid van het bedrijf blijft indrukwekkend. Met een oorlogskas van 17 miljard dollar en een netto jaarwinst van 7,5 miljard dollar kan Microsoft nog steeds vriend en vijand aan.