NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Canyoning, de sport die gisteren in Zwitserland achttien levens eiste, is een jonge sport met relatief veel risico's. Wie eenmaal aan een tocht is begonnen, kan niet meer terug.

Door STÉPHANE ALONSO

ROTTERDAM, 28 JULI. De "perverse kick van een bijna-dood ervaring", vindt de een, terwijl de ander het een "uniek avontuur" noemt. Canyoning, het zwemmend dan wel met touwen afdalen van smalle rivierkloven, is een risicosport die snel aan populariteit wint onder toeristen die eens 'wat anders' willen. Volgens ervaren canyoning- liefhebbers is het risico dat verbonden is met de sport moeilijk verenigbaar met de groeiende commerciële exploitatie ervan.

Canyoning geniet pas een jaar of tien als sport bekendheid. De naam is afgeleid van het Engelse woord canyon: ravijn. De sport is voortgekomen uit rafting, een sport waarbij woeste rivieren in rubberbootjes worden afgedaald.

Het Zwitserse Adventure World, het toeristische bureau waar de achttien omgekomen toeristen hun 'ervaring' hadden geboekt, meldt dat sinds 1994 36.000 deelnemers zijn afgedaald in de Zwitserse bergkloven en dat er tot gisteren geen ernstige ongelukken hadden plaatsgevonden. "Af en toe een gebroken been", zei Georg Hoedle, een van de managers van Adventure World, gisteren met tranen in zijn ogen tijdens een persconferentie.

Vermoedelijk waren de eerste beoefenaars van de sport speleologen, die zich uit wetenschappelijk oogpunt in kloven en grotten lieten zakken. Met de opkomst van de 'survival-trend' is de wetenschap naar de achtergrond gedrongen. Waarom nog 'ouderwets' bergen bestijgen als je met blote handen aan overhangende rotsen kunt hangen? Waarom klimmen als je kunt raften, bunjeejumpen en caven?

Canyoning was aanvankelijk vooral populair in Zuid-Frankrijk - in de gorges - en de Spaanse Pyreneeën. De laatste jaren is het Alpengebied van Frankrijk en Zwitserland daarbij gekomen. Ook in Australië wordt de sport veel beoefend.

Een canyoning-expeditie vereist een speciale uitrusting: een helm, een wetsuit - de temperatuur in de kloven is laag en het is er nat -, een klimtuig, en een kleine, waterdichte rugzak. Deelnemers aan een expeditie worden in principe grondig voorbereid door instructeurs. In de kloof worden namelijk meerdere afdaaltechnieken gehanteerd, zoals sliden (jezelf naar beneden laten glijden) en abseilen (jezelf aan een touw naar beneden laten zakken). Ook moet er gesprongen en gezwommen worden.

Het allerbelangrijkste bij de voorbereiding is echter het weerbericht. Het waterniveau in kloven kan sterk schommelen. Bij hevige stortbuien kan er in enkele minuten een vloedgolf van drie tot vier meter ontstaan. Dit wordt weleens onderschat, aldus een beoefenaar van de sport op Internet. "Deze vloedgolven moeten met eigen ogen aanschouwd worden om het te kunnen geloven." Ook het smeltwater van gletsjers of sneeuw kan in de zomer voor extra problemen zorgen.

Wat canyoning gevaarlijker (zo men wil: uitdagender) maakt dan andere risicosporten is dat bij eventuele tegenslagen de ontsnappingsmogelijkheden beperkt zijn, zoals gisteren in Zwitserland bleek. De kloven zijn op sommige stukken smal en glibberig, bij een plotselinge stijging van het water zitten de deelnemers als ratten in de val. Bovendien wordt canyoning maar in één richting beoefend. Wie eenmaal de bewoonde wereld heeft verlaten en de eerste waterval is afgedaald moet doorploeteren tot het einde. "Je moet je twee dingen afvragen: wil ik dit wel en heb ik alles bij me?", zegt een medewerker van de vereniging Speleo Nederland in Zoetermeer, die niet met zijn naam in de krant wil.

Het is niet bekend hoeveel doden er jaarlijks vallen bij canyoning, maar volgens Speleo Nederland zijn het er "niet erg veel". De meest voorkomende doodsoorzaak is onderkoeling (hypothermie). Tijdens een abseilung lopen sommige deelnemers het risico dat ze snel afkoelen omdat gewacht moet worden totdat iedereen van de rots is afgedaald.

Wanneer iemand eenmaal onderkoeld raakt, wordt de expeditie in principe stopgezet om een vuurtje te stoken. Vooral als er gezwommen moet worden, loopt iemand met onderkoelingsverschijnselen het risico te verdrinken, omdat de spieren verstijven. Daarom wordt aangeraden om tijdens het zwemmen 'op de rugzak' of op een luchtmatrasje te gaan liggen om het drijfvermogen te vergroten.

Een wetsuit, een beschermend pak dat ook windsurfers wel gebruiken, biedt enig soelaas tegen onderkoeling. Maar het is volgens kenners vooral geraden om de expeditie gaande te houden. De afdaling moet in snel tempo worden volbracht. Daarom is het belangrijk om de expeditie klein te houden; tussen de tien en dertig deelnemers is ideaal. De slachtoffers in Zwitserland maakten deel uit van een groep van 52 deelnemers, onder wie acht instructeurs. "Erg veel", oordeelt Speleo Nederland.

Wat de deelnemers aan de canyoning-expeditie in Zwitserland waarschijnlijk fataal is geworden, zijn de rotsbrokken en de boomstammen die als gevolg van het wassende water zijn losgewrikt. En dan "is het te laat", aldus een rapport van de Zwitserse politie over de gebeurtenissen van gisteren. "Over het algemeen is er bij canyoning geen weg terug."

( a d v e r t e n t i e s )