NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Venezolaanse president Chávez bevindt zich sinds gisteren in een comfortabele machtpositie. Zijn critici vrezen een 'democratisch tot stand gekomen dictatuur'.

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

RIO DE JANEIRO, 26 JULI. President Hugo Chávez van Venezuela ziet de dingen breed: "Dit is de grootste veldslag van de eeuw", zei hij over de gisteren gehouden verkiezingen voor een nieuwe grondwetgevende vergadering in zijn land. Breder nog ziet hij het: zijn overweldigende overwinning is een "keerpunt voor alle eeuwen die komen gaan".

Bescheidenheid is niet het sterkste punt van de luitenant-kolonel die acht jaar geleden in de boeien werd geslagen voor een bloedige staatsgreeppoging. De 'veldslag' van gisteren ging om niet meer dan de verkiezing van het 131 leden tellende orgaan dat de komende zes maanden een nieuwe grondwet voor het land zal opstellen. Sinds de onafhankelijkheid van Venezuela is het voor de 27ste keer dat de grondwet wordt herschreven. Voor Chávez is het echter een historisch moment in de 'revolutie van het volk'.

"We komen terug", beloofde Chávez, toen hij zich in 1992 met zijn rode gevechtsbaret op het hoofd overgaf. En dat deed hij. Afgelopen december veegde Chávez met een gigantische verkiezingsoverwinning de twee politieke partijen van de kaart die Venezuela de afgelopen veertig jaar hadden bestuurd. De overwinning van de populist Chávez werd door de machthebbers in Latijns Amerika met angst en beven bekeken. Chávez is de verpersoonlijking van de 'opstand van de armen' - de straf voor een Latijns-Amerikaanse elite die, ondanks de terugkeer van de democratie op het continent, politiek nog steeds definieert in termen van de eigen portemonnee. Een politiek die de neoliberale richtlijnen van het Internationaal Monetair Fonds braaf opvolgt, maar sociaal niet verder wil kijken dan de eigen plastisch- chirurgisch geopereerde neus lang is.

In Venezuela, de derde olieproducent ter wereld, kreeg de elite het voor elkaar om tachtig procent van de bevolking onder de armoedegrens te duwen. Eén van de langst zittende democratieën van Latijns Amerika, maar nog steeds een land waar de rijken zwelgen in corruptie, en de armen uitgesloten blijven van elke beslissingsbevoegdheid. En daar komt Chávez aangewandeld. De nieuwe Robin Hood van Latijns Amerika. Met zijn jaren in de gevangenis en zijn indianengezicht. Geen gebabbel over socialistische hervormingsprogramma's of ingewikkelde fiscale maatregelen. Maar een simpel 'nemen van de rijken en geven aan de armen'. De rijken zetten hun geld op buitenlandse bankrekeningen en vluchtten weg toen duidelijk werd dat de Verenigde Staten een militaire coup tegen de verkiezingsoverwinning van Chávez niet zouden steunen. De armen daarentegen waren uitzinnig van blijdschap. Eindelijk een man die voor hun sprak. Eindelijk iemand zonder dubbele tong. In de volkswijken schoten de mensen met wapens in de lucht.

Inmiddels is Venezuela stevig in de greep van het leger en de persoonlijkheid van Chávez. Als elke goede volksmenner hanteert hij het principe van 'wie niet voor me is, is tegen me'. Iedereen krijgt er van langs met zijn militaire krachttermen. Het parlement is een 'roversbende' waaraan 'het volk' de oorlog heeft verklaard. Net als het Hooggerechtshof trouwens. Beide instituties wil hij bij de installatie van de grondwetgevende vergadering onmiddellijk laten ontbinden.

Chávez lapt elke electorale wet aan zijn laars. Hij gebruikte het presidentiële vliegtuig en zelfs overheidsgelden om kandidaten voor de grondwetgevende assemblee te promoten. Toen hij hiervoor vorige week werd beboet, klaagde hij dat zijn 'mensenrechten' werden geschonden. Waarop hij naadloos overschakelde op het dreigen met een burgeroorlog: "Als we de electorale oorlog verliezen zal er een andere komen die we niet willen", orakelde Chávez. En om die dreiging kracht bij te zetten, verscheen hij voor het eerst sinds zijn ontslag uit het leger in een met medailles behangen officiersuniform.

Intussen werd alles en iedereen ingezet voor de door Chávez heilig verklaarde grondwetgevende vergadering. Twintig officieren, vijf ministers en ook zijn eigen vrouw zijn nu tot lid verkozen. Daarnaast is het een bonte verzameling van volkszangers en sporthelden. Er doet een oppasser uit een dierentuin mee, een astroloog, en iemand die zich definieert als 'polyglot'. "Als Jezus vandaag onder ons was, weet ik zeker dat hij de grondwetgevende vergadering zou steunen en voor de revolutie stemmen", zei Chávez een paar dagen geleden. Wat is er voor hem toch zo belangrijk aan de grondwetgevende vergadering? En, hoe zal de nieuwe grondwet van Venezuela er over zes maanden uitzien? "Die vergadering is niets anders dan een dekmantel om te doen alsof de dictatuur die nu in aantocht is democratisch tot stand is gekomen", zegt Chávez grootste opponent, zijn voormalige bondgenoot, de geschiedschrijver Jorge Olavarria. Samen met de andere tegenstanders vreest hij dat Chávez zijn eigen macht en die van het leger zal versterken. Hoewel Chávez het al maanden over niets ander heeft, is het inderdaad onduidelijk hoe de nieuwe grondwet eruit zal zien. Hij wil in ieder geval zijn herverkiezing in de grondwet mogelijk maken.

Het enige concrete voorstel tot nu toe is dan ook een naamsverandering van Venezuela. De naam 'Republiek van Venezuela' zou volgens Chávez moeten worden omgedoopt tot 'Bolivariaanse Republiek van Venezuela, naar Simon Bolivar, de 19de eeuwse Venezolaanse held die vijf landen in Latijns Amerika bevrijdde van de Spanjaarden. Een naam gaat eeuwenlang mee.

( a d v e r t e n t i e s )