NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Het einde van goud als waarborg tegen geldontwaarding lijkt in zicht, nu zelfs centrale banken hun voorraden verkopen. Slachtoffers zijn de goudproducenten en, via een wrede speling van het lot, de allerarmste landen.

Door onze redacteur MAARTEN SCHINKEL

ROTTERDAM, 8 JULI. Goud is uit. Niet bij de consument, maar wel bij de belegger. Gisteren daalde de prijs van goud naar 255,60 dollar per troy ounce (17.750 gulden per kilo) en dat is de laagste prijs sinds 1979. De voornaamste reden is dat goud langzamerhand zijn voornaamste functie verliest. Het was altijd een waarborg tegen de ontwaarding van geld, tegen inflatie. Nu het grootste deel van de wereld de inflatie in de jaren negentig onder de duim heeft gekregen, hebben investeerders goud goeddeels de rug toegekeerd. Goud is een grondstof geworden. Net als alle andere grondstoffen, maar met één belangrijk verschil. Goud krijgt nu tegen zich wat het altijd vóór zich heeft gehad: zijn eeuwigheidswaarde. Het is een edelmetaal en wordt in wezen niet verbruikt. Wat er uit de grond wordt gehaald, blijft voor altijd in circulatie.

Goudproducenten, waaronder vooral de mijnbedrijven in Zuid-Afrika en Australië, houden de precaire balans tussen de jaarlijkse vraag naar goud, waar Azië traditioneel een voorname rol in speelt, en het jaarlijkse aanbod goed in de gaten. Verwachtingen voor de goudproductie en -consumptie worden door gespecialiseerde firma's, zoals het toonaangevende Gold Fields Mineral Services (GFMS) , nauwlettend bijgehouden. Want een kleine, marginale, extra vraag of aanbod kan sterk in de goudprijs doorwerken.

De vraag naar goud bedroeg vorig jaar volgens GFMS wereldwijd 3708 ton, waarvan ruim tachtig procent voor rekening komt van de sieradenindustrie. Onder die omstandigheden kan een extra aanbod van tientallen, of zelfs honderden tonnen goud een verwoestend prijseffect hebben. En dat is precies wat er gebeurt. Juist omdat goud een alternatief was voor geld, hielden centrale banken er grote hoeveelheden van in reserve als dekking voor de hoeveelheid geld in omloop. Maar goud levert niets op. Centrale banken lenen het soms uit als dekking voor termijntransacties van derden, maar met de opbrengst maken zij de kosten van opslag van goud niet of nauwelijks goed. Omdat goud zijn functie als dekking langzamerhand verliest, gaan steeds meer centrale banken er toe over hun goud te verkopen voor deviezen. Die leveren, anders dan goud, wel rente op.

Het waren bijvoorbeeld de Nederlandsche Bank en de Nationale Bank van België die in de loop van de jaren negentig honderden tonnen goud verkochten. Maar recentelijk heeft de Zwitserse centrale bank bekendgemaakt zijn voorraad van 1300 ton goud te willen terugbrengen, de Bank of England verkoopt 410 ton van zijn voorraad van 710 ton en het Internationale Monetaire Fonds wil 300 ton of tien procent van zijn goudreserves verkopen om daar een plan voor schuldverlichting van de armste landen mee te financieren.

Totnutoe was het gebruik om dat goud stukje bij beetje te lozen op de markt, via discrete bankiershuizen als Rothschild. De Bank of England koos dinsdag voor een meer 'marktconforme' aanpak, en organiseerde de eerste van een reeks van veilingen van 25 ton goud. Dat viel verkeerd. In plaats dat de goudprijs na de veiling opveerde, zoals het gros van de partijen op de goudmarkt had verwacht, daalde de prijs. De markt stond op het verkeerde been, en het overhaast indekken van verliesgevende posities zorgde voor een vrije val. Daarmee staat de goudprijs nu op nauwelijks boven de 250 dollar, na begin jaren negentig nog op 420 dollar te hebben gestaan.

De economische gevolgen van de prijsval van goud zijn ongelijk verdeeld. In Azië, waar goud voor de gewone man nog steeds een waardevast alternatief is voor goud, lijkt de prijsval vooralsnog tot extra vraag te leiden. Ook voor de juweliersbranche in Nederland is de prijsdaling lang niet zo erg als het lijkt. Volgens directeur Th. Vermeulen van de Federatie Goud en Zilver, een overkoepelende ondernemersorganisatie, komt van een goudprijsdaling van tien procent op de wereldmarkt "enkele procenten" daadwerkelijk in de prijs van gouden sieraden terecht. Net als de prijs van benzine, na accijnzen, btw, marges voor de ondernemers en andere kosten, maar voor een gering deel luistert naar de prijs van ruwe olie, maakt de goudprijs slechts een deel uit van de prijs van een gouden sieraad. Legering, verwerking, belasting en winstmarges zijn samen veel bepalender.

Mocht de prijs van sieraden dalen, dan hoeft dat voor de branche geen nadeel te zijn: de omzet kan er evengoed door stijgen. Slecht vergaat het de branche in Nederland zeker niet. De verkopen stegen vorig jaar met zeven procent. Voor de goudproducenten is de prijsval echter dramatisch nieuws. Met name Zuid-Afrika, dat economisch sterk afhankelijk is van de goudexport, gaat bij het huidige lage prijsniveau zware tijden tegemoet. Zeker zo duister is de toekomst van de allerarmste landen. Na de prijsval van dinsdag is de kritiek binnen het Amerikaanse Congres op de IMF-goudverkoop gegroeid. In het bestuur van het IMF hebben de VS 17 procent van de stemmen. Voor goedkeuring van de goudverkoop is 85 procent van de stemmen nodig, zodat een Amerikaanse afwijzing het zo moeizaam bereikte schuldverlichtingsplan alsnog kan derailleren.

( a d v e r t e n t i e s )