NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BAS BLOKKER
Iedereen heeft zo zijn helden. Regisseur John Boorman heeft Lee Marvin. Hij maakte twee films met zijn held en na Marvins dood een documentaire die je moeilijk anders kunt opvatten dan als zaligmakend. Niet dat Marvin (1924-1987) een onbeduidende acteur was. Zijn stem loopt op diesel. Zijn gezicht ziet eruit alsof God tijdens het scheppen ervan even werd weggeroepen: lange, platte wangen, de mond een scheur, de ogen verscholen achter tierende wenkbrauwen. Zijn ruige fysiek maakte Marvin voor smerige bijrollen uitermate geschikt, voor hoofdrollen alleen bij uitzondering. Het duurt tot de late jaren zestig, tot de films harder en keihard worden, voor hij regelmatig hoofdrollen krijgt. Hetzelfde gaat op voor Charles Bronson.

Nou moet ik de regisseur nog meemaken die de moeite neemt om een portret te maken van Charles Bronson. Kennelijk heeft Boorman iets in Lee Marvin gezien dat hem boven het tweede plan verhief. In zijn portret werkt Boorman zorgvuldig toe naar de laatste twee kwalificaties die in de documentaire gesproken worden: "a war hero and a legend". Eerst horen we William Hurt (in alle opzichten Marvins tegenpool) uitleggen hoe gul zijn tegenspeler voor de nog jonge Hurt was in Gorky Park. We horen dat ex-marinier Marvin groot, wild en gevaarlijk was, 'net als Amerika'. Er is een psychiater die twee schilderijen van de acteur analyseert. Gelukkig is ook regisseur Jim Jarmusch uitgenodigd. Die heeft iets minder lifetime achievement-stroop om zijn mond als hij uitlegt waaròm hij Marvin bewondert: in psychotisch gedrag op het witte doek heeft deze een nieuwe standaard gezet. Jarmusch haalt daarbij een beroemde scène aan uit The big Heat, waarin gangster Marvin zijn ex-liefje ondervraagt met behulp van kokendhete koffie.

Jarmusch leest een door Marvin geschreven getuigenis uit de Tweede Wereldoorlog voor. Bij een landing in de Japanse archipel komt Marvin met zijn peloton onder vuur te liggen. Hij voelt de inslag van een kogel in zijn billen en roept I'm hit! Waarna vlak naast hem een kalme stem zegt shut up, we're all hit! De meeste van zijn maten stierven. "Ik was een lafaard", schrijft hij, "en ik huilde." Dat biedt de psychologiserende Boorman (wiens mooiste film Deliverance is) een dankbaar houvast. Een heel leven spijt dat hij niet met zijn kameraden was gestorven: Marvins razernij is verklaard en daarmee zijn grote talent voor razende rollen.

Point Blank, ook van Boorman en eveneens vanavond bij de NPS te zien, biedt direct de kans om te zien of die razernij overkomt. Marvin slaat zich letterlijk door de film heen. In de documentaire geeft Boorman zijn hoofdrolspeler veel krediet voor de verheffing van Point Blank boven het CharlesBronsonniveau. Marvin bedacht dat het spannender zou zijn af en toe dngen te vernielen ipv mensen. En dat het dreigender zou zijn als hij zweeg terwijl zijn verraderlijke vrouw hem alles opbiecht.

Het is waar: die dingen, plus de psychologiserende flashbacks en het associatieve geluid, maken van Point Blank een beter-dan- doorsnee actiefilm. Maar een actiefilm blijft het en warhero and legend Marvin blijft een actieheld die goed tot zijn recht komt op het tweede plan. En dat is ook een kwaliteit.

Lee Marvin, Ned.3, 20.24-21.15u. Point Blank (John Boorman, VS, 1967), Ned.3, 22.58-0.32u.