NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HET KABINET WIL de verkiezingen voor gemeenteraden en Provinciale Staten in de toekomst op één dag laten samenvallen. Een bundeling van beide verkiezingen kan de dalende opkomst tegengaan, is de leidende gedachte achter dit voorstel. Het kabinet kiest hiermee voor een apolitieke oplossing van een politiek probleem. De simpelste en onder politici populairste verklaring voor de teruglopende stembus-opkomst is dat de kiezers verkiezingsmoe zouden zijn. Het is inderdaad een feit, de kiezer is de afgelopen tijd vaak geraadpleegd. In maart van het vorig jaar kon worden gestemd voor de gemeenteraden, twee maanden later volgden de verkiezingen voor de Tweede Kamer, in maart van dit jaar waren de verkiezingen voor de Provinciale Staten en ten slotte gingen vorige maand de stembussen open voor verkiezingen voor het Europees Parlement. Kortom, vier verkiezingen in vijftien maanden.

Veel, maar iets anders is of hierdoor ook té veel burgerzin van de kiezers wordt gevraagd. Het uitbrengen van een stem vergt zeker in de steden bijzonder weinig tijd. In de meeste gevallen is de bakker verder weg dan het stembureau. Bovendien is het volmachtsysteem vereenvoudigd en kan er een uur langer worden gestemd dan vroeger.

Het samenvoegen van de verkiezingen voor de gemeenteraden en Provinciale Staten - de twee laagst scorende nationale verkiezingen - speelt geheel in op het verzadigingsargument. Ongetwijfeld zullen meer mensen hun stem uitbrengen voor de Provinciale Staten als ze toch al in het stembureau zijn om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. Maar met zo'n kunstgreep wordt de legitimatie van de Staten niet plotseling vergroot.

HET GROTE PROBLEEM van de Provinciale Staten (dit jaar daalde de opkomst naar 45,5 procent) en in iets mindere mate de gemeenteraden (opkomst vorig jaar 59,6 procent) is de groeiende onzichtbaarheid van deze organen. De hiervoor verantwoordelijke politieke partijen en hun kandidaten weten de kiezers onvoldoende te motiveren naar de stembus te gaan. Opkomstbevorderende maatregelen moeten dan ook niet worden gezocht in de techniek, maar allereerst bij de politiek zelf. Een combinatie van raads- en Statenverkiezingen zal het antwoord op de vraag waarop en waarvoor eigenlijk gestemd moet worden niet echt verhelderen. Sterker nog, de dominantie van de landelijke politiek bij de lokale/regionale verkiezingen zal hierdoor naar alle waarschijnlijkheid alleen maar groter worden.

Al helemaal onduidelijk is hoe het plan van het kabinet zich verhoudt met het in het regeerakkoord neergelegde voornemen om te komen tot meer dualisme op lokaal niveau. Een staatscommissie onder leiding van staatsrechtgeleerde Elzinga verricht hiernaar momenteel een onderzoek. Eén van de mogelijkheden die circuleert is dat gemeenteraden colleges van wethouders kunnen wegsturen waarna nieuwe verkiezingen volgen. Een gecombineerde verkiezingsdag maakt dit onmogelijk.

MET HET SAMENVOEGEN van verkiezingen benadert het kabinet het probleem van de verkeerde kant. Het kabinet denkt dat de kiezer niet vermoeid wil raken. Dat is niet het punt. De kiezer wil allereerst worden geboeid, zodat hij of zij ziet dat stemmen noodzakelijk is.

Kabinet wil verkiezingen op één dag

( a d v e r t e n t i e s )