NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

AAN DE VOORAVOND van de verhuizing van de Duitse regering uit het gemoedelijke Bonn naar het bruisende Berlijn heeft de regering-Schröder radicale plannen ontvouwd voor de hervorming van de Duitse economie. Volgens Schröder gaat het om een historische verandering, een paradigmaverschuiving in de welvaartsstaat zoals die na de Tweede Wereldoorlog werd opgebouwd. Niets is veilig voor de bezuinigingsbijl: de pensioenen, de ambtenarensalarissen, de uitkeringen, de overheidsuitgaven, de aftrekposten in de belastingen en de subsidies. De aanpak van de publieke overbesteding komt niets te vroeg. Een kwart van de Duitse begroting gaat op aan rentebetalingen. De bruto arbeidskosten behoren tot de hoogste ter wereld. Duitsland voldoet met zijn oplopende staatsschuld strikt genomen niet aan de criteria voor deelname aan de Economische en Monetaire Unie. De euro, de verschijningsvorm van de D- mark, heeft sinds begin dit jaar dan ook danig terrein prijsgegeven.

In het tijdperk-Kohl probeerde de CDU/FDP-regering hervormingsplannen te introduceren, maar die werden afgewezen door de Bondsraad waarin de oppositionele SPD een meerderheid bezat. De eerste maanden van de coalitie van SPD en de Groenen gingen verloren aan de economische luchtfietserij van Oskar Lafontaine, het boegbeeld van de linkervleugel. Nodeloze ruzies en verlamming waren het gevolg.

NU LIGT ER een plan dat door de regeringsfracties in de Bondsdag wordt gesteund, maar waarvan nog niet duidelijk is of het in de Bondsraad een meerderheid zal halen. De balancerende politieke machtsverhoudingen in de federale Duitse staat zijn mede een rem op de snelheid waarmee hervormingen kunnen worden doorgevoerd. Schröder richt het doorzettingsvermogen dat hij in de moeilijke afgelopen zes maanden van het Duitse EU-voorzitterschap op buitenlands terrein heeft getoond, nu op het binnenlands-economische vlak. De eerste vaststelling is dan ook dat het een wonder mag heten dat de rood-groene coalitie overeenstemming heeft bereikt over deze hervormingsplannen. Waaraan onmiddellijk kan worden toegevoegd dat het een stap is in de goede richting, maar vooralsnog een te kleine stap.

Dertig miljard D-mark aan ombuigingen klinkt indrukwekkend. Maar als het zou worden omgerekend naar de Nederlandse economie, komt het neer op een ombuiging van vijf miljard gulden. Daar draaien Nederlandse kabinetten sinds jaar en dag hun hand niet voor om. De 'tussenbalans' van Lubbers- Kok in 1991 - waarmee de 'paradigmawijziging' van Schröder in verschillende opzichten vergeleken kan worden - bedroeg 17,5 miljard gulden. Ironisch genoeg bestaat een deel van de belastingverlagingen die minister van Financiën Eichel aankondigt, uit het terugdraaien van de verhogingen die zijn voorganger Lafontaine in zes maanden heeft doorgevoerd. Het hele pakket, inclusief de voorgestelde verschuiving van een omslag- naar een kapitaalstelsel voor particuliere pensioenbesparingen (zoals Nederland al jaren kent) komt in de herfst op de agenda van de Bondsdag.

NIETTEMIN: de eerste stap is gezet. Duitsland gaat eindelijk afslanken. De naoorlogse sociale welvaartsstaat, sinds de Wende van 1989 mede onbetaalbaar geworden door de voortdurende overdrachten aan de 'nieuwe deelstaten', wordt hervormd. De belastingtarieven worden verlaagd, de stijging van ambtenarensalarissen, staatspensioenen en uitkeringen blijft beperkt tot de prijscompensatie. In 2006 moet de federale begroting in evenwicht zijn. De benzineprijs gaat in stapjes met een ecotax omhoog. Dit zijn radicale maatregelen in het land van de onbeperkte snelheid op de Autobahnen, de verworven rechten en de machtige vakbonden. Ze roepen dan ook veel weerstand op bij de vakbeweging en de oud-linkse vleugel van de SPD.

De nieuwe economische politiek is uitgezet na het vertrek van Lafontaine. Zij spoort met het programma voor economische hervorming dat Schröder begin deze maand met zijn Britse ambtgenoot Blair presenteerde en waaraan de Franse socialistische premier Jospin zijn handtekening onthield. Deze 'aanbodeconomie van links' betekent een afrekening met de oude denkbeelden van het socialisme. Premier Kok, die al eind 1995 in een rede in Amsterdam opriep tot het afschudden van de ideologische socialistische veren, had dit manifest moeiteloos kunnen ondertekenen. Maar economische vernieuwing roept in Groot- Brittannië en Nederland veel minder politieke en maatschappelijke weerstanden op dan in Duitsland.

SCHRÖDER EN ZIJN team moeten nu de lang uitgestelde maar bitter noodzakelijke hervorming van Duitsland op gang zien te krijgen. Daartoe zullen zij de SPD en de daarmee verbonden vakbonden voor hun programma dienen te winnen. Als ze daarin slagen is dat een mijlpaal, niet minder dan de verhuizing van Bonn naar Berlijn.

Zie ook:Schröder hervormt Duitse economie
(23 mei 1999)

( a d v e r t e n t i e s )