NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Met Pinksteren wordt in Duitsland een nieuwe president gekozen. Wordt het de voorzichtige, politieke 'beroepsprofi' Johannes Rau of de stoutmoedige Dagmar Schipanski, vrouw en Ossi?

Door onze correspondent Michèle de Waard

BERLIJN, 22 MEI. Kiezen de Duitsers zondag voor het eerst in de 50- jarige geschiedenis van de Duitse Bondsrepubliek een vrouwelijke 'Ossie' als president? Het klinkt te revolutionair om waar te zijn, maar de 669 Bondsdagleden en 669 prominente burgers die de maatschappij heten te weerspiegelen, die met Pinksteren in de Berlijnse Rijksdag uitmaken wie de opvolger van president Roman Herzog wordt hebben die mogelijkheid.

Het politieke wereldje in Bonn was verrast toen de CDU/CSU in januari dit jaar de partijloze Dagmar Schipanski plotseling als tegenkandidaat voor de SPD-er Johannes Rau voorstelde. Na de smadelijke verkiezingsnederlaag in september zonnen de christen-democraten op een vorm van 'revanche'. Met de 'Schipanski-coup' dachten ze twee vliegen in een klap te slaan: een vrouw en een Oost-Duitse.

Schipanski, die in het Thüringse Sttelstadt is geboren, heeft een typische Ostbiographie. Ze is de dochter van een evangelische dominee en werd in de DDR vanwege haar geloof door het regime gedwarsboomd. Ze studeerde natuurkunde aan de Technische Hogeschool in Maagdenburg. "Voor een meisje was dat heel ongebruikelijk", zei ze deze week tijdens een verkiezingsbijeenkomst in de Beierse 'ambassade' in Bonn. In 1962 wilde ze liever "iets studeren dat vrij was van ideologie".

Haar levensloop dwingt zowel bij progressieven als conservatieven respect af. West-Duitse feministes zoals Alice Schwarzer zijn onder de indruk van de grote vrouw met korte donkere krullen, omdat ze carrière maakte in de academische mannenwereld. Overigens niet in de DDR waar ze 25 jaar lang assistent bleef, omdat ze als christen weigerde tot de communistische partij SED toe te treden, maar direct na de Wende in 1990 werd ze decaan van de faculteit voor elektrotechniek aan de Universiteit van Ilmenau. Zes jaar later was Schipanski de eerste vrouwelijke voorzitter van de Wetenschappelijke Raad van de Bondsrepubliek, de belangrijkste adviseur van de minister van Onderwijs. Naast haar werk voedde Dagmar Schipanski drie kinderen op, wat ze niet 'als belasting' maar als een dubbel plezier ervoer - iets dat ook de Beierse CSU graag hoort. Een wet om mannen voortaan tot huishoudelijk werk te verplichten, zoals de Groenen willen voorstellen, is voor Schipanski niet nodig. Haar man doet de boodschappen, zelf kookt ze en maakt het huis schoon, liet ze haar publiek in Bonn weten.

Aanvankelijk leek de onbekende Schipanski volkomen kansloos tegen de politieke 'beroepsprofi' Rau, die liefst veertig jaar politieke functies heeft uitgeoefend - bijna twintig jaar was hij minister-president van Noordrijn-Westfalen en inmiddels is hij zeventien jaar plaatsvervangend SPD-voorzitter. Tijdens haar verkiezingscampagne kaartte Schipanski met gedurfde uitspraken over de Duitse eenwording taboes aan, die haar populariteit bij de bevolking danig hebben vergroot. Met leuzen als Wir pfeifen auf Rau Wir trommeln für die Frau, werd Schipanski bij vele van de 300 verkiezingsbijeenkomsten onthaald. Een optreden voor ondernemersvrouwen leverde een jubelend krantencommentaar op: Kandidatin eroberte Stimmen und Herzen. Schipanski heeft een duidelijke boodschap: zij wil vooral de eenwording van Duitsland bevorderen. Bijna tien jaar geleden mag de Berlijnse muur zijn gevallen, in de hoofden van vele Oost- en West- Duitsers is de Mauer nog elke dag aanwezig en deze moet worden afgebroken.

Mocht ze president worden, dan wil Schipanski een dialoog tussen Oost en West entameren, een discussie over democratische basisbeginselen zoals tolerantie tegenover buitenlanders. De Thüringse wetenschapster pleit voor een open discussie met de PDS van Gregor Gysi, waarin de oud- communisten uit de vroegere DDR zijn verenigd. De PDS, die in het Oosten op een kwart van de stemmen kan rekenen, mag niet worden 'buitengesloten', vindt Schipanski en schopte daarmee West-Duitse CDU- ers tegen de schenen.

Ook brak zij een lans voor een soepeler omgang met bepaalde medewerkers van de Stasi, de gevreesde veiligheidsdienst in de DDR. "Is het juist, als tegenwoordig een 35-jarige geen baan meer krijgt, omdat hij met 17 jaar onder druk een verklaring heeft ondertekend?" vroeg Schipanski zich af in een interview. Vertegenwoordigers van de vroegere burgerrechtenbeweging in de DDR waren ontsteld. "De daders zitten in het parlement en mogen zelfs weer leraar worden, terwijl de slachtoffers geen baan vinden", reageerde Vera Lengsfeld, CDU-Bondsdagafgevaardigde. Schipanski bewondert ze, maar de presidentskandidate 'doet er goed aan' zich meer in de slachtoffers van de Stasi te verdiepen.

Hoewel de Thüringse academica met haar uitspraken stof heeft doen opwaaien, heeft ze met haar krachtige campagne zelfs de harten van menigeen in de SPD, PDS en Groenen veroverd, die eigenlijk op 23 mei liever op haar zouden stemmen. Sinds Johannes Rau door de SPD tot kandidaat is benoemd, was in de coalitiepartijen de nodige kritiek op de 68-jarige oud-premier te horen, die zijn loopbaan achter zich heeft en nog slechts oude anekdotes vertelt.

De 'koehandel' die oud-SPD-voorzitter Oskar Lafontaine vorig voorjaar heeft bedreven met Rau is menig partijvriend in het verkeerde keelgat geschoten. Lafontaine had Rau ertoe bewogen af te treden als minister- president van Noordrijn-Westfalen om plaats te maken voor de dynamischer Wolfgang Clement, die als steunpilaar fungeerde in de verkiezingscampagne voor Gerhard Schröder. Rau trad terug en rekent in ruil daarvoor zondag op zijn benoeming tot president. De critici zullen zich hoogst waarschijnlijk gedwongen voelen zich aan de fractiediscipline te onderwerpen en daarmee de unieke kans verspelen, dat Duitsland voor het eerst een vrouw en een 'Ossie' als president krijgt.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.