NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MET DE BENOEMING van vice- president Tjeenk Willink van de Raad van State tot informateur heeft koningin Beatrix een onderzoeker van dicht bij huis aangezocht. Als informateur was Tjeenk Willink in 1994 betrokken bij de vorming van het eerste paarse kabinet.

Toen de formatie van die eerste coalitie tussen PvdA, VVD en D66 na twee maanden strandde, kwam hij opnieuw langszij. Met andere woorden: paarse conflictsituaties kent hij reeds. Met de opdracht na te gaan "of en op welke wijze samenwerking binnen de huidige coalitie kan worden voortgezet", zijn de werkzaamheden voor Tjeenk Willink beperkt. Aan hem de taak na te gaan of met D66, de kleinste coalitiepartner, nog op enige wijze te praten valt over herstel van de breuk. De voortekenen wijzen er op dat Tjeenk Willink zijn taak snel volbracht kan hebben. Na het torpederen van het referendum-grondwetsvoorstel door VVD-senator Wiegel heeft D66 weinig misverstand laten bestaan over de verdere samenwerking binnen paars. Het 'nee' van D66 tegen voortzetting van de coalitie, met het daaraan gekoppelde pleidooi voor vervroegde verkiezingen, ziet er nogal onwrikbaar uit. Weliswaar verzette D66-fractievoorzitter De Graaf zich afgelopen donderdag na zijn bezoek aan de koningin niet tegen een lijmpoging, maar deze 'inschikkelijkheid' lijkt meer ingeven door de wens het redelijkheidsimago van D66 nog enigszins overeind te houden dan door werkelijkheidszin.

ALS DE DEMOCRATEN hadden willen doorgaan, dan waren zij ingegaan op de gedachte die afgelopen woensdag binnen het kabinet is geopperd. Volgens die suggestie zou het kabinet het referendumvoorstel, die nacht in de Eerste Kamer verworpen, onmiddellijk opnieuw bij de Tweede Kamer indienen. De grondwetsprocedure in acht nemend, zou een nieuw samengestelde Eerste Kamer zich er dan in 2003 opnieuw over kunnen uitspreken. Het was een uitermate ongebruikelijke oplossing, maar daar staat tegenover dat ook sprake was van een ongebruikelijke situatie. Met de D66-ministers viel hierover niet te praten, waarna de val van het kabinet daadwerkelijk een feit was.

Het betekent wel dat D66 de woede over de obstinate houding van één VVD-senator met alle gevolgen voor het kabinet heeft laten prevaleren boven het - inderdaad verre en vage - uitzicht op het door haar zo gekoesterde kroonjuweel. De directe verantwoordelijkheid voor de kabinetscrisis ligt bij het VVD-Eerste-Kamerlid Wiegel. Maar met het volledig laten varen van het voor de partij zo kenmerkende pragmatisme gaat D66 ook niet vrijuit.

INFORMATEUR TJEENK WILLINK waagt nu ondanks alle ingenomen posities alsnog een lijmpoging. Daarmee wordt recht gedaan aan de meerderheid van de adviezen die de koningin de afgelopen twee dagen heeft ontvangen. Het uiterste moet worden gedaan om nieuwe verkiezingen, gevolgd door een ongetwijfeld slepende kabinetsformatie, te voorkomen. Haakt D66 definitief af, dan ligt het voor de hand dat een nieuwe informateur gaat onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van een voortzetting van paars zonder D66. De VVD heeft zich daar al voor uitgesproken, terwijl bij de PvdA grote scepsis heerst over een dergelijke 'nieuw paars-constructie'. Een informatiefase zou er voor dienen na te gaan hoe reëel die scepsis is.

Er was geen conflict in de Tweede Kamer, er was geen conflict in het kabinet. Eén niet direct gekozen Eerste-Kamerlid bleek deze week een kabinet te kunnen opblazen. Bij zo'n ongewone crisis past een ongewone oplossing. Nieuwe verkiezingen zijn dat in elk geval niet.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.