NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Heel performend Nederland is aan het werk voor Kosovo. Ook tandartsen en ambtenaren spannen zich in. De hulporganisaties houden de opbrengst geheim tot na de tv-uitzending van vanavond op Nederland 2, SBS6 en RTL4.

Door ELLEN DE BRUIN

ROTTERDAM, 15 APRIL. Schoolkinderen pakken knuffels en Brinta in dozen. Een tandarts uit Katwijk houdt een 'kettingtelefoonactie' onder collega-tandartsen om geld in te zamelen. Heel performend Nederland - van zanger-cabaretiers Acda en De Munnik tot dirigent Jaap van Zweden - verschijnt belangeloos op benefietconcerten. De ambtenaren van de stad Groningen leveren een uurloon in, dat door de wethouder van Financiën wordt verdubbeld. Nederland geeft massaal, in geld en in natura, om de vluchtelingen uit Kosovo te helpen. Een groot deel van de acties loopt via de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) - van Giro 555. De SHO bundelen al jaren hun krachten bij grootschalige acties, zoals vorig jaar na de orkaan Mitch. Daarnaast sturen ook organisaties die niet bij de SHO zijn aangesloten, zoals het Leger des Heils en ZOA Vluchtelingenzorg, mensen of goederen naar de Balkan. Geld is hard nodig, want de opvang van de vluchtelingen (ongeveer 310.000 in Albanië, 120.000 in Macedonië en 61.000 in Montenegro) is duur. Het inrichten van een compleet vluchtelingendorp voor tienduizend mensen kost vier vijf miljoen gulden, zegt een woordvoerder van de SHO. En dan kost het nog tussen de zeven en tien gulden per persoon per dag om die mensen eten, drinken en verdere verzorging te geven. Kinderen moeten bijvoorbeeld worden ingeënt tegen polio en de mazelen. De mazelen zijn op zich niet dodelijk, aldus een Unicef-medewerker, maar de ziekte tast wel het immuunsysteem aan, wat de kinderen extra kwetsbaar maakt in geval van ondervoeding.

De vluchtelingen worden niet alleen in kampen opgevangen. Veel van hen hebben onderdak gevonden bij gastgezinnen in de regio. Die nemen soms wel zestig vluchtelingen op, vertelt een medewerker van Kerken in Actie. Een echtpaar dat namens Kerken in Actie in Pogradec (Albanië) verblijft, vangt driehonderd gevluchte mensen op in een verlaten fabriekshal. Ook voor die kleinschaliger opvang zijn voedsel, kleding en medicijnen nodig.

Na de eerste noodhulp is ook behoefte aan anderssoortige opvang. Terre des Hommes is al bezig de behoefte aan psychische hulp en onderwijsmogelijkheden in kaart te brengen. Unicef stuurt over een paar weken twee trainers naar Macedonië, die mensen uit de regio moeten leren hoe ze kinderen met psychische problemen kunnen helpen. ,,Creatieve activiteiten als tekenen en zingen zijn daarbij erg belangrijk'', zegt de Unicef-medewerker. ,,Niet alleen kunnen de kinderen hun gevoel daarin uiten, tekeningen geven vaak ook een signaal van wat er met de kinderen aan de hand is.'' Verder proberen de hulporganisaties familieleden die elkaar zijn kwijtgeraakt, onder wie veel kleine kinderen en hun ouders, bij elkaar te brengen - tracing heet dit. Het Rode Kruis probeert van zoveel mogelijk vluchtelingen de naam en verblijfplaats te registreren. Die gegevens worden opgeslagen in een internationaal computerbestand dat in Genève wordt bijgehouden. Unicef werkt met polaroidfoto's van kinderen die hun ouders kwijt zijn. De foto's worden op grote borden in de vluchtelingenkampen opgehangen. ,,In de crisis rond Rwanda werkte dat buitengewoon goed.'' De verschillende hulporganisaties weten nog niet hoeveel geld ze uiteindelijk te besteden hebben. In afwachting van de opbrengst van alle Kosovo-acties spreken ze ook alvast hun reserves aan. Op giro 555 was afgelopen vrijdag drie miljoen binnengekomen. Hoeveel geld tot nu toe is opgehaald, willen de SHO niet zggen. ,,In het kader van de televisie-actie willen we de spanning er nog even inhouden,'' aldus een woordvoerder. Bang dat mensen anders geen geld meer zullen storten? ,,Nee, de mensen geven toch wel. Kosovo maakt indruk.''