NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Relaties op scherp door crisis museum Boijmans

Door onze redacteur MARIANNE VERMEIJDEN
ROTTERDAM, 2 APRIL. In Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam is een onwerkbare verhouding ontstaan tussen de staf en directeur Chris Dercon. Volgens conservatoren en hoofdconservatoren is Dercon, oud- directeur van kunstcentrum Witte de With in Rotterdam en sinds 1996 directeur van Boijmans, een ,,buitengewoon slecht manager, die de organisatie van het museum in drie jaar tijd in een chaos heeft veranderd, die niet naar behoren met zijn staf communiceert en die niet in staat wordt geacht een langere-termijnvisie op het museum te ontwikkelen''.

Dit heeft de wetenschappelijke staf gisteren in dezelfde bewoordingen per brief aan de directeur medegedeeld. De in januari verschenen resultaten van een intern onderzoek, verricht in opdracht van de ondernemingsraad, duiden eveneens op een 'disfunctioneren' van het management en een gebrekkige, onsamenhangende bedrijfsvoering, waarbij almaar nieuwe museumplannen zonder prioriteiten, budgettaire consequenties en personele invullingen worden gelanceerd.

Aanleiding tot de brief aan Dercon is het deze week bekend geworden voornemen van de directeur om een schilderij van de Amerikaanse kunstenaar Mark Rothko voor acht miljoen gulden te verkopen. Het personeel acht verkoop van dit doek, het enige van Rothko in de collectie van het museum, 'onaanvaardbaar'.

,,We zitten dicht tegen een vertrouwenscrisis aan'', aldus Piet de Jonge, hoofdconservator moderne kunst. ,,Het museum is beschadigd geraakt door een weinig consistent beleid'', zegt Manfred Sellink, hoofdconservator Prentenkabinet. ,,We zijn desperaat, we willen en kunnen in deze zieke organisatie niet meer met de directie samenwerken'', aldus Jeroen Giltaij, hoofdconservator oude kunst.

De staf wordt, naar eigen zeggen, voortdurend onvolledig ingelicht, men wordt voorgelogen, gepasseerd bij beslissingen en gemanipuleerd in een 'verdeel-en-heersstrategie'. ,,Er heeft hier de afgelopen jaren veel cynisme geheerst'', aldus Giltaij, ,,iedereen dacht 'je doet maar' en trok zich vervolgens steeds verder op zichzelf terug. De afdelingen werden zo intens tegen elkaar uitgespeeld, dat men tot enkele weken geleden volstrekt niet van elkaar wist hoe rampzalig eenieder deze situatie beleeft. Bij de viering deze zomer van ons 150- jarig bestaan kunnen we de vlag beter halfstok hangen.''

Dercon noch de Rotterdamse wethouder van cultuur Kombrink was vanmorgen bereikbaar voor commentaar.

'Dercon werkt op de korte baan'

Wij willen niet zoals Chris Dercon slinks en sluw te werk gaan, maar met de problemen van dit museum naar buiten komen, zeggen drie hoofdconservatoren van Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam over de 'bijna-vertrouwenscrisis' die tussen staf en directie is ontstaan. De onenigheid tussen personeel en Dercon over de verkoop van de Rothko is slechts een symptoom van de 'bijna crisis'. Dercon acht het doek ,,een zwerfkei, een eenling in de collectie.'' De opbrengst van acht miljoen gulden wil hij bestemmen voor nieuwe aankopen, waaronder surrealistische werken van Salvador Dalí en Man Ray. De staf acht verkoop unaniem ,,onaanvaardbaar''; museumbezit dienst in beginsel niet verkocht te worden. ,,Van Pieter Brueghel de Oude bezitten we ook maar een enkel werk, dus die Toren van Babel moeten we als eenling blijkbaar ook maar afstoten'', aldus Giltaij. Dercon ontkende gisteren tegenover deze krant dat de opbrengst uit verkoop gebruikt zou worden om het financieringstekort van de ophanden zijnde uitbreiding van het museum te dekken. Intern is echter meegedeeld dat een groot deel van de acht miljoen ,,naar andere zaken gaat dan aankopen''. ,,De portfolio met zeventig etsen van Salvador Dali'', die Dercon zegt uit de opbrengst te willen aanschaffen, bevat volgens De Jonge ,,veertig etsen'' en ,, de aankoopsom van 90.000 dollar, ruim twee ton, ligt dankzij de bijdrage uit een particulier fonds allang klaar. Ons is overigens niets bekend over surrealistische aankopen''. De stichting Boijmans Van Beuningen, beheerder van vele werken uit de collectie, is niet ingelicht over de verkoop.

D66-kamerlid Dittrich heeft gisteren staatssecretaris Rick van der Ploeg van cultuur schriftelijk gevraagd of het doek voor ons land behouden moet worden, internationale verkoop kan worden tegengehouden en of de op handen zijnde gedragscode voor musea nog invloed kan hebben op de voorgenomen verkoop. ,,Dit incident rondom het doek van Rothko is een de vele symptomen van de verstoorde relatie tussen staf en directeur'', aldus De Jonge. ,,Het directiebeleid is voortdurend inconsequent. Het ene wordt gezegd, het andere gedaan. Dercon gaat snel en impulsief op zijn doel af, kan door gebrek aan concentratie geen cijfers onthouden, vertelt ons dat een zaak rond is, zoals ook de nieuwbouw, en later blijkt dat er nog naar miljoenen gezocht wordt.'' Museum Boijmans kampt al lange tijd met een aankoop- en vacaturestop. Deze maatregelen volgden op budgettaire overschrijdingen, geconstateerd bij de komst van Dercon in 1996. ,,Elke afdeling heeft zijn eigen spaartegoeden, opgebouwd door onder meer buitenlandse tentoonstellingen van delen uit de collectie te organiseren, moeten inleveren. We hebben geen idee wat er bijvoorbeeld met de 1.2 miljoen gulden van de moderne kunst-afdeling is gebeurd'', aldus De Jonge. ,,Door ontslagen en door het vertrek van nogal wat medewerkers is de werkdruk hier de laatste drie jaar zo groot geworden'', aldus Giltaij, ,,dat het ziekteverzuim bijna is verviervoudigd. Bij de viering van ons 150-jarig bestaan deze zomer kunnen we de vlag beter halfstok hangen. ''

Boijmans krijgt, aldus Sellink, aleen nog maar negatieve publiciteit over tentoonstellingen en beleid te verduren. ,,En dat is zuur, want dat zijn we nooit gewend geweest.'' Evenals zijn collega's verwijt Sellink Dercon geen affiniteit te hebben met de belangrijke collecties van het museum. ,,Hij houdt van film en video. Je komt hem nooit op zaal of in het depot tegen'', aldus Sellink. ,,Een museum is geen evenementenbureau dat een festivalletje organiseert. En het is juist op die typische korte baan, met snel en kortstondig effectbejag, dat Dercon zich thuisvoelt.'' Over de nieuwbouwplannen lopen de meningen uiteen. De meeste conservatoren zijn geen voorstander van uitbreiding, die in verband met drie, nog lopende, juridische procedures vertraagd wordt. ,,We krijgen 600 vierkante meter extra tentoonstellingsruimte, dat staat in geen verhouding tot de nieuwbouwkosten van bijna dertig miljoen gulden'', aldus De Jonge. Acht miljoen gulden komt het museum nog tekort. ,,Tot ons verdriet mogen we straks niet meer een eigen plek hebben, maar moeten in de nieuwbouw met z'n allen in een kantoortuin onze teksten schrijven. We zijn nu al bij elkaar neergezet om daaraan te wennen. Als de een belt, wacht de ander met telefoneren, omdat het zo storend is.'' Giltaij: ,,De nieuwbouw komt er alleen maar ter meerdere glorie van Dercon. Eigenlijk doet niets in deze organisatie er ècht meer toe - alleen maar Dercon.''

Zie ook:
Museumstaf tegen verkoop (1 april 1999)

NRC Webpagina's
2 APRIL 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.